Waarom je niet digitaal hoeft te detoxen (af en toe een pauze is ook prima)

Je wordt tegenwoordig doodgegooid met verhalen over de slechte invloed van ons grote mediagebruik. We zouden veel te vaak achter een scherm zitten en daar worden we debiel, depressief, obees en wat al niet meer van. Daarom gaan veel mensen digitaal detoxen. Maar, is dat nou echt nodig?

In mijn omgeving is de digitale detox helemaal hip. Steeds meer mensen deleten hun social media accounts, zetten de meldingen op hun telefoons uit en zeggen hun Netflix-account op. Ze zijn er klaar mee, zeggen ze. Die constante stroom aan informatie die ze dagelijks binnenkregen, al dat gelul op Facebook en Twitter, ze werden er gek van. En de hele avond maar series bingewatchen tot je er vierkante ogen van krijgt, altijd te laat naar bed, ruzie met je partner over wat er gekeken ging worden tot je uiteindelijk allebei dan maar met een apart scherm als zombies naast elkaar op de bank zat. No more! Het roer gaat om. Tegenwoordig word ik een beetje schamper aangekeken als ik zeg ‘Had je op Facebook gezien dat…’, of als ik vertel dat mijn man en ik het tweede seizoen van Designated Survivor helemaal afgekeken hebben. Want kom op zeg, ga eens wat nuttigs doen ofzo! Lees een boek, heb een goed gesprek. Al dat digitale gedoe is zo achterhaald. En ongezond bovendien.

Die mening wordt aan alle kanten gestaafd want de verontrustende berichten over de verderfelijke invloed van de media en beeldschermgebruik vliegen je om de oren. Onze kinderen zouden hersenverweking krijgen van al die uren op de iPad, gezinnen zouden uit elkaar getrokken worden door ouders die de hele dag op hun telefoon zitten te gluren. Onderzoek zou zelfs uitwijzen dat mensen depressieve gevoelens krijgen na een rondje Facebooken, simpelweg door de overload aan (veelal negatieve) informatie die ze over zich uitgestort krijgen. Genoeg reden dus om cold turkey te stoppen, zou je zeggen. Maar ik weiger het. Niet alleen omdat een groot deel van mijn werk bestaat uit het bijhouden van de media en sociale platforms daar een belangrijke tool voor zijn, maar ook omdat ik gewoon denk dat het zo’n vaart allemaal niet zal lopen. Bovendien: doen alsof we niet in een digitale wereld leven lijkt me vooral een sterk staaltje struisvogelpolitiek. Het is er nou eenmaal en het gaat ook niet meer weg. De kunst is dus, mijns inziens, om erméé te leven in plaats van je erdoor te láten leven. Want zoals met alles geldt ook gewoon op de digitale snelweg: geniet, maar surf met mate.

Hoogleraar Mediastudies Mark Deuze zei onlangs in Trouw hetzelfde. Volgens hem is het niet de vraag of media goed of slecht zijn, maar veel meer hoe we ze op een goede manier kunnen inpassen in ons leven. Een uur ‘schermtijd’ incalculeren voor je kinderen en daarna altijd resoluut de iPad afpakken, daar ziet hij het nut niet zo van in. Beter kun je op een andere manier controle uitoefenen op het mediagebruik van je kroost. Participeer, wees betrokken, stel vragen. Want wat maakt het eigenlijk uit hoeveel zo’n kind erop zit? Als het maar dingen doet die niet schadelijk zijn. En dat geldt eigenlijk voor al het mediagebruik. Media kunnen niet bestaan zonder ons, dus eigenlijk controleer jij helemaal zelf wat je tot je neemt. Dat is een keuze. Als jij depressief wordt van de dingen die er langskomen in jouw timeline, ontvolg die pagina’s dan gewoon. Ga op zoek naar leuke dingen, dingen waar jij blij van wordt, of waar je iets aan hebt. Die zijn er namelijk ook gewoon. Je bent geen willoos slachtoffer van de digitale wereld, je staat er zelf middenin. En jij bepaalt dus ook helemaal zelf welke kant je op gaat in die wereld.

Natuurlijk, als jij liever een boek leest dan op je mobieltje je timeline doorscrollt, dan moet je dat vooral doen. Maar je hoeft echt niet op een digitaal dieet om ervoor te zorgen dat je hersens niet verweken tot een treurige brei neerslachtigheid. Als jij soms in een weekend een hele Netflixserie er doorheen jaagt ben je niet opeens een kwart van je herseninhoud kwijt. Dan heb je gewoon een relaxed weekend gehad. Wees gerust, je gaat echt geen tien jaar eerder dood als je wel op Facebook blijft. Volg gewoon wat meer pagina’s met gezellige poezenplaatjes en neem af en toe eens een balansdag. Dan leg je je telefoon een middag weg en ga je iets anders doen. Taarten bakken, of hardlopen ofzo. Dat is tegenwoordig ook heel erg in. Dan heb je daarna bovendien weer iets leuks om op je social media te posten. En daar help je dan iedereen op Facebook ook weer mee. Want wie wordt er nou niet vrolijk van een lekkere taart, of een mooi persoonlijk record in z’n timeline? Dus, depressief van de media? Wat een onzin.

Lees ook: Even in zijn telefoon kijken… Waarom vrouwen dat zo graag doen