De bijna-doodervaring; is er nou licht aan het eind van de tunnel?

Als kind kreeg ik eens hele hoge koorts. Het kwik in mijn lijf liep op tot 41 graden en ik was behoorlijk van de wereld. Letterlijk, in mijn herinnering, want op een gegeven moment zag ik mezelf boven mijn eigen lichaam zweven. Ik weet het nog als de dag van gisteren, hoe mijn moeder en de huisarts zenuwachtig om mijn bed heen renden met natte washandjes en kinderparacetamol. En hoe ik me, neerkijkend op mijn eigen zieke lijf, totaal Zen voelde. Was het een ordinair koortsdelirium, of een heuse bijna-doodervaring? De meningen blijven tot op de dag van vandaag verdeeld.

Lees ook: Het is echt verspilde tijd om je leven piekerend door te brengen

De BDE (bijna-doodervaring) is een geheimzinnig fenomeen, waar de wetenschappelijke wereld het maar niet over eens kan worden. De ervaringsdeskundigen zijn legio, heel veel mensen beweren eens tussen leven en dood gebalanceerd te hebben en in een soort twilight zone terecht te zijn gekomen. De verhalen komen vaak erg overeen: er is een tunnel met licht aan het eind, mensen voelen zich helemaal rustig en gelukzalig en vaak is er sprake van ontmoetingen met overleden dierbaren, of goddelijke wezens die ons de hand willen reiken. Over het hoe en waarom van dit verschijnsel is nog maar weinig bekend en het leidt niet zelden tot verhitte discussies tussen hen die de BDE afdoen als een soort chemische reactie van het lichaam door bijvoorbeeld gebrek aan zuurstof in de hersenen en degenen die er heilig van overtuigd zijn dat dit het bewijs is dat er meer is tussen leven en dood. Maar ja, hoe kom je erachter? Want wie officieel het hoekje om gaat, komt in de regel niet meer terug om verslag uit te brengen.

Wat maakt het eigenlijk uit, zou je misschien denken, want als er daadwerkelijk een hiernamaals is, dan kom je daar uiteindelijk toch pas terecht als je het leven laat. Maar kunnen bepalen of iemand zich daadwerkelijk in een soort ’tussenwereld’ bevindt zou nogal wat gevolgen kunnen hebben. Want stel nou dat iemand stiekem toch niet hersendood is, als de scans dat wel beweren? Zoals bijvoorbeeld het geval was bij neurochirurg Eben Alexander, die, tijdens zijn coma, geen enkele hersenactiviteit liet zien, maar na het ontwaken toch melding maakte van allerlei gedetailleerde ervaringen die hij had gehad. Voor hetzelfde geldt was Alexander doodverklaard geweest en ter aarde besteld, of waren zijn organen voor donatie afgestaan. Terwijl hij dus eigenlijk nog leefde. Beetje onfortuinlijk wel.

Toch pleit er volgens de meeste wetenschappers nogal wat tegen het idee dat de BDE het bewijs is voor het bestaan van het hiernamaals. Hoewel de ervaringen vaak overeenkomen, lijken ze bijvoorbeeld wel cultureel bepaald. Zo zien moslims vaak een deur ipv een tunnel en Indiase mensen een rivier. Daarnaast hoef je niet altijd op het randje van de dood te balanceren om de weg naar het hiernamaals te bewandelen. Uit onderzoek blijkt dat de helft van de onderzochte mensen die een BDE rapporteerde zonder medisch ingrijpen gewoon was blijven leven. Zo kun je bijvoorbeeld ook al een soortgelijke ervaring hebben als je flauwvalt, of mediteert, wat toch zelden dodelijk is. Volgens de sceptici de bekrachtiging van hun overtuiging dat de BDE weinig meer is dan een geval van kortsluiting in je bovenkamer.

Er zijn allerlei neurologische processen die zich in je brein afspelen tijdens ziekte of bewustzijnsverlies, waardoor je de grip op de werkelijkheid kunt verliezen. Denk aan medicijngebruik, zuurstoftekort en verminderde doorbloeding. Er valt dus een heleboel ‘goddelijks’ weg te rationaliseren, iets waar de gemiddelde wetenschapper natuurlijk spontaan van gaat likkebaarden. Echter, blijft het moeilijk te beredeneren waarom er zoveel indrukken tegelijk in je geheugen worden geprent, op een moment dat je brein verondersteld wordt juist inactiever te zijn dan ooit. Is je bewustzijn, je ‘zijn’, of je ziel zogezegd, dan misschien iets dat los staat van je lichaam? Ook dat is volgens sommigen nog een mogelijkheid, maar welke verklaring er ook wordt aangedragen, met elkaar eens worden we het gewoon niet.

Na de close encounter met gene zijde in mijn kindertijd heb ik nooit meer het licht gezien. Ook ik blijf dus om een verklaring verlegen zitten. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik ook niet bijzonder op het antwoord zit te wachten, want ik ga eigenlijk gewoon liever niet bijna dood. Maar fascinerend blijft het wel. Niet alleen Freek de Jonge wil het weten, eigenlijk speelt het bij iedereen door het hoofd: is er leven na de dood? Waarschijnlijk zit er weinig anders op dan wachten. En laten we eigenlijk maar hopen dat we nog geruime tijd in het ongewisse blijven. Uiteindelijk komen we er tenslotte toch wel achter.

(Bron: Blendle)

Lees ook: Levenswijsheid: een sprookje over geluk