Waarom romantische liefde ons beeld van echte liefde in de weg staat

Zoals ons beeld van ons uiterlijk deels bepaald wordt door de modellen in tijdschriften, zo is ons beeld van de liefde deels gebaseerd op een romantisch ideaal dat niet realistisch is. Dat veroorzaakt veel leed, zegt Alain de Botton: “Romantische liefde is een wreed idee.”

Lees ook: Dilemma: het kind van mijn zus is onhandelbaar

“De romantische liefde is uitgevonden als tijdverdrijf voor lome zomermiddagen, bedreven door jongeren zonder vaste baan. Daar is het ook prima voor. Maar zo is het leven niet altijd.” Dit weekend stond er in de Volkskrant een heel interessant interview met schrijver en filosoof Alain de Botton naar aanleiding van zijn roman Weg van liefde. Hij doet in het verhaal zijn visie op liefde uit de doeken. Het is een realistisch beeld dat hij schetst van hoe lange relaties echt zijn – eerlijk gezegd een verademing om een keer te lezen: “We hebben geprobeerd het romantische ideaal onder te brengen in een instituut als het huwelijk, en romantiek te vermengen met praktische activiteiten en huiselijke bezigheden. Dat veroorzaakt een hoop ellende.”
Wat voor ellende? “Ik kom mensen tegen die zeggen: nu ben ik 25 jaar getrouwd en guess what: mijn seksleven is niet zo perfect als het zou moeten zijn. Vervolgens geven ze elkaar de schuld en uiteindelijk vragen ze een scheiding aan, omdat ze er vast van overtuigd zijn dat iets in hun relatie niet klopt. Dan denk ik: kom op. Hier is sprake van een nepprobleem, gecreëerd door ideeën waarmee niemand iets opschiet. Ik denk dat onze cultuur veel te romantisch is en daardoor mensen in de war brengt. In onze maatschappij domineert één beeld van liefde. En dat is een verkeerd beeld.”

Toen hij twintiger was schreef De Botton ook een boek over de liefde, dat heel anders van toon toon was, Hoopvoller – en naïever: “Ik ben de laatste jaren gaan inzien dat romantiek in wezen behoorlijk intolerant is, als idee over hoe onze liefdesrelaties zouden moeten zijn of hoe onze partners zich moeten gedragen, en ook tamelijk wreed. Hoe vrij we ook denken te zijn, we zijn bijna allemaal beïnvloed door de heersende opvatting over hoe een ‘normale’ relatie eruitziet: namelijk perfect. Dat is voor normale mensen veel te ambitieus. Hoe gewoon is het niet op gezette tijden een flinke ruzie te hebben? Het volkomen met elkaar oneens te zijn? Over de liefde bestaan zoveel vastgeroeste ideeën, en mensen lijden daaronder.”

Een verademing vond ik het dus om dit eens zo te lezen. We groeien op met het beeld van een romantische liefde, van naar elkaar hunkeren, van stomende sex en onvoorwaardelijke liefde. Wie denkt aan de liefde, denkt aan Pride & Prejudice, aan Titanic, aan Anna Karenina. Een soort liefde dat we inderdaad, als we geluk hebben, gedurende enkele jaren zullen kennen (en hopelijk meer praktiserend dan deze personages). Maar daarna wordt die liefde iets anders. Iets mooiers in het beste geval, maar wel: iets heel anders dan we in ons hoofd hebben. Het werkt een beetje als met de dunne modellen waar vrouwen zich mee vergelijken: als dat zich als ideaal in je hoofd heeft genesteld, kijk dan nog maar eens tevreden in de spiegel.
Ik zie het heel veel om me heen: mensen die al 5 of 10 jaar (of langer) bij elkaar zijn en het beeld van de liefde, van een lange relatie hebben, al een paar keer ernstig hebben moeten bijstellen. Ik zie ook reacties die daar flink onder lijden. Van vrouwen en mannen die verlangen naar die begintijd, naar het hunkeren en naar de stomende sex. Ze weten dat ze tevreden moeten zijn met wat er is, dat ze het eigenlijk heel goed hebben, maar ze krijgen dat ideaalbeeld niet meer uit hun hoofd. En dus voelt hun relatie als ‘niet genoeg’. Ik ken ook mensen die de boel toch hebben opengebroken en nu met een nieuwe partner zijn. Je ziet ze voor een paar jaar even opbloeien, wat natuurlijk leuk is, maar daarna zitten ze weer met dezelfde thema’s: wie doet de was, waarom is de vuilnis niet buiten gezet, en waarom hebben we niet meer dan 4 x per week stomende sex?

Een nieuwe liefde is de remedie dus ook al niet, want eigenlijk gaat die onrust helemaal niet over liefde. Zelfs als het met die liefde nog wel goed zit, kan iemand het gevoel hebben verder te moeten trekken. Dat  wordt dus in veel gevallen veroorzaakt door het verkeerde beeld dat we in ons hoofd hebben. Mensen die avonden lang met elkaar kunnen praten, die samen een gezin kunnen runnen, die leuke vakanties met elkaar hebben en die elke dag weer blij zijn elkaar te zien, passen prima bij elkaar. Dat is liefde! Gelukkig zie ik een meerderheid die wél blijft, die accepteert dat er een ander beeld in het hoofd ronddwaalt dat af en toe van zich laat horen. Want de liefde zoals die echt is, is mooi genoeg, ook zonder kriebels in je buik of drie keer per dag stomende sex.

Bron: De Volkskrant.

Lees ook: Waarom ik vanaf nu iedereen zal groeten