Empaat of HSP-er? Er is één groot verschil

We zijn bij Mynd af en toe dol op labels. Niet om mensen in een hokje te duwen, wel omdat een woord of term soms kan helpen om daardoor meer over jezelf te weten te komen. Als begin, zullen we maar zeggen. Al is er natuurlijk ook altijd een groot grijs gebied. Zoals bij de labels ‘empaat’ en ‘HSP-er’. Wat is nu eigenlijk echt het verschil?

Wie een empaat is hoeft niet per se een HSP-er te zijn. En andersom trouwens ook niet. Toch liggen deze persoonlijkheidstypen dicht bij elkaar, waardoor ze nogal eens door elkaar heen worden gehaald. Wij zochten uit wat de verschillen zijn. Altijd handig om te weten. Want empaten hebben veel gemeen met HSP’s. Zoals gevoeligheid voor geluid, geur en prikkels, behoefte aan veel tijd alleen en een lichte allergie voor groepen. Net als HSP-ers hebben empaten tijd nodig om bij te komen van de dag, en dat doen ze het liefste in rust. En net als HSP-ers houden empaten van de natuur, waar ze in opladen, en vinden ze het belangrijk om andere mensen te helpen.

Maar er is dus ook een groot verschil tussen deze twee, volgens psychiater Judith Orloff. Om te beginnen in aantallen. Van HSP-ers worden geschat dat ongeveer 10 a 15 procent van de mensen het is, de empaten zouden rond de 2 a 3 procent zitten. Daarnaast draait het uiteindelijk om de manier waarop empaten hun omgeving als het ware absorberen. Dat absorberen kan best ver gaan: andermans emoties, fysieke sensaties, de energie die in een kamer kan hangen en die soms letterlijk de kamer in kan komen waardoor de empaat zich af kan vragen waarom ze zich ineens zo anders voelen. En zo kunnen empaten dus letterlijk andermans pijn voelen, als een spons, en overnemen. Waardoor ze af en toe zichzelf verliezen in al die energie van anderen, en niet meer goed weten wat ze zelf nu eigenlijk voelen. Sterker nog, er wordt over empaten gezegd dat ze beschikken over een ‘zesde zintuig’; dat ze helderwetend of heldervoelend kunnen zijn en bepaalde situaties kunnen ‘voorspellen.’ Empaten kunnen diepe, spirituele ervaringen hebben met mensen of met dieren, en die ervaringen zijn niet altijd de praktijk voor HSP-ers.

Voor dat laatste moet je wel een beetje in de juiste stemming zijn, zeg ik je eerlijk, maar het gaat allemaal om dat wat Orloff het ‘empatisch spectrum’ noemt. En dat spectrum heeft aan de linkerkant de persoonlijkheden staan die niet per se uitblinken in gevoelens als medeleven en emotionele verbinding: de narcisten, de sociopaten, de psychopaten, in het midden de ‘normale’ mensen (voor zover zoiets bestaat maar je begrijpt denk ik wel wat ik hier even bedoel) en aan de rechterkant de HSP-ers. Met helemaal rechts de empaten. Waarmee Orloff de empaten eigenlijk boven alles zet, maar een oordeel daarover velt ze godzijdank niet. Dat zou ook niet prettig zijn: de ene persoonlijkheid is nu eenmaal niet ‘beter’ dan de andere. Het is daarmee ook niet gezegd dat een HSP-er geen empaat kan zijn, of een empaat geen HSP-er. Maar het verschil zit ‘m in het ‘sponsgedrag’ en de hang naar het spirituele, en daarvan weet je alleen zelf of je dat hebt.

En waarom is dit hele verhaal eigenlijk zo belangrijk, zou je kunnen vragen? Welnu, vanwege het volgende: als je een HSP-er bent kun je je gevoelens op een andere manier leren kanaliseren dan empaten. Voor HSP-ers zou dat bijvoorbeeld kunnen gaan om oefenen in mindfullness en voldoende rust, een empaat moet zich echter echt leren wapenen tegen andermans emoties en energie. En dat gaat op een meer energetisch of spiritueel niveau, dan psychologisch of emotioneel niveau. Zodat je dat gevoel helemaal dat anderen je onbedoeld helemaal kunnen leegzuigen, of geintimideerd door je raken omdat ze voelen dat je dwars door ze heenkijkt, en jij situaties vaak veel sneller doorziet dan anderen, je niet langer uitputten maar je kracht wordt.

LEES OOK: DIT herken je als je een empathische persoonlijkheid hebt

Meer lezen: The Empaths Survival Guide, Judith Orloff