Tien manieren om een vriend in nood écht te helpen

Als een vriend door een moeilijk periode gaat, dan wil je natuurlijk helpen. Makkelijk is dat niet altijd. Misschien weet je niet zo goed wat je kunt betekenen. Maar je kunt meer doen dan je denkt.

Ik was 21 en mijn telefoon ging. Het was de moeder van mijn beste vriendin. Ze vroeg of ik wist of er iets aan de hand was met haar dochter, ze deed zo vreemd de laatste dagen.
‘Vreemd? Op wat voor manier,’ vroeg ik.
‘Ze denkt dat we camera’s hebben opgehangen,’ zei de moeder van mijn vriendin. ‘Gaat opeens uit het niets lachen. Of huilen. En dan weer lachen. Ik snap niet waarom.’

Dat moment, waarop al het andere wegvalt. Je weet dat er iets heel erg ernstig mis is. Die avond zat ik op bij mijn vriendin op bed. Een klein vogeltje was ze, waar nog maar moeilijk contact mee te maken was. Peilloos verdriet. Achterdocht.
‘Ik weet wel wat je aan het doen bent,’ zei ze, keek me met fijngeknepen ogen aan en prikte me in mijn arm. Ik voelde de aanvechting om heel hard weg te rennen, maar tegelijkertijd wist ik dat ik dat niet zou doen. Nooit.

Een psychose, luidde de diagnose een tijd later. Het was een van de heftigste periodes in mijn leven. Waarin iemand die je zo goed kent, waar je zoveel van houdt, door zo’n hel gaat. Waarin het gevoel van machteloosheid de boventoon voert. Maar je kunt zoveel meer doen dan je denkt. Een aantal lessen die ik heb geleerd in die periode:

  • Een van de grootste cadeau’s die we kunnen geven is onze aanwezigheid. ‘Ik ben nog niet langs geweest want ik weet niet wat ik moet zeggen’, hoor ik wel eens. Niet weten wat je moet zeggen is niet erg. Je kunt mensen vaak het beste steunen door er gewoon te zijn. Door naar ze te luisteren, een arm om ze heen te slaan. Probeer niet te veel jouw eigen mening of adviezen te geven, of aan je eigen ervaringen te refereren. Rustig naar ze luisteren geeft ze het gevoel dat ze echt bij je terecht kunnen.
  • Ga er niet vanuit dat jij weet wat het beste is voor iemand anders. Ook al gaat het niet goed met ze, het zijn nog steeds volwassenen die eigen beslissingen kunnen maken. Ze hebben wellicht al het gevoel dat ze weinig controle hebben over de situatie. Neem dus niet de boel over, maar stel vragen, laat je leiden door hun behoeften. Iets wat voor jou goed werkte toen jij het moeilijk had, hoeft niet per se voor anderen te werken.
  • Help ze te herinneren dat ze niet zo hard voor zichzelf hoeven te zijn. Het geeft niet dat het huis ook nog een bende is. Dat ze er een potje van maken op hun werk. Hun sociale leven verwaarlozen. Ze mogen zichzelf best een beetje ontzien. Je slecht voelen kost veel energie. Wat kunnen ze doen om een beetje lief voor zichzelf te zijn? Kun jij daar bij helpen?
  • Erkenning krijgen is helend. Om welke reden iemand ook boos, verdrietig, bang of bezorgd is, het is goed om gevoelens altijd serieus te nemen. Ook als hun reactie onlogisch, onnodig of onredelijk is. Opmerkingen als: ‘Dat kan ik me voorstellen’ of ‘Dat moet ook moeilijk zijn’ voelen als een grotere steun dan: ‘Wees niet boos’ of ‘Je hoeft je nergens zorgen om te maken’.
  • Wees positief én realistisch. Iemand kan het moeilijk vinden om vertrouwen te hebben in de toekomst. Te weten dat deze situatie ooit nog overgaat. Zonder hun problemen van tafel te vegen, kun je helpen hun aandacht te vestigen op leuke dingen die in het verschiet liggen. Praktische dingen: In het weekend wordt het lekker weer, misschien kun je naar buiten? Die ene nieuwe film is uit, zullen we er heen? Benadruk de dingen die wel goed gaan, maar maak het niet krampachtig. Laat je ook hier weer leiden door je vriend. Staat hij of zij open voor wat je zegt? Mocht iemand dichtslaan, dring dan niet aan. Je probeert het later gewoon opnieuw, op een andere manier.
  • Wees specifiek in je aanbod om te helpen. In het wilde weg roepen: ‘Geef het aan hè, als ik iets voor je kan doen!’ helpt vaak niet erg. Om hulp vragen is moeilijk. En vaak weten mensen niet eens wat ze zouden moeten vragen. Als het slecht met je gaat zijn alledaagse dingen vaak al enorm zwaar. Misschien kun je ze met iets heel praktisch ontlasten. Geef aan dat je naar de supermarkt gaat en vraag of je iets voor ze mee kunt nemen. Dan is de kans groter dat iemand op je durft te leunen.
  • Help beslissingen nemen. Zelfs de meest simpele keuzes kunnen onmogelijk lijken. Help je vriend, leg rustig de voors en tegens uit. Als de ander er niet aan toe is te kiezen, laat het dan even voor wat het is.
  • Bied geen hulp aan als je dat niet kunt geven. Op het moment dat een vriend enorm van slag is, is het logisch dat jij alles zou willen doen om diegene te helpen. Maar kijk realistisch naar wat jij kunt bieden. Iemand later teleurstellen of iets met tegenzin doen is erger dan geen hulp aanbieden.
  • Wees geduldig. Je vriend heeft het wellicht nodig om een verhaal honderd keer te vertellen. Of na weken nog steeds enorm emotioneel te zijn om iets, terwijl jij verwachtte dat het nu toch wel over zou zijn. Iedereen doet het op zijn of haar eigen manier. Heb je het gevoel dat iemand echt vastzit, dan kun je voorzichtig vragen: ‘Wat zou denk je helpen om hier doorheen te komen?’
  • Bedenk: kleine gebaren maken een groot verschil. Een kaartje of een berichtje waarmee je laat weten dat je aan ze denkt, kan heel veel betekenen. Dat jij er bent voor ze. Neem wat lekkers mee. Of misschien kun je uitzoeken of er organisaties zijn (eventueel met lotgenotencontact), of een andere manier van informatie of steun die jouw vriend kan helpen in deze situatie.
  • Neem je vriend mee naar buiten. Douchen, wat eten en dan even een rondje wandelen. Fietsen. Zwemmen. Al is het maar tien minuten. Frisse lucht en lichaamsbeweging doen wonderen. Als je vriend niet wil praten werkt iets doen ook heel goed. Kijk of je de ander een beetje in beweging kunt brengen, zonder al te pushy te zijn.
  • Houd contact. Ook als de zware tijden langer aanhouden. Mensen hebben de neiging weer opgeslokt te worden door hun eigen leven. Houd contact. Jij kunt hun problemen niet oplossen, maar je kunt wel telkens even laten weten dat je er nog steeds bent, en vragen hoe het is. Ook als de situatie uitzichtloos lijkt. Als er niets positiefs te zeggen is. Blijf. Zit naast je vriend en ben er gewoon. Ook als je je bang of onzeker voelt. Als jij het allemaal even ook niet meer weet. Blijf.

Lees ook: Dit is ECHTE vriendschap, in 24 voorbeelden

Gerelateerde artikelen

Back to top button