Het is NIET persoonlijk. Gevoelig zijn en kritiek krijgen: zó zit het

Kritiek krijgen is nooit leuk, maar voor mensen met een (hoog)gevoelige persoonlijkheid kan het écht snoeihard binnenkomen. Maarja: wat doe je dán als iemand iets kritisch of zelfs lelijks van je zegt? En vooral (adem in, adem uit): hoe neem je het vervolgens NIET persoonlijk op?

Ik denk niet dat ik een bovenmatig gevoelige persoonlijkheid heb, maar met kritiek kan ik echt niet omgaan dus laat ik zeggen dat ik in die gevallen zeer hooggevoelig ben. Want echt: hoe vriendelijk, professioneel en doordacht het ook gebracht wordt: ik klap er gewoon acuut van dicht. Laatst had ik een klein akkefietje aan de hand, laat ik zeggen dat het een kwestie was van iets dat als een grapje begon en plots uitmondde in een vrij onbeschofte en kattige opmerking naar mij, en ineens wás het daar: een fysieke reactie. Ik hield meteen mijn mond, voelde het bloed uit mijn hoofd stijgen, mijn benen werden week en alles in mij begon te kolken. Van binnen natuurlijk, want ik zei niets meer terug. Ik voelde me een slecht mens, zo simpel was het. En kennelijk vond iemand anders het nodig om mij dat gevoel te geven, zo simpel was het ook, vond ik. Het klinkt misschien overdreven, maar ik heb er echt nog dagen last van gehad. En de persoon in kwestie negeer ik sindsdien alof ik daar het eeuwige leven mee kan verwerven, en dat blijft voorlopig ook wel even zo als het aan mij ligt. That person is not my people. Lekker volwassen, inderdaad. Maar ik roei in dit leven ook maar met de riemen die ik heb, zullen we maar zeggen, dus geen sorry daarvoor en dat zouden jullie ook niet moeten doen. Maar oke.

Hoe dan ook: het ging liggen, het kon me na een paar dagen niet zoveel meer schelen, het was maar een opmerking. Hoewel? Nouja, vooruit, zo ongeveer. Maar wat me vooral heel erg bleef bezighouden was hoe het toch kan dat een ander, een relatief onbekende zelfs, zoveel invloed op je kan hebben met één zin. En dat gaat uiteindelijk toch allemaal over angst voor afwijzing, want wie (hoog)gevoelig is, is vaak ook een pleaser. Best ingewikkeld, want behalve dat het iedereen naar de zin willen maken enorm veel energie kost, is het ook gewoon hartstikke ONHAALBAAR. En al die tijd en energie die we stoppen in het pleasen van anderen staat bovendien ons geluk in de weg. Dat verzin ik niet zelf hoor, dat las ik ooit op een inspirational tegeltje in de Xenos en die zijn altijd waar, dat weet iedereen.
Maar even alle gevoelige gekte op een stokje: het is natuurlijk écht vervelend als je zoveel last hebt van kritiek of lelijkheid, én het zorgt er voor dat je de goede dingen, de positieve feedback, ook gewoon niet meer hoort. En dat is verschrikkelijk, dat moet ophouden, vandaag nog. Maarja, maarja, maarja,wat dóe je eraan?

Goed nieuws: er zijn dus psychologische strategieën voor om deze angel weg te halen en alles weer even in perspectief te zetten, en de basis daarvan is altijd hetzelfde: een flinke dosis gezonde zelfliefde. Ik vond een paar leuke die me best goed in de oren klonken, misschien heb je er wat aan:

HET IS NIET PERSOONLIJK
Al denk jij dit als gevoelig mens van wel, altijd en overal, maar het is dus gewoon niet zo. Een ander is in 99% van de gevallen niet zo begaan of met je bezig. Probeer dus een stap naar achter te zetten in je hoofd als iemand iets pijnlijks of zelfs lelijks tegen je zegt en neem afstand: dit gaat niet over jou, maar over wat die ánder over jou zegt. Dat ben jij niet, en je hoeft er dus ook geen sterke gevoelens over te ontwikkelen. Klinkt wel een beetje makkelijker dan het in de praktijk zal zijn denk ik maar toch is het een handige levensmantra, voor eigenlijk alles in het leven wel: Het. Gaat. Niet. over. Jou.

WAT EEN ANDER ZEGT BEPAALT NIET WIE JIJ BENT
Op je 25^e heb je 10.000 uur geleefd. Op je 50^e 20.0000. Bedenk eens hoevéél dat is, hoeveel ervaringen in die uren besloten zitten en hoeveel woorden er in die tijd tegen je zijn gezegd. Dat is VEEL, en nu zouden de woorden of de mening van één persoon je uit balans brengen? Er is geen reden om onzeker van die ander te worden: jij weet heel goed wie je zelf bent. Denk maar eens aan al die uren die achter je liggen.

PIEKER NOOIT ALLEEN
Want dat kan kiling zijn voor gevoelige mensen, voor je het weet is het een totaal pandemonium aan zinnen en gesprekken in dat hoofd van ze, en is rust en een beetje afstand van het gebeurde ronduit onmogelijk geworden. De enige manier om dát weer stil te krijgen is door er met iemand anders over te praten. Met een echt persoon dus, niet met dat gemene stemmetje in je hoofd. Stop dus met erover piekeren, pak je telefoon, bel die vriend of vriendin en praat erover. Het lucht op als een dolle.

GEEF JEZELF LIEFDE
Dus iedere keer dat je verdrietig, teleurgesteld, gekwetst of onbegrepen bent weet jij: je bent goed, leuk, je bedoelt het goed en je doet wat je kunt met de kennis die je op dit moment voor handen hebt. Zodra je beter weet, zul je beter doen. Wees dus maar zacht voor jezelf en laat wat empathie op jezelf los. Je bent ook maar een mens.

STA OPEN VOOR EEN ANDER PERSPECTIEF
Want misschien is er tóch een les te leren, al is het maar over je eigen reactie. En daarbij is er altijd nog het scenario dat de kritiek, of de opmerking, of wat het dan ook is waar je op aansloeg, serieus goed bedoeld was. Sterker: bij goede feedback is dat zelfs de essentie van het hele gedoe, dat het bedoeld is om je VOORUIT te krijgen. Maak dus onderscheid tussen wat gewoon gekattekop en lelijk is, en waar een mogelijke les voor je ligt. Echt leuk al het wel nooit worden, maar wie weet heb je er zo uiteindelijk tóch nog wat aan.

Lees ook: De empathische antenne: waarom gevoelige mensen dichtklappen van onechtheid