Eerste hulp bij projecties in relaties (als je je Best Vaak aan mensen ergert!)

Je irriteren aan een ander is eh…behoorlijk irritant! Maar heb je er weleens bij stilgestaan dat juist de mensen aan wie je je ergert je veel kunnen leren over jezelf? Zo ga je om met projecties in relaties en word je een completer mens.

We deelden een half jaar een appartement en alles wat we meemaakten, vooral onze zielenroerselen op het gebied van liefde en werk, bespraken we met elkaar. Maar op een gegeven moment ging het fout. Ik verweet haar steeds vaker dat ze te laks was, vooral in het huishouden, en niet serieus genoeg met anderen omging. Zij verweet mij na een avond stappen toen ik uitbundig ‘YOLO’ naar haar riep terwijl zij op het punt stond om haar jas te pakken, dat ik haar het gevoel gaf saai te zijn.

Voor good old Sigmund Freud, grondlegger van de psychoanalyse, zou de bovenstaande situatie een uitgemaakte zaak zijn. In de relatie tussen mij en mijn huisgenoot annex vriendin was er sprake van projectie. Dat is een term uit de psychologie die ernaar verwijst dat je eigenschappen of emoties die eigenlijk met jezelf te maken hebben, projecteert op de ander.

Misschien herken je de volgende situaties wel. Jij ergert je mateloos aan een medereiziger in de trein die luid zit te telefoneren, terwijl je partner zijn schouders er over op haalt. Of deze: een goede vriendin is helemaal over de rooie omdat jij vijf minuten te laat komt opdagen voor een afspraak. Vijf minuten, waar heeft ze het over? Maar goed, andersom kan jij het niet uitstaan als zij haar gevoelige kant laat zien en aangeeft dat ze het combineren van haar gezin en baan momenteel niet trekt. Wat een aansteller is het ook!

Waar gedrag van anderen heftige emoties oproept, kun je er vanuit gaan dat er meestal projecties in het spel zijn. Je ergert je of beschuldigt de ander van wangedrag terwijl jouw observaties ondertussen meer zeggen over jou dan over de ander. Projecties zijn een bron van misverstanden. Waardevolle vriendschappen kunnen erdoor verloren gaan en beginnende liefdes worden in de knop gebroken.

Zonde, want als je het een beetje slim aanpakt, kunnen juist de mensen die je om wat voor reden dan ook irriteren je veel leren over jezelf. Projecties zijn namelijk niets anders dan spiegelingen. De persoon aan wie jij je ergert, heeft je dus iets waardevols te vertellen over jezelf. Kijk de volgende keer dus eens met een mengeling van plezier en nieuwsgierigheid naar je eigen irritaties. En stel jezelf de vraag wat de projectie je wil vertellen.

Grofweg zijn er drie mogelijkheden:

  • Je irriteert je aan een bepaalde eigenschap van een ander omdat je zelf onbewust net zo bent, maar dat deel van jezelf onderdrukt. Je ergert je bijvoorbeeld aan je collega die zich heel assertief opstelt omdat je je onbewust inhoudt op je eigen kracht.
  • Je irriteert je aan een bepaalde eigenschap van een ander omdat je hetzelfde gedrag vertoont, maar dat ook bij jezelf veroordeelt. Je irriteert je aan iemand die veel ruimte inneemt in contact, terwijl je jezelf eigenlijk ook altijd in het middelpunt van de belangstelling plaatst, maar dat ondertussen niet oké vindt. Bijvoorbeeld omdat je van huis uit hebt meegekregen dat je niet te veel aandacht moet opeisen.
  • Het gedrag of een bepaalde eigenschap van een ander irriteert je, maar eigenlijk roept het vooral angst of onzekerheid bij je op. Een vriendin die haar gevoelige kant laat zien, wakkert jouw angst aan dat je te soft bent. Of brengt juist de onzekerheid in je naar boven dat je zelf te verstandelijk bent ingesteld.

Je ervan bewust worden dat er sprake is van projectie haalt vaak de angel uit je ergernis én biedt je de kans om een completer mens te worden. Wie zich irriteert aan een assertieve collega kan dat zien als een uitnodiging om zelf wat krachtiger op te treden en zijn eigen autoriteit te ontwikkelen. En wie helemaal uit zijn plaat gaat als een vriend vijf minuten te laat komt, zal zich misschien eens moeten afvragen of hij zelf wel gelukkig wordt van de starheid die hij er blijkbaar op nahoudt.

In het geval van mijn vriendin/huisgenoot speelde dat laatste een rol. Ik legde mezelf op dat ik plichtsgetrouw elke week ons appartement moest schoonmaken terwijl ik daar eigenlijk helemaal niet gelukkig van werd. En heimelijk verlangde ik ernaar om net als mijn vriendin iets luchtiger in relaties te staan. Hoe het andersom zit, weet ik niet. Want onze vriendschap overleefde de projecties niet. Waar ik het gesprek wilde aangaan, haakte zij af.

En dat herinnerde me ook aan de volgende les: niet alles waaraan je je ergert, is een projectie of hoef je als zodanig te beschouwen. Soms zal een ander er waarden op nahouden die te tegenstrijdig zijn met wat jij belangrijk vindt in een relatie. Als een ander bijvoorbeeld langzaam je eigenwaarde aantast, je manipuleert of telkens zijn problemen met je wil bespreken, maar er ondertussen niets aan doet om zijn leven op orde te krijgen, is het gewoon tijd om te gaan. Want irritanter en schadelijker dan je irriteren door een projectie en dat weigeren in te zien, is onnodige zelftwijfel.

Lees ook: Hoe onvoorwaardelijk is een vriendschap?

(Beeld: Unsplash)

Gerelateerde artikelen

Back to top button