Janneke zegt #metoo (en waarom dat belangrijk is)

Ineens was-ie er, de status #metoo. Janneke twijfelde lang. Meedoen, of niet? Laten rusten, of alles opnieuw oprakelen? Ze koos voor het laatste.

LEES OOK: Krachtige video: Girls-cast zet zich in tegen seksueel misbruik

Het was maandagochtend 8.00 uur en ik zat achter mijn laptop met een kop thee. En daar kwam-ie voor het eerst voorbij op mijn Facebook-timeline. De status #metoo. Ik likete het bericht met een hartje en scrolde verder. Nog een #metoo. En nog één. Soms een enkel ‘Yes, me too’, soms een bericht waarin iemand een ervaring beschreef met seksuele intimidatie of geweld. Wat was er aan de hand? Even googelen leerde alles over het schandaal rondom Harvey Weinstein en de enorme vloed aan social media-berichten die dat had losgemaakt. Net zoals eerder al gebeurde met de hastag #yesallwomen, die binnen 4 dagen al anderhalf miljoen keer werd gebruikt. Maar de hashtag #metoo is veel groter: op het moment dat ik dit schrijf is ie alleen al op Facebook ruim 12 miljoen keer gebruikt.

Ikzelf werd een beetje zenuwachtig nadat ik me had ingelezen in de hashtag. Moest ik nu ook wat posten? Heel eerlijk gezegd wilde ik gewoon doen alsof er niets was gebeurd en starten met mijn werkdag. Ik had hier geen tijd voor en vooral ook: geen zin in. Want moest ik nu wéér alles op gaan rakelen? Een paar maanden geleden deed ik hier op Mynd al een boekje open over wat mij was overkomen. In eerste instantie had ik ‘gewoon’ een stuk over verkrachting willen schrijven, omdat ik het onderwerp uit de taboesfeer wilde halen: ik hoopte dat het andere vrouwen zou helpen opener te zijn over hun verkrachting en minder schaamte te voelen over wat hen was overkomen. Maar toen ik eenmaal bezig was met het stuk, kon ik er niet meer omheen: ik zou ook moeten opschrijven dat het mijzelf was overkomen. Want hoe kon ik andere vrouwen aanmoedigen zich niet langer te schamen, als ik het zelf – meer dan tien jaar na dato – niet eens durfde op te schrijven? Slapeloze nachten had ik ervan. Wat als mijn verkrachter het zou lezen? Wat als iedereen dit voortaan van me wist? Het was al zo lang geleden en eigenlijk wilde ik het allemaal helemaal niet oprakelen, en ook wilde ik niet als slachtoffer worden gezien. Ik zag mezelf nooit als slachtoffer, maar als iemand die het had overleefd. Die er sterker uit gekomen was. Ook al heeft het me tien jaar gekost om het voorval een plek te geven. Uiteindelijk schreef ik het stuk wél. Ik vond dat, zelfs al zou ik maar één andere vrouw het gevoel geven minder alleen te zijn in wat haar was overkomen, het al het ongemak waard was.

En nu was er ineens die hashtag. En stond ik wéér voor de keuze. Laten rusten of weer oprakelen? Meedoen of negeren? Ik had acuut hoofdpijn. Kon me niet meer concentreren op mijn werk. At zeven chocoladekoekjes achter elkaar. Scrolde heel Facebook af om andere #metoo posts te lezen. En toen, toen ik er echt niet meer omheen kon, postte ik er ook een. Ik kon al die andere vrouwen toch niet in de steek laten? Hen al het werk laten doen, terwijl ik zelf deed alsof er niets aan de hand was? Dus daar ging ik: ‘Me too’. Wat een lading kan er schuilgaan achter twee simpele woorden. Ik wachtte af. Er kwamen een paar likes. Allemaal van andere vrouwen. Toen eentje van een man. Toen van nog meer vrouwen. Waarom reageerden er nauwelijks mannen op mijn status? ‘O ja pffffff, dat,’ reageerde een man, met rollende ogen, toen ik hem er later naar vroeg. Het gaf mij het gevoel dat mannen het probleem misschien nog niet helemaal serieus nemen. Of er een ongemakkelijk gevoel bij krijgen. Of gewoon niet weten wat ze ermee aan moeten. Het is immers – lijkt mij – heel moeilijk je als man te verplaatsen in zoiets als seksueel geweld en intimidatie. Een beetje teleurstellend vond ik het wel. Hoe kon het dat er zóveel vrouwen hun ervaringen deelden, maar er blijkbaar geen mannen waren die getuige waren geweest van een van deze incidenten? Geen idee. Maar wat voelde ik een steun uitgaan van de me too-posts van andere vrouwen. Het was net alsof alle vrouwen wereldwijd ineens besloten hadden dat ze klaar waren zich langer te schamen over iets waar zij niets aan konden doen. Er werd op één dag zoveel opgekropte schaamte vrijgelaten dat het bijna geen toeval kon zijn dat de zon er die dag roze van kleurde. Dat er zoveel stof opwaaide dat er ook in ons land stof uit de Sahara neerdaalde.

En ik voelde me opgelucht. Want ook al gingen lang niet alle ‘me too’s’ over verkrachting, het massale gebruik van de hashtag geeft wel de ernst van het probleem aan. Zelf denk ik dat verkrachting zal blijven plaatsvinden, zolang er grove vrouwengrappen worden gemaakt en seksuele intimidatie bestaat. Zolang sommige mannen het grappig vinden om vrouwen onderling neer te zetten als seksobjecten of gebruiksvoorwerpen, zolang vrouwen beleefd blijven glimlachen om dit soort opmerkingen, zolang er vrouwonvriendelijke porno bestaat, zolang er mannen zijn die vrouwen voor ‘slet’ uitmaken, zolang er filmscènes gemaakt blijven worden waarin overrompeling van vrouwen wordt verheerlijkt – zo lang zullen er ook altijd een paar mannen zijn die denken dat verkrachting oké is. Omdat het een grijs gebied wordt. Waarin het niet meer duidelijk is dat als een vrouw ‘nee’ zegt ze ook echt ‘nee’ bedoelt. Of dat ze het niet zegt, maar ook nooit ‘ja’ heeft gezegd, misschien omdat ze dacht dat ze duidelijk genoeg was, of omdat ze ‘bevroor’. Maar de man heeft niets door, omdat hij denkt dat het oké is. In de film en de kroeggrappen kon het immers ook?

Daarbij zitten de meeste vrouwen er ook écht niet op te wachten om nagefloten te worden, ‘slet’ te worden genoemd of in hun billen geknepen te worden, of erger. Zelf ben ik al dit soort kleinere incidenten eerlijk gezegd al vergeten. Het zijn er zoveel dat ik de tel ben kwijtgeraakt. En door geen van die incidenten ben ik beschadigd geraakt. Maar kom op, mannen. De knop moet om. Vrouwen willen zich veilig voelen en met respect worden benaderd. Zich kunnen kleden zoals ze willen, of dat nu sexy is of niet, zonder alleen maar daarop beoordeeld te worden. En daarom ben ik blij dat óók vrouwen van dit soort kleinere voorvallen ‘me too’ hebben gepost. Want achter alle geposte ‘me too’s’ gaan nog die andere, onzichtbare ‘me too’s’ schuil. Die van de vrouwen die, net als ik, heel lang geaarzeld hebben. Die er hoofdpijn of buikpijn van kregen, en concentratieproblemen, en die dwangmatig chocoladekoekjes gingen eten. Maar wie het uiteindelijk niet gelukt is om die twee woordjes te typen.

LEES OOK: Waarom kwetsbaarheid je moedig maakt