Relaxed omgaan met autisme (in 10 eye-openers)

Autistische trekjes kunnen erg vreemd zijn en tegelijkertijd hilarisch. Maar… Je zult er maar mee moeten leven! Dat kan dus wel. Tien verrassende eye-openers over autisme

Lees ook: Waarom een moeder het gewoon wéét als haar kind autisme heeft

Er zijn twee boeken die ik iedereen aanraad om te lezen Het Rosie-project (van Graeme Simsion) en Het wonderbaarlijke voorval van de hand in de nacht (Mark Haddon). In beide romans figureert iemand met autisme in de hoofdrol en dat maakt beide boeken onweerstaanbaar, origineel, ontroerend en grappig. Niet dat autisme grappig of onweerstaanbaar is. Integendeel, zowel autisten zelf als de mensen met wie ze leven ervaren problemen. En toch… als je beseft hoe een autist denkt, kun je hem of haar beter begrijpen.

Was autisme twintig jaar geleden nog ‘geen issue’, tegenwoordig is het een toenemend ‘fenomeen’. Exacte cijfers zijn er niet, maar de schatting is dat tussen de een en drie procent van de Nederlanders aan autisme ‘lijdt’. Feit is in ieder geval dat autisme tot de ‘gewone’ wereld is doorgedrongen en dat we met gemak het etiketje ‘autist’ plakken op mensen die we een beetje ‘off-normal’ vinden. Autisme is psychologisch hip, net als ADHD.

Hoe zit het?
Wat voorheen ‘autisme’ werd genoemd, heet tegenwoordig autisme-spectrumstoornissen. Dit zijn ontwikkelingsstoornissen, waarbij iemand in meer of mindere mate in zichtzelf is gekeerd. Asperger en PDD-NOS vallen onder deze stoornis, net als autisme dus. De kenmerken van zo’n stoornis zijn dat iemand, moeite heeft met het maken van (sociaal) contact, minder goed kan communiceren, erg van de herhaling en vaste patronen is en het ingewikkeld vindt z’n fantasie te gebruiken.

Levenslessen
Als je erkent en accepteert dat een autist origineel en eigenzinnig is, dan erger je je niet en zul je zien wat voor levenslessen hij/zij voor jou in petto heeft. Daarom hier een voorzet van 10 verrassingen die iemand met autistische trekjes je zal geven.

  1. Focus niet op de tekortkomingen, focus op de winst
    Autisme levert beperkingen op, maar ook zoveel mooie, originele momenten. Probeer daarop te focussen. Geniet van de originaliteit, de inventiviteit en (ver)oordeel niet.
  2. Neem alles letterlijk
    Een autist vindt het moeilijk om te gaan met spreekwoorden en metaforen omdat hij alles letterlijk neemt. Als je ‘de kat op het spek binden’ als spreekwoord gebruikt, zal dat totale verwarring teweeg brengen, net als ‘ik heb uren op je moeten wachten’, als het maar vijf minuten waren. Weet dat je woorden letterlijk worden geïnterpreteerd!
  1. Leer incasseren
    Iemand met autistische trekje kan van het ene op het andere moment in de aanval schieten en je de hele huid volschelden. Voel je niet persoonlijk aangevallen. Incasseer en ga ondertussen naarstig op zoek naar wat de oorzaak van deze escalatie kan zijn. Vaak is het niet iets groots. Vaak is het onbegrip, een verkeerde interpretatie. Vaak kun je door begrip te tonen het tij keren.
  1. Totaly in control!
    Kleding op kleur, een strakke dagindeling, first thing first… iemand met autistische trekjes wil controle. Accepteer dat, speel er niet mee. Controle is houvast, geen controle is paniek. En daardoor kan die mooie, originele energie niet stromen. Moeten de schoenen op een bepaalde volgorde, de kleuren op een bepaalde kleur, het eten volgens een vast ritueel? Het is de basis van creativiteit.
  1. Eerlijkheid duurt het langst
    Een autist kan niet liegen en begrijpt leugens niet. Een zaligheid om diep over na te denken, maar ook om nauwkeurig mee om te gaan. Want ook grapjes, waarbij je hem/haar om de tuin wilt leiden, zal de autist niet begrijpen. Dus geen verrassingen, alsjeblieft.
  1. Laat de emmer leeglopen
    Iemand met autisme heeft niet (de behoefte aan) veel vrienden. Veel van de ervaringen die je hebt, zijn namelijk intenser als je alleen bent. Ben jij haar/zijn vriend(in)? Weet dat je de volle laag krijgt van zijn/haar leven. Dat betekent dus dat een bui van woede zich vol op je kan richten. Laat die emmer leeglopen, met alle sneuvelende servies van dien. Probeer pas daarna het gesprek aan te gaan!
  1. Voelen zonder woorden
    Een autist vindt het moeilijk z’n gevoelens onder woorden te brengen of op een andere manier te uiten. Dat betekent niet dat hij/zij niet voelt. Ken dat verschil tussen voelen en erover kunnen communiceren.
  1. Break down the wall
    Iemand met autistische trekjes heeft een muur om zich heen gebouwd zonder dat hij het zelf wil of zich er (altijd) bewust van is. Door die muur belandt zo iemand al snel op een eiland, waar hij onbereikbaar is maar ook vanaf waar hij niemand meer kan bereiken. Durf je hand uit te strekken naar de autist, ook als hij de eerste keer niet reageert of je hand niet weet te vinden. Realiseer je dat hij het moeilijk vindt een gesprek te beginnen, om hulp te vragen of hoe dan ook sociaal te zijn. Het is geen botheid, het is onmacht, probeer het verschil te zien en houd vol, zonder te veel aandringen!
  1. Oost-west, thuis best!
    Iemand met autistische trekjes houdt niet van nieuwe werelden, feestjes met veel mensen, harde muziek en veel prikkels. Het liefst is hij/zij thuis met degene(n) van wie ze houdt. Erken dat en sleep haar/hem niet overal mee naartoe. Ga desnoods alleen.
  2. Helemaal alleen is niet goed
    Natuurlijk, om prikkels te voorkomen en ingewikkelde situaties, is de persoon wet autistische trekjes graag alleen. Alleen om alle prikkels te verwerken. Maar weet dat ook een autist behoefte heeft aan contact. Maak een afspraak, praat met elkaar en zorg ervoor dat hij/zij weet dat er iemand is die om hem/haar geeft, van hem/haar houdt en niet weet wat te doen zonder hem/haar. Echt, de liefde is, hoewel niet geuit, waarschijnlijk wederzijds!

How to deal with it?
Stand-up comedian Rudy Simone, zelf autist, schreef een toegankelijk, luchtig en hulpvaardig boek over hoe je met een autist moet omgaan ’22 dingen waarvan een vrouw met Asperger wil dat haar partner ze weet’. Bestel het hier.

Lees ook: Het is nu zeker: met empathie word je gewoon geboren

Gerelateerde artikelen

Back to top button