Als iemand hoger zit dan jij doet dat dít met je

Marlies zág wat er gebeurde toen het meisje met wie haar dochter ruzie had, hoog boven haar uittorende tijdens het fitty-uitpraat-gesprek. De plaats waar jij en anderen zitten tijdens een gesprek – of dit nou tijdens het eten of aan de vergadertafel is – heeft veel invloed op de uitkomst.

De nacht na de ruzie tussen mijn dochter en het andere meisje schoot ik wakker: hoe hád ik over het hoofd kunnen zien hoe het andere kind zich letterlijk boven mijn bloedje plaatste, toen we ze bij elkaar riepen om het uit te praten? Tijdens een weekendje weg met een groep had het andere kind (laten we haar A. noemen) mijn dochter nuffig genegeerd. Vroeg mijn dochter iets, dan zuchtte A. om vervolgens op haar telefoon te scrollen. Stelde mijn dochter iets voor, dan was het: ‘Duh. Dát gaan we dus niet doen natuurlijk!’ Tegen de andere kinderen was A. doorgaans lief en gezellig – simpelweg omdat ze daar een betere klik mee heeft.

Binnen in het gevoelige borstje van mijn kind balden zich frustratie, woede en onmacht samen. Ze ontplofte op een moment waarop ze zich opnieuw afgewezen en gekleineerd voelde. Ze riep veel lelijks tegen A, die zich natuurlijk niet liet kennen en er nog een schepje bovenop deed.

Aangezien ordinaire scheldpartijen nooit aan iets goeds, moois of respectvols bijdragen, was het tijd voor een gesprekje. Maar eh… A. zat daarbij op de trap, zodat ze letterlijk en figuurlijk boven ons uit torende. Ik zag mijn dochter nóg kleiner worden onder de neerbuigende blik van A.

Tenminste, dat realiseerde ik me pas achteraf, toen ik ’s nachts alles nog eens herkauwde. Ik was even vergeten hoe nietig je je kunt voelen als iemand op jou neerkijkt tijdens een gesprek, en het zoveel moeilijker wordt om je uit te spreken en eventueel voor jezelf op te komen. Ooit had ik een bazin die zich van dit soort fratsen bediende om iedereen er onder te houden (dan stond ze naast je bureau te foeteren, terwijl jij zat) en toen werd ik me maar al te bewust van dit psychologische mechanisme.

In feite staat de uitkomst al bij voorbaat vast: hoe jij je voelt of wat jij vindt doet er niet toe, want de ander is meer/hoger/beter en staat letterlijk en figuurlijk boven jou. Een gelijkwaardig gesprek kan het nooit worden.

Ook in allerlei andere situaties is de plek waar jij en je gesprekspartners zitten, heel bepalend voor hoe een ieder zich voelt en voor hoe het gesprek gaat verlopen. Onbewust zenden we dan namelijk allerlei signalen uit. Dus doe je voordeel met deze psychologische wetenswaardigheden!

1. Als je tegenover elkaar zit, duurt een gesprek vaak kort. Gezellig wordt het ook niet – je zit lijnrecht tegenover elkaar, klaar om de strijd aan te gaan. Deze positief voelt wat vijandig en confronterend. Oogcontact is nauwelijks te vermijden, en dat kan bedreigend voelen. Prima als je die ander iets krachtig duidelijk wilt maken of wilt onderhandelen over iets. Maar als je wilt dat de ander iets voor je doet of je iets met elkaar wilt opbouwen, kom je niet ver. (Heb je geen keuze en moet je wel tegenover elkaar zitten? Draai dan je stoel wat schuin. Dat is een opener positie, waarin je meer van jezelf kunt laten zien).

2. Samen bij dezelfde tafelhoek zitten is fijn en comfortabel. Dan zit je ongeveer in een hoek van 90 graden ten opzichte van elkaar. Je kunt je makkelijk naar elkaar toedraaien om elkaar te zien en merkt elkaars gebaren en gezichtsuitdrukkingen op. Ook heb je de keuze oogcontact te zoeken of juist vermijden. Dit is een ideale positie om een vriendelijk, ontspannen gesprek te kunnen voeren. Iedereen heeft de ruimte zich te uiten.

3. Zit je naast elkaar aan tafel, dan ben je gelijkwaardig aan elkaar (er is geen dominantie) en wordt de onderlinge verstandhouding sterker. Handig als je samen een vraagstuk wilt bekijken of als er iets uitgelegd moet worden, bijvoorbeeld.

4. Naast elkaar zitten (op de bank, in de auto, of lopend tijdens een wandeling) is trouwens ook fijn in gesprekken over gevoelige issues. Zo geeft het steun als degene die naar je luistert letterlijk naast je zit, zonder dat je hem/haar hoeft aan te kijken. Dat nodigt uit tot vertrouwelijke gesprekken.

5. Deze is handig voor als je veel vergadert: waar je zit, bepaalt hoeveel macht je hebt. Zo zit de voorzitter op een centrale plek, zodat hij/zij alles goed kan overzien. Dominante types en degenen die graag hun punt willen maken tijdens de vergadering, zullen vlak naast of tegenover de voorzitter gaan zitten. Zo kunnen ze makkelijk de aandacht van de voorzitter opeisen en actief deelnemen aan het gesprek. (Echt, let er maar eens op!).

Ideaal: de ronde tafel. Tenminste, als je het leuk wilt hebben en iedereen de ruimte wilt geven zichzelf te zijn. Aan een ronde tafel is iedereen namelijk gelijk. Iedereen kan deelnemen aan het gesprek en de anderen goed zien en aankijken. Perfect als je een ontspannen, informele sfeer wilt creëren!

Lees ook: Met deze 7 mantra’s kun je miscommunicatie makkelijk voorkomen