Een simpele truc om negatieve gedachten om te denken

We hebben ze allemaal wel eens. Ja, we weten dat ze vaak irreëel zijn, ze ons behoorlijke klote doen voelen én ze ons tegenhouden in onze ontwikkeling. Maar ja, ze zijn zo hardnekkig! Negatieve gedachten dus. Hoe kom je er vanaf?

Er zijn eigenlijk vrij weinig objectieve waarheden in het leven. Geen, zou je ook kunnen zeggen. Het is maar wat voor betekenis jij aan een gebeurtenis geeft, wat voor verhaal jij creëert in je hoofd. Precies dezelfde gebeurtenis kun je als positief of negatief zien. Positief is natuurlijk een stuk fijner en constructiever dan negatief, maar ik heb de instant-hoera-knop nog niet kunnen vinden.

Nu is standaard een roze bril ophebben niet de oplossing voor al het wereldleed, maar we kunnen soms wel wat doorslaan in onze zwartgalligheid. Dat komt omdat het leven best behoorlijk griezelig is. We kunnen keihard falen, gekwetst of afgewezen worden. Ze vinden me allemaal stom! O nee! Alles gaat mis! Ah!! Hoe vaak denken we dit niet, terwijl er eigenlijk helemaal niet zo heel veel aan de hand is? Ook als je reactie overduidelijk niet zo realistisch is, kun je jezelf opnaaien totdat je het hele behang van de muren hebt gevreten.

Het draait allemaal om verhalen. Wat we onszelf wijsmaken, de verhalen die we onszelf vertellen bepalen hoe we in het leven staan. Als de verhalen positief zijn, dan voelen we ons lekker, als ze negatief zijn, dan worden we angstig of boos. Je goed voelen bereik je natuurlijk niet zomaar door gewoon positief te zijn, maar over het algemeen zal je niet echt een goede dag hebben als je jezelf wijsmaakt dat alles vanaf nu downhill gaat.

Het gaat nog verder. De verhalen die we onszelf vertellen bepalen niet alleen hoe we ons voelen, ze bepalen wat we zien, wat we ervaren, wat voor ons gevoel de wáárheid is. Vraag aan vijf mensen die precies dezelfde gebeurtenis meegemaakt hebben die te omschrijven en je krijgt vijf verschillende verhalen. Allemaal verschillende details, verschillende interpretaties, verschillende betekenissen.

Als we één verhaal kiezen om in te geloven, houdt dat in dat we een heleboel andere verhalen niet kiezen. We beperken onszelf. Als we hebben gekozen is het vervolgens moeilijk om nog iets anders te zien. Alternatieven lijken er dan helemaal niet meer te zijn.  We denken dat we onszelf beschermen door maar alvast uit te gaan van een negatieve uitkomst, dat dat een goede manier is om met onzekerheid om te gaan.

Ik gooi er even een fictief voorbeeldje tegenaan. Zeg, je bent sinds een paar weken met een leuk nieuw persoon aan het daten. Die single vader of moeder van het schoolplein, die ex-collega die je weer op Facebook bent tegengekomen. Jullie sturen elkaar de hele dag door berichtjes en opeens is er een radiostilte. Je berichtjes zijn wel gelezen, maar je krijgt niets terug. Al zes-en-een-half uur. O horror. Je opent WhatsApp. Laats online 20 minuten geleden. Waarom. Waarom. En dan komen ze in vol ornaat voorbij hoor, de slechte scenario’s. Je verse geliefde is er vast achter gekomen dat je helemaal niet zo leuk bent en heeft zich bedacht. Sterker nog, waarschijnlijk is de ander nu aan het appen met een veel interessanter persoon. Of wat, áppen? Neehee, ze liggen vast ineengestrengeld te spoonen in een aftands hotelletje, ja om vier uur ´s middags ja, omdat ze het simpelweg geen uur meer uithielden zonder elkaars bezwete lichamen.

Nou ja, daar gaat het behang dus. Terwijl er negen van de tien keer niets aan de hand is. Heel veel van dit soort zinloze energievretende momenten kunnen omgeleid worden door jezelf af te vragen wat het nog méér kan betekenen. Hoe doe je dat precies?

Begin met de woorden: ‘Het verhaal dat ik mezelf vertel is…’ Dat geeft al direct aan dat het een verhaal is, dat het relatief is. Dat er nog allerlei andere verhalen zijn. Als we kijken naar mijn voorbeeld zou de eerste zin kunnen zijn: ‘Het verhaal dat ik mezelf vertel is dat deze leukerd me niet terug-appt omdat de liefde voorbij is of omdat er een ander in het spel is.’
Vraag jezelf dan:
– Kan ik er zeker van zijn dat dit verhaal waar is?
– Hoe voel ik me en gedraag ik me als ik mezelf dit verhaal vertel?
– Wat zijn andere mogelijkheden die ook waar kunnen zijn?

Neem de tijd hier rustig over na te denken. Laat het echt even op je inwerken. Waarschijnlijk is het antwoord op vraag 1 over het algemeen ‘nee’ en op vraag 2 ‘niet echt fantastisch’. Het antwoord op vraag 3 kun je beginnen met: ‘Ik weet niet waarom de ander niets van zich heeft laten horen, maar misschien…’
En dan blijken er tal van mogelijkheden te zijn:
‘…is hij het vergeten.’
‘… heeft ze een enorm hectische dag.’
‘… is hij zijn telefoon kwijt.’
‘…wil ze even echt aandacht hebben om iets liefs terug te sturen.’
…etc.

Het maakt dat je bewust kijkt naar de keuzes die je maakt, de verhalen die je gelooft, die jij besluit te geloven. Het maakt dat je jezelf even losmaakt van de betekenissen die je aan gebeurtenissen geeft. Het geeft je de broodnodige lucht die je nodig hebt om uit een negatief spiraal te komen. Om te leren relativeren. En misschien dat je een volgende keer al wel direct denkt: O ik heb geen bericht gekregen, er zal wel iets tussen zijn gekomen. Wie weet dat je gebeurtenissen af en toe opeens in een heel ander licht ziet.

Lees ook: Waarom we (onbewust) allemaal ons eigen hart breken. En dat vandaag nog mag stoppen