Wat heb je aan ‘girlpower’ als je nog steeds niet door een donker steegje kan lopen?

We vinden het belangrijk dat meisjes en jonge vrouwen leren dat ze niet onderdoen voor mannen. Net zo sterk zijn, net zo slim, net zo goed. Sterker nog: de sterke, onafhankelijke powervrouwen lijken als paddenstoelen uit de grond te schieten. Hartstikke goed natuurlijk, maar hoe realistisch is dat beeld als je vervolgens nog steeds bang bent als je door een donker steegje loopt?

Ik ben een fervent voorstander van de girlpower. Als moeder van twee dochters probeer ik zoveel mogelijk over te brengen en uit te stralen dat vrouwen net zoveel kunnen en net zoveel waard zijn als mannen. Ik probeer ze te laten zien dat ik niet afhankelijk ben van hun vader, dat ik mijn eigen boontjes kan doppen, dat ik met opgeheven hoofd en overtuigd van mijn eigen kunnen door het leven ga. Hoewel ik ervan overtuigd ben dat dat een goed voorbeeld is om te geven aan mijn dochters, kun je je desondanks afvragen hoe realistisch dat beeld eigenlijk is. Want ja, Beyoncé staat dan wel te roepen dat vrouwen de wereld runnen en we zijn en masse fan van Lena Dunham om haar taboedoorbrekende rollen, maar ondertussen gaan vrouwen nog steeds liever niet in het donker over straat. Dus, dan kun je nog zoveel girlpower hebben, maar wat heb je daar dan aan?

Hoe geëmancipeerd we ook doen, ondertussen krijgt nog steeds de helft van alle vrouwen in hun leven te maken een vorm van seksueel misbruik of een vorm van geweld en/of onderdrukking. En dan kun je nog zo’n powervrouw zijn, als je je in de maatschappij nooit echt veilig kunt voelen, kun je je afvragen hoe ver we nou eigenlijk gekomen zijn met die emancipatie. Want alle vrouwelijke rolmodellen en feministische bevorderingscampagnes ten spijt, zolang er geen echte gelijkheid is in hoe mensen de samenleving ervaren, in de vrijheid om zich in die samenleving te bewegen, dan is er nog een lange weg te gaan. Ik zou mezelf best classificeren als een ‘powervrouw’, maar in een donker steegje ga ik ook drie keer harder lopen, omdat ik me unheimisch voel. Ik wéét namelijk dat ik een risico loop als ik ’s avonds in mijn eentje over straat ga, dat ik op mijn drankje moet letten als ik in de kroeg ben en dat het potentieel vervelende gevolgen kan hebben als ik een kort rokje aantrek. Al dit soort dingen maken dat ik, als vrouw, als mens, geremd wordt. En dus helemaal niet vrij ben. Hoe ontzettend ik ook in mijn kracht ga staan.

Of ben ik stiekem een bange trut, omdat ik dus eigenlijk liever niet in een kort rokje alleen door een stille donkere straat loop? Betekent dat dat ik zelf, weliswaar onbewust en zeker ook ongewild, het beeld van de hulpeloze vrouw in stand houd? Want is het niet zo dat een betere wereld begint bij jezelf en zouden we als vrouwen dan dus niet gewoon maling moeten hebben en immer met een ‘wie doet mij wat’ houding door het leven moeten gaan? In theorie natuurlijk wel, maar de praktijk maakt dat toch ingewikkeld. Van jongs af aan krijgen meisjes namelijk tegenstrijdige boodschappen over gelijkheid. Aan de ene kant zien ze steeds meer sterke vrouwen met succes, aan de andere kant krijgen ze in het eigen leven nog steeds aan de lopende band te maken met ongelijkheid, jongens en mannen die hen behandelen als minder en/of als (lust)objecten en zelfs met aanzienlijk gevaar als ze zich bewegen in de openbare ruimte. Een op z’n zachtst gezegd tegenstrijdige en dus verwarrende boodschap, die het voor veel vrouwen lastig maakt om hun eigen kunnen, hun eigen kracht, te omarmen en dus ook uit te dragen.

Mede omdat veel vrouwen zich voelen zoals ik zijn er in de samenleving maatregelen getroffen om vrouwen te beschermen. Denk bijvoorbeeld aan speciale ‘womens only’ dagen in de sauna of de sportschool, studentenhuizen waar alleen meisjes mogen wonen en meer van dat soort ‘privileges’. Daar kun je je vraagtekens bij stellen, want daarmee handelen we dus eigenlijk niet naar onze culturele verwachting, namelijk dat seksisme niet meer bestaat. Dus is de logische vervolgvraag dan ook: houden we door dit soort dingen het seksisme, en daarmee de onveilige samenleving voor vrouwen, eigenlijk niet zelf in stand? Mag je als sterke vrouw wel bang zijn in donkere steegjes? Of haal je je eigen ideaal van de gelijkheid onderuit als je je ’s avonds op straat liever laat begeleiden door je man? Want we vinden het normaal dat jongens ’s avonds moederziel alleen naar huis fietsen, maar onze dochters halen we toch liever op. Tja, welke boodschap zenden we daarmee met z’n allen uit? En belangrijker nog: welke, weliswaar ontoelaatbare, dingen werken we daarmee misschien wel zelf in de hand?

Het issue van de gelijkheid is niet zo makkelijk op te lossen als het misschien in eerste instantie lijkt. Want met een paar powervrouwen op het publieke podium, een vrouwenquotum op de arbeidsmarkt en winkels vol genderneutrale kinderkleding, gaan we het dus echt niet voor elkaar boksen, hoe krachtig en terecht de boodschap die deze dingen uitzenden ook mag zijn. De hele maatschappij en eigenlijk het hele algemeen geldende publieke gedachtengoed moet daarvoor op de schop. En zie dat maar eens voor elkaar te krijgen. Ik wil daaraan heel graag mijn bijdrage leveren. Maar ik vrees dat ik mijn dochters straks toch niet in het donker in hun eentje over straat wil laten gaan.

Lees ook: Mooi filmpje: vrouwen geven advies aan hun jongere ik