Een goed gesprek voeren, hoe moet dat ook alweer?
Mijn vriendinnen en ik hebben vrijwel iedere dag lange gesprekken over van alles en nog wat. Uren kunnen we doorgaan. In staccato zinnetjes van maximaal 10 woorden. Want: we praten niet, we appen. De hele avond stromen de één-regelige zinnetjes binnen op mijn smartphone en tegen de tijd dat ik naar bed ga, hebben we de 300 berichten wel aangetikt. Is er dus contact? Ja, absoluut. Maar is dat contact ook echt wezenlijk? Dat kun je je misschien wel afvragen.
Lees ook: Zo zorg je dat je partner weer naar je gaat luisteren
Een veelgehoorde klacht van tegenwoordig is dat we niet sociaal meer zouden zijn. Omdat we alleen nog maar achter onze smartphones en tablets zitten, verzonken in onze eigen digitale wereld. Maar dat is niet waar. Ja, we zijn vergroeid met onze apparaten, maar eigenlijk zijn we socialer dan ooit. We staan namelijk de hele dag in contact met elkaar. We Appen, Facebooken, Tweeten en Snapchatten ons drie slagen in de rondte, terwijl we vroeger rustig dagenlang radiostilte hadden. Sociaal zijn is alleen niet hetzelfde als betrokken zijn. En daar wringt de schoen. Want: hoe diepgaand zijn die Tweets van 140 woorden die je naar je beste vriendin stuurt? Hebben jullie het daarin over wat haar écht bezig houdt? Over de problemen op haar werk bijvoorbeeld, of het feit dat ze zich zorgen maakt over haar ouders? De kans is groot van niet. Dus dan kun je wel sociaal dóen, maar bén je het dan ook?
Een goed gesprek voeren, hoe moest dat ook alweer? Dat je tegenover elkaar zit, met een kop thee en een pak koekjes, elkaar in de ogen kijkt en echt luistert naar wat de ander te vertellen heeft? Zonder dat je ook nog even je status update, de boodschappen aan je vriend door-Appt, of een selfie op Instagram post? Echte onverdeelde aandacht, dat lijkt wel vintage geworden, iets uit een ver en grijs verleden, dat weliswaar mooi was, maar tegenwoordig toch niet meer zo goed om ons heen past. Sherry Turkle, hoogleraar Sociologie aan de Massachussets Institue of Technology (MIT) waarschuwt voor de zogenaamde ‘nieuwe stilte’; de ondergang van de verbale communicatie. De mobiele technologie die we allemaal omarmd hebben zorgt ervoor dat we minder met elkaar praten. We hebben weliswaar steeds meer ‘vrienden’, maar steeds minder echt contact. De paradox van het digitale tijdperk.
Appen is leuk en handig, maar face to face contact is belangrijk en daarom zouden we vaker onze telefoons in onze tas moeten laten zitten tijdens dat avondje in de kroeg. Die 300 appjes zijn er namelijk ook nog wel als je ’s avonds thuis komt, maar die vriendin met iets op haar haart heeft je nú nodig. Onderzoek heeft aangetoond dat alleen de afwezigheid van een telefoon op tafel al al invloed heeft op het gesprek. We zijn ons er dan namelijk van bewust dat we constant onderbroken kunnen worden en houden de conversatie liever licht en makkelijk. Dat is sowieso iets van deze tijd: omdat we nog zo weinig tegenover elkaar zitten, weten we niet meer hoe we met moeilijke onderwerpen om moeten gaan. Stiltes tijdens een gesprek vinden we vreselijk en als er eventjes niks meer te vertellen valt, vinden we het al snel saai. We zijn simpelweg vergeten dat echt praten nou eenmaal zo gaat: rommelig, van de hak op de tak en ja, soms dus ongemakkelijk. Maar juist daardoor kom je soms tot de mooiste dingen. Stiltes durven laten vallen, taboe-onderwerpen bespreken, het resulteert soms in de meeste waardevolle conversaties, die je dichter bij elkaar brengen. Want zo’n Facebookbericht is leuk, maar in vergelijking met een echt gesprek is het net steno.
We verlangen allemaal af en toe naar een portie onverdeelde aandacht. Naar iemand die ons echt hóórt en ziet. Die méér zegt dan alleen “Hmm-hmm”, terwijl hij driftig zit te socialisen op z’n telefoon met zijn 150 andere beste vrienden. Want contact is meer dan alleen de 26 tekens van het alfabet en een paar emoticons. Contact is vooral er zijn.
(Bron: NRC)
Lees ook: Levensles: de vlinder en de cocon
