‘Heb je nou alweer zelfkritiek?!’ Een spoedcursusje zelfcompassie

Zelfkritiek is zooo yesteryear, besloot Merel. Constructieve zelfreflectie, daar zou ze vanaf nu alleen nog maar aan doen. Ze zat er helemaal klaar voor. Verandering van een jarenlang patroon bleek best lastig.

Het is heel goed om jezelf onder de loep te nemen en je best te doen om een betere versie van jezelf te worden. Maar té zelfkritisch zijn is een gevaarlijke valkuil. Omdat je moet voldoen aan maatstaven die eigenlijk vrij weinig met jou te maken hebben. Bij zelfreflectie kijk je met compassie naar jezelf, naar alles wat je bent. Dat is constructief. Zelfkritiek is destructief. Die destructiviteit, daar was ik wel een keer klaar mee. Ik ging eens flink zelfreflectief naar mijn zelfkritiek kijken.

Lees ook: 19 tekenen dat je een empaat bent

Waarom heb ik zo’n kritiek op mezelf, vroeg ik me af. OMDAT JE NIET PERFECT BENT, gilde het stemmetje in mijn hoofd. Er volgde een hele lijst aan dingen die ik niet ben, kan of doe. De Perfecte Merel zou elke ochtend een half uur aan yoga doen. En daarna om stipt negen uur fris achter haar laptopje kruipen. Altijd het huis tiptop op orde hebben. Geen volledige reep Tony Chocolonely Caramel Zeezout naar binnen schuiven. Altijd alert en opmerkzaam zijn, gevat en grappig. Perfecte Merel zit niet drie uur YouTube-filmpjes te kijken met titels als 30 awkward families you won’t believe actually exist! Zij kijkt documentaires over het Higgsdeeltje.

Zou ik bevriend willen zijn met Perfecte Merel? Met haar fitgirl lichaam? En haar onuitstaanbare kennis van kwantumfysica? Ik denk het niet. Ik denk dat ik haar in haar gezicht wil stompen. Er zit geen rafeltje aan. Het lijkt me best een vervelend mens eigenlijk. Nou, dat is dan simpel! Hup overboord met die zelfkritiek! Ik ben goed zoals ik ben!

Terwijl ik mezelf mentale schouderklopjes aan het geven was, opende ik mijn mail. Een van mijn opdrachtgevers vroeg zich af waar mijn stuk bleef. Ja, dat was ik al dagen voor me uit aan het schuiven. De vorige keer was ik ook al laat. Stress. Ze waren me vast zat. En terecht. Kon ik nou niet eens één keer op tijd beginnen, nutteloos figuur die ik ben!

Mijn zelfliefde was alweer down the drain. Ik ging door met mokken. Waarom was ik nou zo kritisch? Hoe moeilijk was het om eens een beetje positief te blijven? Zelfs dát kon ik niet. Wat een loser was ik toch. En zo bleek ik bij vrijwel elke bocht vast te raken in negatieve gedachten. Bloeide de zelfveroordeling omdat het me niet lukte mezelf niet te veroordelen.

Terwijl, Perfecte Merel was toch zo’n naar mens? Wat is het toch aan haar dat zo aantrekkelijk lijkt? Waarom moet ik haar zijn? Omdat ik, deep down, geloof dat zij de liefde krijgt. De Echte Merel niet. Dus moet ik de hele tijd het gevecht aangaan om Perfecte Merel te zijn en om de Echte Merel te veroordelen. Volstrekt idioot natuurlijk. Waarom zou de Merel die dubieuze filmpjes kijkt op YouTube geen liefde mogen krijgen? Best een leuk mens hoor. Net als die Merel die drie dagen de afwas laat staan.

Ik vermoedde al wel wat de oplossing was. Meer van mezelf houden. Mijn echte zelf.

Ja, zo ken ik er ook nog wel een. Hoe verander je een patroon waar je 34 jaar in vast hebt gezeten? Oké, de volgende keer dat ik iets negatiefs over mezelf denk, druk ik op de pauzeknop in mijn hoofd en zeg: Zelfs al doe ik (vul stomme eigenschap in), toch hou ik van mezelf. ‘Zelfs al kijk ik suffe YouTube click bait, toch hou ik van mezelf.’ En dan stel ik me voor dat ik mezelf een knuffel geeft.

Goed. Toen de immer cynische kant van mij klaar was met lachen, kon ik aan de slag. So far so good. Niet veel later trok ik een sprintje door de stationshal, om de trein te halen naar een afspraak voor mijn werk. Ik voelde mijn dijen heen en weer schudden. Al drie weken niet gesport, besefte ik. Gatver. Wat een lelijk dik varken was ik toch.

O nee….

Toen ik bezweet neerplofte op een treinbankje, schreeuwde ik in stilte tegen mezelf: ‘ZELFS AL BEN IK EEN LELIJK DIK VARKEN, TOCH HOU IK VAN MEZELF.’ En huggen maar, dat beest.

Ergens had ik een vermoeden dat ik het niet helemaal goed deed. Oké, nog een keer. ‘Zelfs al flappert mijn lichaam aan alle kanten, toch hou ik van mezelf.’ Ik verschenen opeens allerlei hele vreemde beelden voor mijn geestesoog… Niet laten afleiden, Merel! Liefde, liefde, doe het. Compassie.

Bij anderen kan ik het. Stel je voor dat iemand anders zichzelf een lelijk, dik varken zou noemen. Dan zou ik denken: och, dat hoeft toch niet. Hoe voelt dat, die zachtheid? Ik probeerde naar mezelf te kijken alsof ik mijn eigen vriendin ben. Opeens voelde ik het opkomen. Een soort moedergevoel. Mereltje, Mereltje toch. Een moment lukte het. En al snel zakte het weer weg.

De dagen erna ging het steeds beter. Ja, het voelde wat gekunsteld aan. Ronduit idioot eigenlijk. Maar het deed me ook beseffen dat wat ik normaalgesproken doe ook nogal idioot is.

Dus. Ik heb besloten dat ik de beste versie van mezelf ben. Dat betekent dat ik iemand ben die gezond eet én ook wel eens ontbijt met leftover pizza. Nee, dat is niet een kwestie van GOED GENOEG zijn, dat is zelfs de BESTE optie. Anders is het maar doodsaai.

Lees ook: Heerlijk liedje: Ik hou van mij (omdat ie zo waar is!)

Gerelateerde artikelen

Back to top button