Maak van je innerlijke stem een coach ipv een criticaster

We hebben allemaal een stemmetje in ons hoofd dat af en toe tegen ons praat. Het is het stemmetje van ons zelfbeeld dat ons te pas en te onpas vertelt wat we van onszelf vinden. Een oordeel dat helaas niet zelden weinig positief uitvalt. En hoewel een kritische noot op z’n tijd best opbouwend kan zijn, worden we van die constante criticaster in ons hoofd bepaald niet vrolijk.

Psychologisch onderzoek toont aan dat kinderen vanaf een jaar of 3 tegen zichzelf beginnen te praten. De Russische psycholoog Lev Vygotsky observeerde kinderen tijdens het spelen en ontdekte dat zij zichzelf instructies gaven. Dit bleek een belangrijke functie te hebben: het eigen gedrag sturen en ordenen. Naarmate we ouder worden gaan we deze gesprekken steeds meer in onze ‘binnenwereld’ voeren, dus niet meer hoorbaar voor anderen. Daarnaast beginnen we onbewust een bepaalde toon te ontwikkelen in die gesprekken en die is vaak ronduit negatief. We zijn, op zijn zachtst gezegd, niet mals voor onszelf.

“Heb je dat nou alwéér fout?!”, “Had je niet wat beter je best kunnen doen?”, of “Jemig vetklep, moet je die rollen zien…!”, onze innerlijke stem is vaak een bitch on wheels. Hoe dat komt is een beetje de vraag. Sommige psychologen denken dat het te maken heeft met hoe je vroeger als kind benaderd bent door je ouders. Waren die streng, of vaak afkeurend, dan blijft dat lang nagalmen in je hoofd. Maar om alles maar op het conto van je ouders te schrijven, is wel erg kort door de bocht. Ook de manier waarop andere mensen in je omgeving, bijvoorbeeld je vrienden en je leerkrachten, op je reageren, is van invloed op hoe je jezelf in je hoofd bejegend. Maar zelfs mensen die eigenlijk altijd door iedereen in hun omgeving positief benaderd worden, zijn vaak negatief over zichzelf. Waar dat dan vandaan komt, is onduidelijk.

Helaas is al die negativiteit nogal van invloed op onze gemoedstoestand. En niet alleen ons gevoel, ook onze prestaties lijden onder dat gezeur in ons hoofd. Dat moet dus anders, maar hoe geef je Oscar het Moppermonster daarboven de deksel van zijn eigen zure prullenbak op zijn neus? Je kunt natuurlijk a la Oprah Winfrey de hele dag voor jezelf leuzen opdreunen als ‘Ik mag er zijn’, ‘Ik ben het waard’ en ‘Ik ga nu in mijn eigen kracht staan’, maar het is maar de vraag of dat daadwerkelijk zoden aan de dijk zet. Gebleken is namelijk dat dergelijke zelfverheerlijking alleen zijn vruchten afwerpt als je al behoorlijk van jezelf overtuigd was (en misschien dat het dan sowieso geen goed idee is om je ego nog verder op te blazen). Mensen met een slecht zelfbeeld worden van dergelijk feel-good gewauwel alleen maar nog vermoeider van zichzelf, aangezien het ze steeds maar confronteert met datgene waarvan ze vinden dat ze het juist niet zijn. En wat krijg je dan? Een soort Emile Ratelband in mineur. En daar zit al helemáál niemand op te wachten.

Wat is dan wél de sleutel tot innerlijk succes? Volgens Amerikaanse onderzoekers moeten we juist meer afstand van onszelf nemen, vooral in lastige situaties. Daardoor ervaren we onze emoties minder heftig en wordt ons presteren niet benadeeld door een onterecht negatief zelfbeeld. Maar, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Uit ons hoofd komen blijkt namelijk nogal lastig voor de moderne mens. Geen nood, er is een truc: het anders formuleren van de positiviteit. Spreek jezelf niet aan met ‘ik’, maar in de derde persoon. Dus niet: ‘Ik kan het’, maar ‘Annemieke, je kunt het’. Misschien in eerste instantie een beetje raar om met jezelf te communiceren als Rain Man, maar onderzoek toont aan dat het werkt.

Snoer die criticaster in je hoofd dus snel de mond en laat hem plaats maken voor een positieve mental coach. Er zijn tenslotte al genoeg azijnpissers in de buitenwereld, dus laten we ze vooral weghouden uit onze binnenwereld.

(Bron: Blendle / Psychologie Magazine)