Wil je je leven veranderen? Leer dan op je toekomstige ik te vertrouwen

Als je iets aan jezelf wil veranderen, is het de kunst om de verleiding te weerstaan. En dat is nogal een uitdaging met een brein dat van nature altijd kiest voor de snelste beloning. Afvallen lijkt opeens een stuk minder belangrijk als iemand een chocoladecroissant onder je neus houdt. Goed nieuws: je kan leren verleidingen te weerstaan. Niet door je wilskracht te trainen, maar door vertrouwen te hebben in je toekomstige zelf. 

Laten we heel eerlijk zijn: 9 van de 10 goede voornemens die je op 1 januari maakt, sneuvelen meestal al een paar dagen of hoogstens een paar weken later. We hebben echt de intentie om die voornemens vol te houden, maar als puntje bij paaltje komt, doen we dat niet. We willen wel afvallen, maar ontbijten met chocoladecroissants. We willen in vorm raken, maar zitten op de bank. We willen wel sparen, maar boeken een vliegticket naar de Dominicaanse Republiek.

Lees ook: 30 kleine dingen die binnen 30 dagen alles veranderen

Grappig genoeg zijn wetenschappers er nog niet helemaal achter waarom mensen zo in elkaar steken. Voorheen werd altijd gedacht dat onze hersenen een rationeel gedeelte heeft dat weet wat goed voor ons is (het engeltje) en een ander gedeelte dat impulsief is en slechte dingen wil (het duiveltje). Die twee vechten consequent met elkaar totdat het rationele gedeelte het opgeeft en het duiveltje wint. Zo werkt het echter alleen maar in tekenfilms.

Een steeds populairder worden theorie is dat de hersenen niet bestaan uit een engeltje en een duiveltje, maar één unitair, samenwerkend systeem is. Dit systeem kiest altijd voor de optie die meteen een beloning oplevert in plaats van de optie die zich later uitbetaalt.

De worsteling gaat niet tussen goed of fout, maar tussen het heden en de toekomst. Dat is hoopgevend, want het verklaart niet alleen waarom sommige mensen die verleidingen wel kunnen weerstaan, maar geeft ook alle anderen hoop op een strategie om wilskracht te trainen.

Stel je dit even voor: je droomt van een succesvolle carrière als schrijver. Je zet daarom ’s ochtends de wekker om 5 uur zodat je voor je naar je werk gaat, in alle rust kan werken aan je eerste roman. Maar zodra die wekker gaat denk je koekoek gekke Henkie, ik draai me mooi nog een keer om. Dan word je wakker en besef je dat het is mislukt. Je hebt je warme bed verkozen boven je literaire carrière, maar je kon er niks aan doen. Dat zachte kussen was maar een paar centimeter weg terwijl die florerende carrière letterlijk een ver-van-je-bed-show is.

We zijn dus geprogrammeerd om altijd toe te geven aan verleiding, maar er is goed nieuws. Je kan terugvechten. Mensen hebben namelijk het vermogen om toekomstige voordelen te zien. Niet één, maar een hele reeks. Wanneer je ’s ochtends moeite hebt om uit bed te komen, gaat het eigenlijk niet tussen dat ene moment van genot of toekomstige tevredenheid. Het gaat tussen dat ene moment van toegeeflijkheid versus vele jaren waarin je geniet van een succesvolle carrière.

Uiteindelijk stapelen al die momenten van bevrediging zich op. Het brein verzamelt onbewust de hele tijd naar de gezamenlijke waarde van alle voordelen die zich morgen, de dag na morgen en alle daaropvolgende dagen uitbetalen. Ook al lijkt iedere individuele beloning nog heel ver weg; al die kleine beloningen samen dragen bij aan een groter, waardevoller ding dan dat ene korte moment van genoegzaamheid in het hier en nu.

Wat je eigenlijk doet, is jezelf mentaal in de toekomst projecteren zodat je de beloning die je in de toekomst krijgt, nu al kan voelen. Onderzoekers ontdekten interessant genoeg dat mensen die zich sterk identificeren met hun toekomstig zelf beter zijn in zelfcontrole. Als je in de schoenen van je toekomstige zelf kan stappen, kun je de voor- en nadelen van een besluit ramen.

Maar om dat bundelen, het verzamelen van al die toekomstige voordelen, moet je één grote horde nemen: jezelf vertrouwen.

Jezelf uit bed krijgen om aan dat boek te werken, helpt als je alle toekomstige voordelen daarvan bedenkt. Maar dat werkt alleen als je dat iedere dag doet. Als je van tevoren al vermoedt dat je de verleiding van dat warme bed niet kan weerstaan, dan kan je al die toekomstige beloningen niet bij elkaar optellen simpelweg omdat die beloningen er nooit komen.

