Deze film moet iedereen met een tumultueuze relatie zien

Toen Femke net een relatie met Reinier kreeg (op haar 24ste) kwam in datzelfde jaar de film Eternal sunshine of the spotless mind uit. De film werpt de vraag op of je, ondanks problemen in je relatie, opnieuw voor elkaar zou kiezen. De Liefde-Overwint-boodschap dus, want die horen en zien we het liefst, nietwaar?

Vorige week keek ik Eternal Sunshine of the Spotless Mind voor de tweede keer. Veertien jaar geleden kwam die film alweer uit. Menn, wat gaat de tijd toch ACHTERLIJK snel. Ik herinner het me nog als de dag van gisteren dat ik hem zag met een vriendin. Zo jong was ik, met zo’n groot geloof in de liefde, want liefde…dat overwint alles, nietwaar?
Ik had al wel een paar decepties achter de rug, maar van een echt heel serieuze met-jou-wil-ik-trouwen-samenwoon-relatie was het nog niet gekomen. En toen was daar Reinier en wist ik: Dit Is Hem. Midden in de Paradiso. Ik keek hem aan en dacht: ‘Goh, zo snel kan je zoiets dus weten.’ We hadden op dat punt misschien drie keer een gesprekje van twee zinnen met elkaar gevoerd. Maar plotseling werd het me duidelijk. En ik zag de toekomst vol geluksmomenten en heerlijk samen.
Eternal Sunshine… zag ik zo’n twee weken nadat Reinier en ik ‘echt’ verkering hadden gekregen. Ik moest ervan huilen, zoals je om films huilt. Als je er weinig van herkent, huil je om de tragiek van de hoofdpersonen, om het gevoel dat het verhaal bij je losmaakt. Het heeft dan niks met je eigen leven te maken. Hoe anders zou dat een decennium later zijn.

Het verhaal van de film gaat zo (Spoiler spoiler!!): Tegenpolen Joel Barish (Jim Carrey) en  Clementine Kruczynski (Kate Winslet) hebben een relatie van twee jaar achter de rug. Ze beginnen dolverliefd, maar gaandeweg komen er wat scheurtjes in hun innige samenzijn. Ze blijken meer en meer enorm tegenpolen te zijn (Clementine houdt van uitdagingen, is impulsief en altijd op pad. Joel is een stuk rustiger, houdt van thuis boekjes lezen en is een existentiële twijfelaar)
Na de zoveelste ruzie, waarin Joels jaloezie Clementine enorm op de zenuwen werkt, probeert Joel het een paar dagen later goed te maken, maar Clementine lijkt totaal niet meer te weten wie hij is. Joel komt er vervolgens achter dat Clementine een behandeling heeft ondergaan bij een sciencefiction-achtig bedrijf dat op haar verzoek al haar herinneringen aan hem heeft gewist. Het leek haar makkelijker om opnieuw te beginnen. Daarop besluit Joel om eenzelfde behandeling te ondergaan. Terwijl men echter met hem bezig is en de machine Joel’s herinneringen aan Clementine in volgorde van nieuw naar oud wist, beleeft hij het allemaal opnieuw in zijn slaap. Daardoor maakt Joel een reis in zijn geheugen van de slechte en mindere momenten samen tot en met zijn betere en dierbaarste ervaringen met haar.
In zijn slaap beseffend wat er gebeurt, krijgt hij spijt en probeert hij het verwijderproces te stoppen om zo te voorkomen dat al zijn herinneringen aan Clementine in het niets verdwijnen. Hij spreekt in zijn onderbewustzijn met Clementine af om elkaar de volgende dag op een voor hen speciale plek te ontmoeten.

