GEBRUIKT VOOR ZK Overprikkeld! ZO herken je dat (en DIT doe je eraan)

Overprikkeling is niet alleen voorbehouden aan HSP-ers (al hebben die er wel relatief vaak mee te maken), iedereen kan het gevoel krijgen dat het even teveel wordt allemaal. En wie dan niet oplet heeft een risico op oververmoeidheid of burn-out. Weten wat overprikkeling veroorzaakt kan dan ook handig zijn, en je maatregelen nemen als het zover is ook. Moet je het wel eerst herkennen trouwens. Een kleine handleiding!

Meteen maar even met de deur in huis: nee, overprikkeling (ook wel: overspannenheid) is absoluut geen aanstellerij en het betekent ook niet dat je meteen als een kluizenaar door het leven moet als je er last van hebt, of hebt gehad. Sterker: eigenlijk is het in deze drukke wereld die dagelijks van alles van ons verwacht een godswonder dat we er niet veel vaker even bij moeten gaan liggen. Omdat alles, geluid, geur, gesprekken, eten, drinken, gebrek aan frisse lucht of zelfs onze kleding gewoon even te veel wordt. En dat is vaker het geval dan wordt aangenomen, en de symptomen zijn lang niet even eenduidig. Zo zijn sommige mensen bekaf na een middagje shoppen, een dag werken of een avond uitgaan, anderen kunnen niet tegen teveel geluid, gesprekken van collega’s (kantoortuinhorror), hebben concentratieproblemen of worden helemaal gék van potdichte ramen en deuren (ik). Veel verschillende varianten dus, die allemaal kunnen duiden op overprikkeling: de situatie waarin er meer van onze zintuigen wordt gevraagd dan we kunnen verwerken. Én waardoor alles waar we last van hebben extra sterk binnenkomt. Maar wanneer weet je dat je niet gewoon een slechte dag hebt, maar daadwerkelijk overprikkeld bént?

Door overprikkeling kunnen allerlei klachten optreden, zoals:
1. vermoeidheid
2. lusteloosheid
3. stressverschijnselen (een ‘vol’ hoofd hebben bijvoorbeeld)
4. stemmingswisselingen
5. een aanhoudend verdrietig gevoel of huilbuien
6. onzekerheid
7. snel ongeduldig zijn
8. televisie of radio niet verdragen
9. gevoeligheid voor alcohol
10. slechte concentratie
11. Hoofdpijn, nekklachten, spierpijn

Allemaal serieuze symptomen, die, als je er één of meerdere herkent, er eigenlijk voor zouden moeten zorgen dat je a) meteen rustiger aan gaat doen en b) je een afspraak maakt bij je huisarts om te bespreken hoe het met je gaat. Ook kan hij of zij dan meteen even je vitamine B12, ijzerwaarde en vitamine D-gehalte controleren, om te zien of er lichamelijke oorzaken zijn. En ook (ongediasnosticeerd) autisme en hooggevoeligheid kunnen een rol spelen, dus vraag daar naar.

En met de symptomen herkennen ben je er nog niet, want belangrijker is dat de oorzaak van je overprikkeling verdwijnt. En die vinden vergt misschien in het begin even wat denkwerk: hoe lang heb je al klachten, wanneer zijn ze begonnen en wat was de aanleiding? Je kunt zowel korte als lange termijn overprikkeld zijn,waarbij die laatste variant lastiger weer terug te draaien is. Maar alles kan, als je in ieder geval het volgende in acht neemt:
1. Neem meteen rust
Zowel emotioneel als lichamelijk. Overprikkeling kan zich op meerdere vlakken manifesteren, dus zowel in je lichaam als  in je hoofd. Neem een tandje terug als de symptomen te sterk worden, je hebt teveel van je zelf gevraagd. Een grote schoonmaak in je agenda en veel de natuur opzoeken is een goed begin.
2. Reflecteer
Als je al langere tijd ronloopt met je klachten is het interessant om wat reflectie tot te passen: hoe is je leef-en denkpratroon de afgelopen tijd geweest? Wat moet je anders doen om je goed en fit te voelen? Mocht je daar alleen niet uitkomen, kijk dan eens hier voor eventuele begeleiding.
3. Leer je afschermen
Van alles dat je moe maakt of energie slurpt. Dat kan natuurlijk niet altijd (werk en een gezin laten zich bijvoorbeeld niet makkelijk negeren) maar maak keuzes. Zo kan het helpen om de televisie zovele mogelijk uit te laten (lees een boek of ga wandelen), niet teveel (drukke) afspraken te maken. Mochten je klachten werkgerelateerd zijn: bespreek dan eens met je werkgever of je (tijdelijk) minder of in ieder geval anders kan gaan werken.
4. Vraag hulp
Bij je dagelijkse verplichtingen kan je ook geholpen worden. Vraag hulp en zeg vaker nee; jehebt je energie nodig om er weer bovenop te komen.
5. Neem rust!!
Ja, dit had je al gelezen. Het is dan ook vrij belangrijk 😉

En dan als laatste: overprikkeling gaat altijd over het gevoel dat je niet de moeite waard bent, dat je méér en beter moet, dat je jezelf voorbij bent gerend om aan een verwachting te voldoen die –blijkbaar- niet zo goed voor je is. Daar mag je nu mee stoppen. Je lichaam én geest hebben een duidelijk signaal gegeven dat je moet uitrusten. Dus zorg goed voor jezelf en maak jezelf de eerste prioriteit!

Lees ook: Checklist 6 x burnout (want we hebben het vaker dan ooit!)