Dit zijn de vooroordelen over HSP-er zijn (en zo weerleg je ze)
Hoogsensitiviteit kan nogal eens wat vooroordelen oproepen. Mensen doen het af als zweverig gedoe of aanstelleritis. Hoe kun je hier het best op reageren? En wat vertel je je werkgever als je HSP-er bent? HSP-coach Saskia Klaaysen weet raad.
Vertel jij je werkgever dat je hoog sensitief bent? Ik ben zelf altijd terughoudend geweest om dit letterlijk te benoemen, omdat er nog zoveel onwetendheid is over wat HSP wel en niet is, en ik merk dat mensen nog vaak onterechte conclusies trekken.
Voorbeelden van reacties die ik zoal krijg (en wat ik dan antwoord):
*
“Oh, dat zijn toch van die overgevoelige, angstige types?”
Mijn antwoord: “Nee, het zijn mensen die informatie zorgvuldig en diepgaander verwerken en analyseren en die kansen en risico’s goed kunnen overzien. Dat maakt soms angstig, omdat je te veel blijft denken in scenario’s, maar bij de meeste HSP niet.
*
“Dus dan kan je nergens tegen?”
Mijn antwoord: “Ik kan tegen heel veel zaken als het inhoudelijke discussies en constructieve gesprekken zijn, en mensen goed naar elkaar luisteren. Ik kan minder goed omgaan met een nare werksfeer, onrechtvaardigheid of spanningen binnen een sociale context.”
*
“Ja dat ken ik, dat is zo’n hype.”
Mijn antwoord: “Ja, er wordt gelukkig steeds meer bekend wat HSP wel en niet is, want 20% van de mensen heeft een ander functionerend zenuwstelsel, dat komt neer op 1 op de 5 medewerkers.”
*
“Aanstelleritis.”
Mijn antwoord: “Wie zegt dat en wat maakt dat je het als aanstelleritis ziet?”
*
“Dat is allemaal onzin, heb ik laatst gelezen in een artikel van een psycholoog”.
Mijn antwoord: “Dat klopt, het is geen diagnose of ziekte uit het psychiatrisch handboek (DSM V), die psychologen en de GGZ hanteren. HSP is geen ziekte. Het is wel een wetenschappelijk onderbouwd gegeven over een andere werking van het zenuwstelsel.”
*
“Dat is mij te zweverig.”
Mijn antwoord: “Wat is er zweverig aan HSP? Het is een fysiek, wetenschappelijk onderbouwd gegeven.”
*
“Dus dan kan je niet tegen stress?”
Mijn antwoord: “Jawel, dat kan wel, maar na een periode van stress, hard en zorgvuldig werken, is de herstelbehoefte bij een HSP groter dan bij een niet HSP-er. Het brein heeft dan namelijk topsport bedreven. Er is gebleken dat HSP-ers in een goede, positieve omgeving juist beter functioneren dan een niet HSP-er. In een negatieve omgeving functioneren ze minder goed dan een niet HSP-er. Een burn-out bij HSP ontstaat meestal vaker door langdurige spanningen in de sociale context. Meestal niet door het harde werken. Dit is onlangs gebleken uit een wetenschappelijk onderzoek van Esther Bergsma.”
*
“Word je daarvoor behandeld?”
Mijn antwoord: “Nee, want het is geen ziekte.”
*
“Dat soort emotioneel gedoe kunnen we hier in het bedrijf niet gebruiken.”
Mijn antwoord: “Hoe weet je dat het emotioneel gedoe is? Emoties kunnen een uiting zijn van chronische overprikkeling en stress en ontstaan soms door de diepgaande informatieverwerking of de gevoeligheid voor afwijzing (schuld & schaamte), maar niet iedere HSP uit dit emotioneel.”
*
“Dat is iets met voelen, toch?”
Mijn antwoord: “Ja, HSP-ers hebben meer empathisch vermogen door meer spiegelneuronen en inzicht in sociale, interpersoonlijke dynamieken. HSP gaat vooral over een diepgaandere informatieverwerking- en verbinding en veel en diepgaand nadenken.”
