Doei dip! Dit helpt tegen herfstblues (en 1 miljoen Nederlanders hebben die)

Nu de dagen weer donkerder worden ligt voor veel mensen de herfstdip op de loer. Helemaal niet zo vreemd, zo’n 1 miljoen Nederlanders hebben er last van. Wat is de herfstblues en vooral: wat doe je ertegen?

Ik vind de herfst de mooiste tijd van het jaar. En daarna de maanden april, mei en juni. De zomer hoeft van mij niet zo (ja, echt!) en de winter eigenlijk ook niet, behalve als het vriest en er strakblauwe luchten zijn. Goed, weet je dat ook weer. Maar niets zo complex als de menselijke geest, dus veel mensen zullen het niet met mij eens zijn. Dat zijn de mensen die in de herfst juist in een dip raken. Die moeite hebben met opstaan, sombere gevoelens krijgen, weinig gedaan krijgen, veel willen slapen. Niet voor niets is er een gezegde in de psychiatrie dat met ‘het komen en gaan van de bladeren’ mensen nogal eens geneigd zijn om mentaal een beetje ontregeld te raken. Zoals dus bij miljoenen mensen gebeurt in de herfst.

En die blues heeft dus alles te maken met minder daglicht, en een wat ontregelde biologische klok. Om goed te functioneren hebben we daglicht nodig. Het lichaam maakt cortisol aan, een hormoon dat ervoor zorgt dat we wakker blijven, aandacht hebben voor wat we moeten doen en wat betreft stress tegen een stootje kunnen. Voor de aanmaak van cortisol (ook wel het ‘stresshormoon’ genoemd) is natuurlijk daglicht nodig. Helemaal is de wetenschap er nog niet uit, maar als na de zomer de dagen korter worden is er minder daglicht en raakt bij mensen met deze klachten de biologische klok ontregeld. Dat is het mechanisme in de hersenen dat wordt aangestuurd door het ritme van dag/nacht, van licht/donker. Overigens hebben vrouwen er vaker last van dan mannen. Een ander voorbeeld van ontregeling van de biologische klok is jetlag, waarbij het waak/slaapritme verstoord raakt doordat iemand na een vliegreis in een andere tijdzone terechtkomt.

Gevolg: ruim een miljoen Nederlanders zien op tegen het jaargetijde dat de blaadjes gaan verkleuren en de dagen weer korter worden. Ze voelen zich moe en lusteloos, hebben weinig energie. Ze kunnen zich ook neerslachtig voelen. Vaak hebben ze veel meer trek in voedsel met veel koolhydraten en willen meer slapen. Ze zouden bij wijze van spreken het liefst in winterslaap gaan om de herfst en winter over te slaan. Er is een grote kans dat ze last hebben van een najaars- of winterdepressie, wat officieel een seasonal affective disorder (SAD) wordt genoemd. Daarnaast zijn er mensen bij wie de klachten milder zijn, maar die groep is veel groter. Bij deze groep is er meer sprake van wat een herfstdip genoemd. Hoe komt dit en vooral: wat kun je eraan doen?

Zorg voor structuur
Dus sta op vaste tijden op en ga op vaste tijden naar bed. Het is verleidelijk om in de weekends lekker uit te slapen. En dat is prima, maar het doet je waak-en slaapritme niet echt goed. Leef en slaap dus zo regelmatig mogelijk.

Ga naar buiten en beweeg
Frisse lucht en daglicht heb je nu meer nodig dan voorheen, en je hebt minder tijd om aan je dagelijkse dosis te komen. Dat hoeft helemaal niet moeilijk te zijn: maak een wandeling tijdens de lunch, ga boodschappen doen, loop hard (twee vliegen in 1 klap!) of ruim iets op in je tuin. Klaar.

Eet gevarieerd
En sla geen maaltijden over. Eet volgens het seizoen, in de herfst en winter heeft ons lichaam meer behoefte aan wat zwaarder voedsel. Let op met koolhydraten en suiker. Snoepen mag best, maar het effect is van korte duur. Helaas.

Ga op tijd slapen
En ook als je niet kunt slapen: ga toch op vaste tijden in je bedje liggen. Al is het maar om te lezen. Zorg voor een donkere, koele slaapkamer en eet niet voordat je gaat slapen. Houd rekening met een nachtrust van ongeveer 8 uur minimaal.

Doe leuke dingen
Ja zeg, dat moet je natuurlijk altijd doen, wat voor jaargetijde we ook in leven. Verstandig leven dus, maar plan genoeg leuke dingen en uitjes. Dan is die winter zo voorbij.

Lichttherapie en/of zonnebank
Dit wordt door GGZ-instellingen aangeboden, je hebt wel een verwijzing van je huisarts nodig. Het gaat dan meestal om een kuur van 5 tot 10 dagen, waarbij je wordt blootgesteld aan een felle lamp. Deze lampen kun je ook zelf aanschaffen, ze zijn te koop in thuiszorgwinkels of speciaalzaken. Over het algemeen is lichttherapie veilig en niet verslavend. En af en toe even naar een goede zonnebank helpt ook, mits met mate uiteraard.

LEES OOK: HOERA VOOR DE HERFST! (de mooiste tijd van het jaar!)

Bron: Mens en Gezondheid

Gerelateerde artikelen

Back to top button