Waarom we niet moeten zoeken naar geluk, maar vooral naar betekenis

Vraag een willekeurig iemand wat het belangrijkste is in het leven en het antwoord luidt heel vaak: gelukkig zijn. Geluk is de heilige graal van tegenwoordig, gelukkig zijn moet. Maar, hoe realistisch is dat? 

De geluksindustrie floreert als nooit tevoren. Voor ieder probleem is wel een zelfhulpboek, voor ieder hersenspinsel een praatgroep. Zonder ‘lifecoach’ doe je eigenlijk niet meer mee, want geluk, dat is een serieuze zaak. Was eerst het Bruto Nationaal Product een belangrijke graadmeter voor hoe het ging met de economie, nu kunnen we misschien beter het Bruto Nationaal Geluk in kaart gaan brengen, want de welvaart valt of staat tegenwoordig meer met de hoeveelheid mensen die burn out thuis komen te zitten omdat ze de Slag om het Geluk maar niet kunnen winnen. En dat zijn er heel wat, want gek genoeg lijken we van dat constante najagen van het geluk alleen maar ongelukkig te worden.

De Amerikaanse psychologe Emily Esfahani Smith bracht onlangs haar boek De kracht van betekenis’ uit, waarin ze uitlegt hoe dat komt. Door onze obsessie met geluk hebben we het verkeerde levensdoel voor ogen, zegt ze. Geluk is namelijk niet iets dat je kunt nastreven, dat je kunt behalen en vervolgens kunt behouden. Geluk is constant aan verandering onderhevig, het komt (soms) en het gaat (regelmatig). Zie je het echter wel zo, als een soort statisch ding, dan is het niet gek dat je op een gegeven moment moedeloos en somber wordt omdat je niet de hele tijd enorm gelukkig bent. Je bent dan namelijk bezig jezelf een wortel voor te houden waar je eindeloos achteraan kunt blijven rennen, maar die je gewoon helemaal nooit te pakken krijgt. Vermoeiend en ontzettend frustrerend. Geen wonder dus, zegt Esfahani Smith, dat meer mensen dan ooit met hun ziel onder hun arm lopen.

Wat is geluk nou eigenlijk? Heel kort door de bocht is het weinig meer dan een goed gevoel hebben. Je bevredigd voelen, op wat voor manier dan ook. Zo’n goed gevoel is natuurlijk fijn, maar het is ook oppervlakkig en doorgaans van korte duur. Want ja, je voelt je even lekker als je nieuwe kleren hebt gekocht, als je een leuke date hebt gehad, of zelfs als je een reep chocola hebt gegeten, maar dat gevoel beklijft niet. Als de euforie van die bevrediging is weggeëbt is alleen het gewone nog maar over. Het alledaagse, saaie, monotone. Kortom: het leven. Want constant die bevrediging voelen, dat is gewoon onmogelijk. Zelfs al ben je schathemeltjerijk en kun je alles kopen wat je wilt, hoeveel thrills je jezelf ook geeft, een  hoogtepunt is nou eenmaal altijd eindig. En dan voel je je dus niet meer gelukkig, maar gewoon: gewoon. Is dat erg? We vinden vaak van wel. Maar dat is onterecht.

Want als je op je sterfbed ligt, reflecteert over je leven en je afvraagt of het een goed leven is geweest, denk je dan aan al die korte highs? Nee, waarschijnlijk niet. Waar je aan zult denken is of het zin heeft gehad. Wat het, wat jij, betekent heeft? Want dát is namelijk waar het allemaal veel meer om draait: betekenis. Heb je het gevoel dat wat jij doet, wie je bent, iets betekent? Is het antwoord ja, dan geeft dat waarschijnlijk veel meer bevrediging dan die kortstondige geluksshotjes die we onszelf steeds maar proberen toe te dienen. Die betekenis is namelijk blijvend en sijpelt door in je hele bestaan. Je voelt dat misschien niet direct, omdat betekenis ook vaak gepaard gaat met bepaalde moeite die je moet doen. Zoals het opvoeden van kinderen bijvoorbeeld: dat is vaak vermoeiend, lang niet altijd leuk en soms zelfs ronduit moeilijk en frustrerend. Maar het is wel iets dat uitstijgt naar iets hogers dan het platte bevredigen van je eigen oppervlakkige behoeften. Net zoals zaken als het verzorgen van je zieke en/of oude ouders, vrijwilligerswerk, of simpelweg je werk goed doen, toegewijd zijn, een leuke collega, een betrokken mens zijn, waar anderen wat aan hebben. Dát zijn dingen die echt zin geven aan je leven. En die je leven dus uiteindelijk worth living maken. Al voel je dat misschien niet de hele tijd zo.

Wat je achterlaat is belangrijker dan wat je hebt op het moment. Maar daar koop je dan toch zelf niks voor? Nee, dat klopt. Maar anderen wel. Uiteindelijk is dat wat een leven waardevol maakt en wat ervoor zorgt dat wijzelf, aan het eind van die hele lange rit, een gevoel van voldoening hebben. Geluk is voor even, maar betekenis is voor altijd. En dat is uiteindelijk niet wat we echt het liefste willen: weten dat het allemaal niet voor niets is geweest.

Lees ook: 40 kleine waarheden over geluk na je 40e

(Beeld: Unsplash)

Gerelateerde artikelen

Back to top button