20 uitspraken die je aan niemand verplicht bent (wát een bevrijding!)

Het kan lastig zijn om de neiging te onderdrukken om jezelf constant te verklaren, uit te leggen en zelfs te excuseren. Maar doe het toch maar wel. Want wie loslaat dat er nou eenmaal iets wordt ‘verwacht’ of –de horror- iets zo ‘hoort’, wordt meteen een stuk rustiger. En op termijn gelukkiger en voldaner. Ja echt.

Leg jezelf nooit uit. Je vrienden vinden het niet nodig en je vijanden geloven je toch niet – E. Hubbard

 In de ideale wereld doet iedereen gewoon wat hij of zij het beste vindt, en leeft het leven dat het beste bij hem of haar past. En het belangrijkste dat je meteen moet doen als je die heerlijke staat van relaxtheid wilt bereiken, is stoppen met aan anderen uitleggen waarom je deed wat je deed, of doet wat je doet. Want: in de ideale wereld waren we allemaal zo zeker, relaxed en in sync met onszelf, dat het ons niet uitmaakte wat een ander daar mogelijk van zou kunnen vinden, laat staan dat we die goedkeuring ook nog eens NODIG zouden hebben.

Maar ja, maar ja, maar ja. Die ideale wereld bestaat dus niet, meestal. En dus zijn we allemaal – ja jij ook, sorry – vaak meer dan goed of gezellig voor ons is, bezig met oordelen én veroordelen. Onszelf, én de mensen om ons heen. En wie uitgaat van een wereldbeeld waarin dat oordeel bij iedereen aanwezig is, kan het dus nogal druk krijgen met de behoefte om zichzelf te verklaren. Zodat die ander jou precies ziet zoals jij het bedoelt, en het dus eigenlijk de bedoeling is.

Dus hoe vaak heb jij wel niet gezegd dat het goed met je gaat, terwijl je je verschrikkelijk voelde (en dat voor iedereen klip en klaar was?). Ik weet het al, want we doen dit allemaal. Sterker: als we allemaal eens op zouden houden met onszelf te verklaren en uit te leggen en gewoon zouden beginnen met echt en menselijk te zijn… zou het er denk ik een stuk rustiger op worden. Want niemand is perfect, waarom doen we dan toch alsof?

Oké, we hoeven natuurlijk niet altijd maar heel erg precies tegen iedereen te zijn over alles dat er gebeurt.  Maar als je er op gaat letten zul je merken hoe krachtig –en ondermijnend!- het fenomeen van jezelf verklaren eigenlijk is. En hoe snel het eigenlijk erin sluipt, zonder dat je je ervan bewust hoeft te zijn. En daarmee geef je als het ware de macht over zichzelf aan de ander. Terwijl de beste antwoorden en beslissingen nog altijd worden gemaakt op basis van je eigen kennis, (voor)geschiedenis en (buik)gevoel, kiezen we er in de praktijk vaak voor om een verklaring te geven waar de ander waarschijnlijk iets mee ‘kan’ (denken we.) Terwijl we zoveel beter af zouden zijn als we niet om andermans goedkeuring zouden vragen, laat staan daarop te wáchten. Want goedkeuring willen is zonde van je tijd, maar erop gaan zitten wachten al helemaal. En waarom zou je? Ja, als je iemand met een bijl vermoord hebt zul je jezelf wel moeten verklaren, maar meestal hebben we die situatie niet echt voor handen in het dagelijks leven, toch? Dus mag je er bes vanuit gaan dat je doet wat goed voor je is, en dat dat een reden heeft. Wat een ander er mogelijk ook van denkt (als dat al zo is) en vooral: zonder jezelf te vaak te willen uitleggen. Je daden spreken al voor zich, toch?

Ja, OKE, GOED. Maar dan moet je dus wel weten waar je je dus helemaal niet over hoeft te verklaren, laat staan verontschuldigen, for the sake of de lieve vrede, als je niet eens zeker weet waarom en voor wie je die lieve vrede probeert te bewaren. Ik ging op zoek en vond een lijstje op website powerofpositivity.com (aanrader trouwens), dat stelt dat je in de volgende situaties helemaal geen tekst en uitleg verschuldigd bent:

• Je bent geen uitleg verschuldigd over je persoonlijke waarden en prioriteiten;
• Je bent geen uitleg verschuldigd als iemand een ja wil en je nee zegt;
• Je bent geen uitleg verschuldigd over je relaties, of geliefden of vrienden;
• Je hoeft niemand te steunen in geluk dat ten koste van het jouwe gaat;
• Je hoeft niemand te overtuigen van je (politieke) standpunten als die ander er niet voor openstaat;
• Je hoeft geen excuses te maken als je ze niet meent, alleen maar omdat iemand ze van je verwacht;
• Je hoeft niet uit te leggen of rationeel te hoeven verklaren waarom het belangrijk is om in jezelf te investeren;
• Je hoeft niemand uit te leggen wat je gelooft, of de betekenis daarvan;
• Je hoeft niets aan je uiterlijk te veranderen zodat een ander je leuker gaat vinden;
• Je hoeft niet met iedereen bevriend te zijn, vooral niet als ze andere waarden hebben dan jij
• Je hoeft geen negatieve gedachten te uiten, zodat een ander met je gaat meeleven;
• Je hoeft niemand iets over je leven te vertellen dat je een oncomfortabel gevoel geeft;
• Je hoeft niet te roddelen om ‘erbij’ te ‘horen’; (HUUH!)
• Je bent niemand tijd verschuldigd aan projecten die voor hen belangrijk zijn, tenzij ze dat ook voor jou zijn;
• Je bent het aan niemand verplicht iets ‘nieuws’ uit te proberen alleen maar omdat het aan je gevraagd wordt;
• Je hoeft voor niemand een luisterend oor voor hun ellende en verkeerde keuzes te zijn;
• Je hoeft niet te liegen omdat een ander de waarheid niet aankan;
• Je hoeft geen hulpverlener voor anderen te zijn (tenzij je die bent);
• Je hoeft geen valse complimenten te geven om iemand een beter gevoel te geven;
• Je hoeft niets te doen dat tegen je instinct in gaat, of gewoon niet oker voelt.

En nu wil dit lijstje natuurlijk niet zeggen dat je nooit verantwoording hoeft af te leggen, wél dat het heel zinnig kan zijn om je (vaker) bewust te zijn van het feit a) dat je het doet en b) waarom. Want je bent het niet verplicht. Naar jezelf niet, en naar anderen niet. Bedenk dit: ‘Wat andere mensen van mij denken is niet mijn zaak.’ En die bedacht ik niet zelf maar was van dr. Wayne Dyer. En die man weet dingen, dus kan ik jullie weer met een gerust hart achterlaten.

Lees ook: Brené Brown in 16 inspirerende quotes