Deze dingen wil je graag horen als je een dierbare hebt verloren

Als een dierbare overlijdt, is het alsof alle grond onder je voeten wegzakt. Wat helpt is steun van familie en vrienden, maar wat kun je zeggen tegen iemand die in de rouw is? Dit zijn een paar dingen die je graag wilt horen als je een dierbare hebt verloren:

• ‘Hoe gaat het met je?’ Rouw is een grillig, pijnlijk en onvoorspelbaar proces, waarbij je veel meer emoties tegenkomt dan alleen verdriet. Het is ook heel persoonlijk: iedereen reageert anders op het verlies van een dierbare. Omdat het onderwerp zo gevoelig ligt, heb je als buitenstaander misschien de neiging het hele onderwerp maar te omzeilen. Wat als je iets verkeerds zegt? Dat is jammer, want de nabestaande heeft wel behoefte aan steun. Het beste kun je luisterend aanwezig zijn, door met een open houding te luisteren naar wat de ander te vertellen heeft. Je kunt ook zeggen: ‘Ik weet niet wat ik moet zeggen’ – dat is ook een manier om verbinding te zoeken.
• ‘Ik ben er voor je.’ Zeg het niet alleen, maar zorg dat je er ook echt bent wanneer het nodig is. Misschien vindt de nabestaande het fijn als je op de begrafenis bent, ook al sta je zelf wat verder van de overledene af. Praktische hulp aanbieden kan ook fijn zijn. Bijvoorbeeld eten koken voor de buurman die zijn vrouw verloren heeft, of op de kinderen passen van de vriendin die haar jongste kind is kwijtgeraakt in de laatste maand van haar zwangerschap. Zeg niet alleen ‘Als ik iets kan doen, zeg je het maar’, want als je in de rouw bent, heb je meestal niet de energie om zelf initiatief te nemen. Probeer de hulp die je aanbiedt zo concreet mogelijk te maken, of vraag waar diegene behoefte aan heeft.
• ‘Neem er de tijd voor.’ Dit zei een vriend tegen mij toen ik in de rouw was; zelf had hij ook met groot verlies te maken gehad. Ik vond zijn woorden iets heel troostends en geruststellends hebben. Je kunt een rouwproces niet versnellen of oplossen als buitenstaander, hoe graag je dat misschien ook zou willen. Ruimte geven is vaak essentieel. Ook weer niet te veel ruimte – je kunt heus laten merken dat je er voor de ander bent – maar steun of hulp opdringen heeft geen zin. Geef de rouwende de tijd om zelf het tempo te bepalen en blijf regelmatig vragen hoe het gaat of waar hij of zij behoefte aan heeft.
• ‘Ik voel met je mee.’ Dit vond ik persoonlijk heel fijn: als mensen niet alleen maar zeiden ‘Wat erg voor je’, maar zich duidelijk konden verplaatsen in mijn verdriet. Vaak waren dat mensen die iets vergelijkbaars hadden meegemaakt, of van zichzelf empathisch waren. Wat in elk geval níet helpt, is oplossingen proberen aan te dragen zodat die ander maar snel over z’n verdriet heen is, of iets zeggen om het verdriet te relativeren. ‘Gelukkig heb je nog een kind’, ‘Nu heeft hij in elk geval geen pijn meer’, of ‘Je bent nog jong, je vindt vast wel weer een nieuwe partner’, om maar wat voorbeelden te noemen. Als je verdriet hebt, zit je niet te wachten op dit soort opmerkingen, je wilt juist voelen dat jouw verdriet er mag zijn.
• ‘Ik leef me in.’ Misschien niet iets om letterlijk te zeggen, maar wel belangrijk. Hoe moeilijk het ook is om je het verdriet van de ander voor te stellen, probeer het toch. Nogmaals: vragen stellen en met een open houding luisteren, werkt het beste om de ander te begrijpen. Denk in elk geval na over de manier waarop je contact zoekt. Stuur geen kerstkaart met jouw pasgeboren baby erop aan iemand die zelf net z’n baby heeft verloren, ook al stuur je die kerstkaart aan iedereen. Schenk extra aandacht aan de kaart die je uitkiest, ook als je een condoléancekaart koopt. Het hoeft geen standaard kaart te zijn, een mooie afbeeldingen van een roos, een regenboog, een vlinder of een ander beeld dat je mooi en passend vindt, kan ook. Of stuur een brief in plaats van een kaart. Zeker als jij de overledene zelf ook hebt gekend, zal de rouwende het fijn vinden jouw herinneringen te lezen, vanuit jouw perspectief.
• ‘Het is oké.’ Soms trekt de rouwende zich zó terug, dat je het contact dreigt te verliezen. Laat weten dat je er nog steeds voor de ander bent, of probeer bespreekbaar te maken dat je het moeilijk vindt om de ander te zien worstelen met de pijn. Probeer niet te oordelen over wat de ander voelt of doet, maar diegene echt te nemen zoals hij of zij op dat moment is. Ikzelf vertelde toen ik in de rouw was soms wel drie keer hetzelfde verhaal, omdat ik er behoefte aan had herinneringen op te halen. Daardoor kon ik alles beter een plek geven. Het was fijn dat mijn naasten daar de ruimte voor boden – en nog steeds bieden, want er blijven altijd momenten die moeilijk zijn, ook zoveel jaar later.

(Bron: www.steunbijverlies.nl)

Lees ook: Janneke doet een week zonder Whatsapp, Facebook en tv (en DIT gebeurde er)