De meeste smoesjes die mensen gebruiken om niet te sporten, zijn iets in de trant van ‘ik ben te lui’, ‘ik vind sporten saai’ of ‘ik ben niet sportief’. Dat zijn geen oordelen over de sport zelf; het zijn oordelen en aannames over zichzelf. Ze denken bij voorbaat dat ze het niet gaan redden, en die gedachte wordt een self-fulfilling prophecy.

Een goed voorbeeld hiervan is een onderzoek dat werd gedaan onder orthodox joodse rokers. De onderzoekers vroegen de rokers om doordeweeks en tijdens Sabbath niet te roken. De rokers hadden de grootste moeite met het niet-roken op doordeweekse dagen. Tijdens Sabbath voelden ze daarentegen bijna geen enkele behoefte om een sigaret op te steken. Nicotine is een enorm verslavende substantie en iets dat rechtstreeks in verband staat met de hersenen, maar toch konden de rokers tijdens Sabbath de sigaret prima weerstaan. Ze wisten bewust én onbewust dat roken simpelweg geen mogelijkheid was vanwege het religieuze verbod. Hun vertrouwen in de toekomst stond daardoor bij voorbaat als een huis.

Verlangen is iets dat gemotiveerd wordt. We denken dat we er niets aan kunnen doen, dat het iets is wat er nou eenmaal wel of niet is. Maar als we er echt van overtuigd zijn dat iets simpelweg niet kan of bereikbaar is, willen we het niet. Als we onszelf genoeg vertrouwen dat we niet aan die verleiding overgeven, dan is die verleiding überhaupt geen optie en stoppen we vanzelf met ernaar verlangen.

Als je de verleiding wil weerstaan en iets wil veranderen, moet je dus de mist van zelftwijfel en verbannen en vertrouwen in je eigen toekomstige gedrag ontwikkelen. Maar hoe dan?

Zelfvertrouwen krijg je niet door in de spiegel te zeggen dat je zo’n topper bent. Hoe we over onszelf denken wordt niet bepaald door wat we zeggen of denken, maar door wat we onszelf zien doen. Als we onze overtuiging willen veranderen, moet je eerst het eigen gedrag dat je ziet veranderen.

Dat krijg je echter niet voor elkaar door je te focussen op je gedrag. Het is de bedoeling dat je je richt op je zelfvertrouwen. Dat kun je doen door jezelf een algoritme aan te leren. Als je dat algoritme toegewijd naleeft, kom je in een opwaartse spiraal van zelfvertrouwen terecht in plaats van de neerwaartse spiraal van zelftwijfel.

Zo werkt het:

Stap 1 – Bedenk voor jezelf een regel die zo simpel en duidelijk is dat je er onmogelijk in kan falen.

Stap 2 – Zorg ervoor dat je stap 1 blijft naleven.

Het gaat er niet om dat je een gewoonte opbouwt, maar dat je een patroon aanleert waarmee je bewijs aanlevert voor je brein. Wil je vroeger opstaan? Spreek dan met jezelf af dat je de wekker 5 minuten eerder zet. Wil je netter worden? Maak dan iedere dag het bed op voordat je je huis verlaat. Wil je Frans leren? Lees dan iedere dag 10 flitskaarten in de trein.

Deze doelen zijn zo klein dat ze bijna nutteloos lijken. Maar hou ze vol. Terwijl je aan je eigen geloofwaardigheid werkt, kun je een ambitieuzer doel stellen. Bouw de flitskaarten op van 10 naar 20 naar 50 per dag. Ga Franse sites lezen om uiteindelijk te eindigen als Franse schrijver. Het project wordt een onderdeel van wie je bent en de investering wordt zo groot, dat je wel drie keer nadenkt voordat je het laat vallen. Ermee doorgaan wordt niet alleen eitje – het wordt nog verdraaid lastig ermee te stoppen.

Er zijn genoeg mensen die ooit vastzaten in hun eigen gedrag, maar er toch uitbraken. Niet door nieuwe gewoontes te leren, maar door te veranderen wat ze willen.

Zo kijken naar zelfcontrole is wat gecompliceerder dan dat engeltje en duiveltje op je schouder, maar geloof ons: het loont de moeite. Wat in plaats van die ouderwetse kijk op verleiding, geeft dit hoop: je kan een staat van zijn bereiken waarin je het leven leidt dat je wil leiden zonder worsteling. Zo verander je en hou je het nog vol ook.

Lees ook: Aanschouw! 7 goede voornemens die wél haalbaar zijn

(Bron: New York Magazine)

Gerelateerde artikelen

Back to top button