Zorg voor de juiste kennis en achtergrondinformatie
Bovenstaande reacties (en gesprekken) zijn ontzettend jammer en gestoeld op beeldvorming door onjuiste berichtgeving of op iemand die ze kennen, die onhandige strategieën heeft aangeleerd om over- of onderprikkeling te voorkomen.
En helaas denken sommige werkgevers dat je het HSP-zijn als excuus gebruikt zodat je collega’s of leidinggevende zich moeten aanpassen aan jou. Dat is niet het geval. Wel helpt een positieve werkomgeving als grote inspiratie of motivatie. Je functioneren en prestaties nemen toe als je werkgever je bijvoorbeeld waardeert en flexibiliteit biedt in werkplek (bijvoorbeeld een dagje thuis werken of kunnen kiezen waar je gaat zitten).
Hoogsensitiviteit is een biologisch gegeven, inmiddels uitgebreid wetenschappelijk onderbouwd met fMRI scans door onder andere Elaine Aron, Elke van Hoof, Bianca Acevedo en Jadzia Jagiellowicz . Het is dus belangrijk dat je jezelf verdiept in wat HSP wel en niet is, zodat je gedegen antwoorden kan geven als je in dit soort gesprekken beland.
Hoe ga je het gesprek over HSP dan wel aan?
Hoogsensitiviteit, hooggevoeligheid of HSP is een kenmerk dat anderen kunnen zien en merken in je gedrag. Ik heb het dus ook altijd zo ingebracht in gesprekken met mijn oude werkgevers en nu met werkgevers van cliënten.
Ik benoem de belangrijke HSP kwaliteiten voor het werk wat ik deed en de consequenties daarvan.
Ik gaf aan dat ik sterk empathisch ben en me daardoor kan inleven in verschillende mensen, standpunten en visies en dat ik daardoor een goede verbinder ben van verschillende partijen en belangen. Maar dat ik daardoor nog wel eens te veel meeleef en mezelf vergeet, te snel help of over mijn grenzen ga.
Ik vertelde dat ik me snel en veel onderwerpen kan eigen maken, maar soms wel wat langer moet nadenken om het goed te laten bezinken, onder woorden te brengen in de vergadering of op papier te zetten. Dat maakt ook dat ik wel eens in tweede instantie reageer. Maar als ik dan met een plan kom, het dan doordacht is en rekening houdt met de diverse belangen, mogelijkheden en sociale context.
Ik vertelde dat ik hard en gedreven kan werken, maar na het behalen van het resultaat wel hersteltijd nodig heb.
Ik vertelde dat ik heel veel leuk en interessant vind, een generalist ben (HSS), maar dat het ook een valkuil kan zijn en dat ik te snel ja zeg of blijf doorgaan. Dat ik voor mijn eigen welzijn wel eens terug kom op te snelle toezeggingen.
Dit waren allemaal gedragingen die ze zelf konden merken en duiden met mijn uitleg erbij zonder dat de woorden hoogsensitief, hooggevoelig of HSP vielen.
Ik liet het woord hoogsensitief pas vallen als ik een goede relatie met een persoon had, iemand vertrouwde of de ander als HSP-er herkende en ik het nuttig vond deze term te gebruiken. Door mijn huidige werk en ondernemerschap vertel ik het natuurlijk veel makkelijker en eerder.
Op het moment dat je veel last hebt van de valkuilen en je graag coaching of training wilt, raad ik wel altijd aan om hoogsensitiviteit ook op deze gedragsmatige wijze uit te leggen en te komen met een concreet voorstel voor jouw valkuilen, kwaliteiten en leerdoelen. Daarmee vermijd je vreemde reacties die niet gebaseerd zijn op de wetenschappelijke feiten en de geweldige kwaliteiten die je inbrengt voor je werkgever.
Tekst: Saskia Klaaysen
Lees ook: Onderprikkeld? DIT zijn de symptomen (met tips van een HSP coach!)
