Hooggevoeligheid en onderprikkeling: hoe kom je eraf?

Moe, lamlendig, je mist iets, maar je komt er niet uit wat. Je denkt misschien dat je rust nodig hebt, omdat je denkt dat je overprikkeld/oververmoeid bent, maar dat helpt niet…  Mogelijk ben je dan een onderprikkelde HSP-er. Coach Saskia schreef eerder al voor Mynd een blog over het fundament van onderprikkeling in je jeugd. In deze blog gaat ze in op de tweede fase, wanneer het (te) lang gaat duren….

Langdurige onderprikkeling is een onderhuidse stroom, het sluipt heel ongemerkt je leven in. Je hebt het meestal niet direct door omdat de oorzaak je gehele levensstijl is:  het werk/je opleiding, je gezondheid, je relaties & contacten en je eigen gedrag. Wat gebeurt er?

Mijn werk of opleiding is zo saai….Ken je dat? Je hebt een baan (of opleiding) die je niet (meer) uitdaagt, er wordt geen appèl gedaan op jouw creatieve denken. Er is geen mogelijkheid tot intellectuele uitdaging of specialisatie. Je doet werk waar je jouw ei niet (meer) in kwijt kunt. Of je werkt onder je niveau, doet te eenzijdig werk waar te weinig zintuigen worden geprikkeld. Er is domweg te weinig afwisseling, of je bent te veel bezig met (bijkomende) details i.p.v. hoofdlijnen.

Als je dit herkent dan is het hoog tijd voor een nieuwe baan, een eigen onderneming, een andere omgeving, meer uitdaging of het opzetten van iets nieuws, zoals het starten van een interessant project! En wat denk je van een nieuwe opleiding of cursus? Een leven lang leren scheelt veel!

Ik ben chronisch ziek …..
Een onderschatte factor is je gezondheid. Ben je (chronisch) ziek? Heb je een fysieke beperking door b.v. hernia of psychische aandoeningen als burn-out?  Onderprikkeling kan ontstaan door zowel fysieke als psychische aandoeningen. Je ‘moet’ verplicht rust houden of je bant allerlei extra activiteiten te veel uit, uit angst dat je overprikkeld raakt.

Tijd om de focus te verleggen… wat kan nog wel? Wat kan liggend? Kan je een korte activiteit ondernemen? Online cursus volgen? Even naar buiten? Hoe breng je afwisseling tussen de rustperiodes door. Welk zintuig wil je het liefst prikkelen? En kan je nog een andere complementaire behandeling overwegen die aanvullend is op wat je nu krijgt?

Mijn relaties & contacten zijn zo voorspelbaar geworden …..
Langdurige vriendschappen en relaties zijn dierbaar voor de meeste mensen, maar kunnen daardoor te voorspelbaar zijn. Diversiteit in je vriendschappen is een noodzaak als je gevoelig bent voor onderprikkeling: met de ene persoon kan je goed lachen, met de ander een avondje doorzakken, met weer een ander sporten en weer een ander houdt weer van diepgaande gesprekken tijdens een lange wandeling in de natuur. Continue dezelfde vriendin zien, dezelfde verhalen horen en dezelfde activiteiten doen, ondanks dat het een lieverd is, kan het toch heel saai worden. En op den duur energie kosten. Je vindt de full package meestal niet bij  één persoon.

Ook kan het zijn dat een vriend of vriendin bij je past in een bepaalde periode in je leven. Soms is afscheid onontkoombaar. Of heb je juist een kleine sociale kring en is er uitbreiding nodig?
Heb jij vrienden die jou niet voeden? Die vaak alleen hun problemen bij jou komen delen of goed jouw hulp kunnen gebruiken? Want jij begrijpt ze altijd zo goed? Dan is het tijd om te heroverwegen of deze vriendschap nog bij je past en of je nog in een gelijkwaardige vriendschap bevind.Ook langdurige relatieproblemen of voor jou saaie relaties kunnen funest zijn. Je raakt letterlijk uitgekeken op je partner. Dat verklaart dat sommige HSP-ers moeite hebben met langdurige relaties of vriendschappen. Het vinden van een eigen vorm belangrijk.

Ik heb nooit tijd om iets leuks te doen….
Denk je ook zo vaak.. ik zou eigenlijk wel eens willen leren houtbewerken, of eigenlijk eens tijd maken om te schilderen of vaker te sporten, me eens goed te verdiepen in de mogelijkheden van mijn nieuwe camera of dat ene onderwerp eens uit te diepen?
Dus je denkt aan wat je wilt…maar je blijft het negeren en doet niets met je ideeën?
Geef je al je aandacht aan anderen, je werk, je gezin, de opvoeding van de kinderen? Heb je geen hobby’s of doe je al te lang dezelfde activiteiten zonder verdieping?

Bij onderprikkeling is het belangrijk dat je ook je eigen behoeftes en verlangens kent. En dat er plaats blijft om meerdere verschillende dingen te doen. Dus niet of…of (“Ik kan niet kiezen!!!”). Maar en…en. Wie heeft ooit gezegd dat je moet kiezen en nooit mag wisselen van belangstelling, sport of hobby? En wat maakt dat jij prioriteit geeft aan de ander? Een typische HSP valkuil.

Ik denk dat ik het niet waard ben, niet kan of ik durf het niet…..
De meest lastige factor bij lange termijn onderprikkeling is je zelfbeeld en je gedrag.  Belemmer en begrens jij jezelf? Laat jij de onderwaardering van jezelf of de angst om te falen boven het verlangen regeren? Realiseer je dat je daarom de afwisseling vermijdt, terwijl dat juist heel gezond voor je is en energie geeft. Je kan onderprikkeld raken doordat je continue denkt dat je iets niet kan of niet durft en dus niet doet. Mogelijk ben jij juist wel bang voor de zichtbaarheid en het succes en start je niet met je onderneming! Het is heel gemakkelijk om te denken dat je toch niet voldoet aan al die competenties in die nieuwe aantrekkelijke baan.

Een excuus vinden om niet te starten met die sporttraining omdat je jezelf een lelijke eendje vindt. Of je hebt last van onderprestatie bij hoogbegaafdheid. Je mist zingeving in het leven of in de activiteiten die je doet, waardoor je tot niets komt.. Dit onderwerp geeft vaak overprikkeling door al het gepieker en angstige gedachten, die daarna geruisloos eindigt in de stress van onderprikkeling. EN het is juist DE UITDAGING om dit patroon te doorbreken. En dat komt goed uit, want onderprikkelde HSP-ers zijn dol op uitdagingen!

Tekst: Saskia Klaaysen, www.anahata-coaching.nl www.hsptraining.nl

Lees ook: Hooggevoeligheid en onderprikkeling (deel 1): begin bij je jeugd!