Vervelen is het nieuwe swipen (want niks doen is heel nuttig)

We zijn altijd druk, druk, druk. En als we heel even niks te doen hebben pakken we onze smartphone om het nieuws te checken, een rondje te Facebooken of een spelletje Candy Crush te spelen. Want je vervelen, dat is zó achterhaald. En bovendien helemaal niet meer nodig. Toch?

Gemiddeld kijken mensen zo’n 150 keer per dag op hun smartphone. Laat dat even tot je doordringen…150 keer. Dat is best wel veel. En best wel raar eigenlijk, want als je je telefoon wat vaker zou laten liggen, mis je dan 150 heel belangrijke dingen? Hoogstwaarschijnlijk niet. Dus waarom grijpen we dan onmiddellijk naar dat ding als we ook maar een minuutje niks te doen hebben? Simpel: omdat we daar niet goed in zijn, in niks doen. We vervelen ons niet graag, want dat vinden we, nou ja, vervelend. En wat dat betreft is de moderne tijdsgeest voor de mens dus ideaal, want we hóeven ons ook nooit meer te vervelen. Vroeger zat er heel vaak niks anders op. Als alles wat je moest doen gedaan was, kon je vaak weinig anders dan je ziel in lijdzaamheid bezitten en een beetje in het luchtledige gaan zitten staren. Saai? Absoluut. Maar was het eigenlijk ook niet een beetje lekker? En dat niet alleen, het is ook nog eens nuttig. Want je vervelen, dat is dus gewoon goed voor je.

Het lijkt misschien alsof niks doen nutteloos is, alsof je je tijd verspilt, maar dat is niet waar. Verveling ontstaat als je brein niet voldoende prikkels krijgt. Die prikkels hebben we nodig om op ons best te kunnen functioneren. We worden erdoor aangespoord en uitgedaagd en ze maken ons leven dus als het ware zinvol. Zo voelt het in ieder geval als je het druk hebt. Word je niet (meer) uitgedaagd, dan vermindert het aantal prikkels in je brein en treedt verveling op. Dat vinden we geen prettige staat van zijn, want het is saai en slepend. Maar: het geeft ons wel de mogelijkheid om even pas op de plaats te maken, te bezinnen. En juist dat zijn de momenten waarop we vaak tot belangrijke inzichten komen of op ons creatiefst zijn. Verveling dwingt ons om na te denken over onszelf en het leven dat we leiden. Vind ik mijn werk nog wel leuk? Ben ik nog wel gelukkig in mijn relatie? Wil ik mijn leven misschien over een heel andere boeg gooien? Dat soort vragen komen vaak pas naar boven als we even een versnelling terugschakelen, simpelweg omdat ons brein dan pas tijd heeft om zich daarmee bezig te houden. En, laten we wel wezen: je hoeft natuurlijk niet iedere dag je eigen leven onder de loep te nemen, maar het is wel belangrijk om regelmatig met jezelf te reflecteren en de balans op te maken. Jij leidt tenslotte dat leven en niet andersom.

Daarnaast is er nog een veel minder diepzinnige reden om je af en toe eens lekker te vervelen: less is namelijk nog altijd more. Want hoewel ons brein prikkels nodig heeft om goed te kunnen functioneren schieten we daar heden ten dage steeds vaker in door. Het is niet voor niets dat het aantal mensen dat burn-out raakt alsmaar groter wordt: we jagen onszelf steeds vaker helemaal over de kling door altijd maar ‘aan’ te staan. Er is altijd wel wat te zien, wat te lezen, wat te communiceren. Vijf minuten wachten op de bushalte? We trekken direct die telefoon uit onze zak. Wachten tot de aardappels koken? Even kijken wat er op Facebook is gebeurd. Lekker even in bad? Niet zonder dat het trouwe mobieltje trillend en wel in het zeepbakje ligt. Maar liefst een kwart van de Nederlanders geeft toe verslaafd te zijn aan z’n telefoon. We kunnen de verleiding tot het consumeren van informatie steeds moeilijker weerstaan. En stiekem worden we er doodmoe van. Niet zo vreemd, want als er 24/7 iemand in je gezicht staat te schreeuwen zou je toch ook gek worden? En eigenlijk doen onze telefoontjes nou precies dat.

Zelf merkte ik het ook. Opeens realiseerde ik me dat ik nergens meer naartoe ging zonder mijn telefoon. Niet eens naar de wc. Zelfs op de pot zat ik nieuwsartikelen te lezen en mijn tijdlijn door te scrollen. Ja, ik was bijzonder goed geïnformeerd, dat zeker, maar mijn hoofd tolde er niet zelden ook behoorlijk van. Ik merkte dat ik er onrustig van werd en moe ook bovendien, maar die telefoon gewoon even laten liggen bleek bijna ondoenlijk. Iedere keer als hij trilde móest ik kijken, het werd met recht dwangmatig. Terwijl ik vroeger juist zo goed was in niks doen, in voor me uit staren en een beetje mijmeren. En ik me bovendien nog kon herinneren hoe fijn ik dat juist vond. Hoe ik kon genieten van de stilte, van alleen het zachte ruisen van mijn eigen hoofd. Hoe ik, juíst op die momenten, vaak tot de beste ideeën en inzichten kwam. Hoe ik juíst tijdens het niks doen inspiratie kreeg voor nieuwe verhalen om te schrijven, omdat mijn gedachten dan de tijd hadden om te vormen en te groeien en de wereld, omdat hij even niet meer met grote snelheid voorbij raasde, opeens zoveel helderder leek.

Mijn kinderen vervelen zich heel vaak. En stiekem ben ik daar best wel jaloers op. Daarom laat ik ze lekker lummelen en lanterfanten en neem ik bovendien steeds vaker een voorbeeld aan hen. Op mijn smartphone heb ik alle apps tegenwoordig standaard afgesloten en ik mag van mezelf pas aan het eind van de dag een keertje kijken. In het weekend leg ik mijn telefoon op de slaapkamer, zodat ik hem niet kan zien en niet kan horen. Ik neem hem niet meer mee als ik even naar de Albert Heijn ga en als ik te vroeg op school ben om mijn kinderen op te halen staar ik gewoon een beetje voor me uit, ipv meteen naar mijn broekzak te grijpen voor dat apparaat. Het is wel even wennen en ja, ik verveel me op die momenten best wel een beetje en dat is best wel saai. Maar mijn hartslag is wel een stuk omlaag gegaan en het ene idee na het andere popt opeens op in mijn hoofd. Afgelopen weekend drentelde ik door mijn huis en hoorde ik mezelf tegen mijn man klagen: “Ik vervéél me zo.” En gelijk daar achteraan dacht ik toen, ‘Hè, wat heerlijk.’ Wie weet, als ik zo doorga, krijg ik van pure verveling wel een keer zó’n briljant idee dat ik een Nobelprijs win. En daar heb ik dan helemaal níks voor hoeven doen.

Beeld: iStock

Lees ook: Kies jij ook steeds dezelfde vakantiebestemming? Dit is waarom!