Het is nu zeker: met empathie word je gewoon geboren

Troost is meer dan een arm om de schouder of een dikke kus. Wie troost biedt, begrijpt het leed van de ander en probeert deze op zijn gemak te stellen. Troost leek dan ook iets wat alleen mensen kunnen bieden. Of een enkel ander dier met een hogere intelligentie, zoals mensapen of dolfijnen. Maar nee!

“Ook een eenvoudig knaagdier als de woestijnwoelmuis troost zijn partner als die in nood heeft verkeerd. Niet uit verstandelijke overwegingen,” schrijft dagblad Trouw naar aanleiding van onderzoek. “Maar omdat ze het leed ook zelf ervoeren en meeleefden met het slachtoffer. Die empathie is geen aangeleerd sociaal gedrag, maar aangeboren. En dat betekent volgens hen dat ook het troostgedrag van de mens een basaal mechanisme is met diepe evolutionaire wortels.”

Trouw verwijst ook naar onderzoek van de Nederlander Frans de waal, die ook meedeed aan dit onderzoek. “Hij was het die in 1979 ontdekte dat chimpansees elkaar troosten. Sindsdien is het gedrag ook bij andere dieren aangetoond, zoals olifanten en honden, maar veel wetenschappers gingen ervan uit dat dieren alles uit eigenbelang deden.” Tegen Trouw zegt De Waal: “Deze verklaring heeft nooit gewerkt voor troostgedrag.”
De rest van het stuk: “Prairiewoelmuizen zijn sociale beestjes. De knaagdieren zijn hun leven lang trouw aan hun partner, beide ouders zorgen voor de kinderen en ze onderhouden hun relatie door elkaar regelmatig te vlooien. In het onderzoek werd het vrouwtje weggehaald bij het mannetje. Hij moest toezien hoe zij werd blootgesteld aan akelige geluiden of kleine stroomstootjes. Herenigd in hun hok begon hij haar onmiddellijk te troosten door haar uitgebreid te vlooien. Dat deed hij ook bij zijn kinderen, maar een vreemde woelmuis troostte hij niet.

Hij voelde echt met zijn vrouwtje mee. De biologen constateerden dat ook bij het mannetje de concentratie stresshormonen was verhoogd. Bovendien maakte hij oxytocine aan, het ‘knuffelhormoon’ dat ook de mens aanzet tot troosten. En omgekeerd: als ze in de hersenen van het mannetje de receptoren voor oxytocine blokkeerden, troostte hij haar niet meer. Ondanks het feit dat hij net zo in de stress raakte van haar kwellingen. Maar na afloop vlooide hij alleen zichzelf.
Dit alles bewijst volgens de onderzoekers niet alleen de biologische basis van troosten, het biedt ook perspectieven. Zo hebben mensen met autisme of schizofrenie moeite emoties van een ander te herkennen en daarop te reageren. De woelmuis blijkt nu een geschikt proefdier om dit gebrek aan empathie te bestuderen, en de rol van oxytocine hierbij.”

Bron: Trouw

Lees ook: Wetenschappers zijn er uit: je kunt agressief worden van schattigheid