En dat gebeurt ’toevallig’ ook. De twee vallen weer als een blok voor elkaar, maar als ze naar Clementine’s huis gaan, vindt zij daar een envelop. In de envelop zit een tape met daarop een opname van Clementine’s stem. Een boze medewerker van het sciencefiction-bedrijf, die vindt dat het allemaal onetisch is, heeft die bij haar door de brievenbus gedaan. Het is een interview van de arts die haar herinneringen gaat wissen met Clementine en ze vertelt waarom ze Joel wil wissen.
De uitspraken die ze doet zijn ongeveer in deze trant: ‘Joel controleert me. Hij zit me altijd op mijn nek. Hij is vreselijk jaloers, hij probeert me te beperken. Hij is saai. Hij weet nooit wat hij wil en dat is zoooo vermoeiend. Hij heeft een relatie met mij zodat hij een beetje kan meedeinen op wat ik meemaak, omdat hij zelf geen leven heeft en dus zuigt hij me helemaal leeg’ en nog een wat vrij confronterende dingen. Als Joel dit hoort, loopt hij weg en gaat hij volledig in de war naar zijn eigen huis. Maar daar ligt een soortgelijke tape voor hem, met zijn stem en zijn verklaring. ‘Clementine is egoïstisch en alleen maar met zichzelf bezig. Ze wil altijd van iedereen bevestiging krijgen. Daarom geilt ze te pas en te onpas vreemde mannen op, omdat ze daaruit haar waarde haalt. Ze lijkt heel zelfstandig en spontaan, maar heeft eigenlijk maar een heel miezerig klein hartje.’
Terwijl de band aanstaat komt Clementine binnenlopen. Zowel Joel als Clementine moeten huilen. Nu ze weten dat DIT het voorland van hun hernieuwde relatie is, willen ze het nog wel? Maar uiteindelijk zegt Clementine iets heel wijs:

‘Dit, Joel, is wat er gaat gebeuren. Het nieuwe zal eraf gaan, de verliefdheid zal wegvloeien, we zullen geïrriteerd zijn, hatelijk doen, onze karakters zullen botsen. Maar we zullen altijd weten dat we onherroepelijk naar elkaar toegetrokken worden, dat we soms bovenop de berg staan en soms in een diep dal, maar ook dat is liefde. Vechten en er weer uitkomen. Elkaars onvolkomenheden omarmen en accepteren. Hoe ontzettend moeilijk dat soms is.’

Het mag duidelijk zijn: Joel en Clementine komen weer bij elkaar en de film eindigt. Terwijl de aftiteling liep, moest ik ontzettend huilen met mijn hoofd in Reiniers schoot. Het was allemaal zo fokking herkenbaar. Ok, ik ben niet zo excentriek als Clementine en Reinier niet zo wereldvreemd als Joel, maar sjongejonge…wat hebben wij ook een strijd vanwege onze volledig uiteenlopende karakters. Hij lief en zacht, ik pittig en vrij hard (afstandelijk soms zelfs), hij de denker, ik de net iets te snelle beslissingen-nemer, hij de opkropper van emoties, ik de borderliner die meteen begint te gillen als er iets misgaat en overal een drama van maakt. Het is zó niet makkelijk om een relatie te hebben als je qua karakter zoveel verschilt. Alles wat je in eerste instantie leuk vond aan elkaar (omdat het onbekend en dus spannend was) wordt lastiger als je langer samen bent.

Van nature hebben mensen de neiging om tegen elkaar te zeggen: ‘Hallo, doe het nou maar lekker op mijn manier, want dat is het best’ en als je wederhelft koppig zijn eigen pad blijft volgen kan datgene wat je vroeger aantrekkelijk vond plotseling het allerirritantst van zijn hele persoonlijkheid zijn geworden. Reden om te denken: ‘Nou weet je wat, zo werkt het niet, we stoppen ermee, want IK TREK DIT NIET MEER.’ Eerlijk is eerlijk, ik heb zulke gedachtes wel eens gehad en door een film als Eternal Sunshine… te zien word ik er weer eens op gewezen wat mijn man en ik allemaal wél delen. Dat een goede relatie hebben soms een kwestie van omdenken is. Niet blijven hangen in frustraties en irritaties, maar boven de situatie gaan hangen en de focus leggen op de liefde… en niet op al het rumoer er omheen.
Dan kom je namelijk ook veel makkelijker tot manier om het rumoer tot bedaren te brengen.