Waarom alle ouders een soort boeddha’s zijn

Niets is zo’n stimulans voor persoonlijke groei als het ouderschap, zo weten ze in India. Want een blèrende baby in de kamer naast jou is een veel grotere spirituele test dan je terugtrekken in een grot om een potje te mediteren. Janneke legt uit waarom alle ouders een soort boeddha’s zijn.  

LEES OOK: 10 belangrijke levenslessen van Boeddha

Ben je weleens bang dat het ouderschap je persoonlijke groei in de weg staat? Nergens voor nodig. In India kiezen sommige wijze mensen bewust voor het gezinsleven als hun spirituele pad, in plaats van in een grot of ashram te gaan leven. ‘Gezinshoofdyogi’ worden ze genoemd, wijze mannen en vrouwen die de uitdagingen van het ouderschap omarmen als middel voor persoonlijke groei en transformatie. Want wie heeft er een goeroe nodig als je spirituele leraar gewoon bij je in huis woont, in de vorm van een blèrende baby of opstandige peuter? Die weten immers als geen ander jouw grenzen op te zoeken en je geduld op de proef te stellen. Schiet je uit je slof of ben je in staat aanwezig en kalm te blijven?

Misschien heb je je helemaal niet doelbewust ingeschreven voor de cursus ‘kalm blijven in tijden van chaos’, maar ongemerkt zit je er ineens tot over je oren in als je ouder bent. De slapeloze nachten eisen hun tol, het gekibbel en gejengel om je heen is allesbehalve vredig en je komt kanten van jezelf tegen waarvan je niet wist dat je ze in je had – en die zijn helaas niet alleen maar leuk. Daarbij houden je kinderen je ook nog eens een spiegel voor, omdat ze precies zo koppig/lui/slordig/…vul maar in) zijn als jij, of juist irritant veel van je verschillen. Kortom: een spirituele test van de bovenste plank!

Natuurlijk zijn we niet meteen allemaal boeddha’s, we zijn ook maar mensen. Maar het ouderschap biedt ons wél de kans om onszelf opnieuw uit te vinden. Neem bijvoorbeeld de manier waarop je reageert op gedrag van je kind: je kunt passief reageren (dan vind je alles best, ook al is dat eigenlijk niet zo), agressief (je schreeuwt of intimideert om je zin te krijgen, wat gehoorzame, maar bange kinderen kan opleveren), passief-agressief (waarbij je subtiel inspeelt op schuldgevoel of schaamte van je kind), of je reageert assertief – de enige echt gezonde manier van reageren. In dit geval laat je je kinderen hun eigen gevoelens, behoeften en voorkeuren hebben zonder die af te keuren, maar trek je wel duidelijke grenzen. Je weet dat je kinderen je niet altijd aardig hoeven vinden en je geeft ze ruimte om zelf (een aantal van) hun eigen problemen op te lossen, omdat je weet dat je het gras voor hun voeten wegmaait als jij altijd maar alles voor ze doet. Het lukt je om negatief gedrag van je kind niet persoonlijk te nemen en er is een goede balans tussen de wensen van je kinderen én die van jezelf. Assertief reageren op aanhoudend gejammer ziet er bijvoorbeeld zo uit: in plaats van het gedrag te veroordelen, probeer je neutraal te reageren en geef je aan dat je graag naar je kind wilt luisteren, mits het met een gewone stem vraagt wat ie wil.

Het ouderschap biedt je óók de kans om onverwerkte zaken uit je eigen jeugd te verwerken. Als je kind je elke keer triggert tot een emotionele reactie, dan loont het de moeite eens te kijken waarom je zo heftig reageert op bepaald gedrag. Grote kans dat het raakt aan gevoelens die je je herinnert uit je eigen jeugd: dat je puber je negeert, doet je bijvoorbeeld onbewust denken aan al die momenten dat je in je eentje op het schoolplein stond. Als je dit soort trauma’s – of ze nu groot zijn of klein – gaat helen, zul je niet alleen een andere ouder, maar ook een ander mens worden. Nog zo’n leerzame les die het ouderschap je biedt: afrekenen met de kritische stem in je hoofd die je alsmaar vertelt dat je tekortschiet of het niet goed genoeg doet, waarbij je jezelf steeds een beetje naar beneden haalt. Jammer en nergens voor nodig – we doen immers allemaal ons stinkende best.

En misschien wel de belangrijkste uitdaging: kinderen doen altijd hun ouders na. De beste manier om een goede ouder te zijn, is dus zélf een goed mens te zijn. Alleen al door je best te doen het goede voorbeeld te geven, ga je een enorme spirituele uitdaging aan. Uiteindelijk voeden we immers geen kinderen op, maar volwassenen in spe. En het zou natuurlijk fantastisch zijn als onze kinderen uitgroeien tot empathische, bewuste, veerkrachtige volwassenen, die van deze wereld een betere plek maken. Want, om even met de woorden van Gandhi te spreken: als we in deze wereld ware vrede moeten onderwijzen, en als we een echte oorlog moeten voeren tegen oorlog, zullen we moeten beginnen bij onze kinderen.

Ga je de uitdaging aan en grijp je het ouderschap aan als een cursus persoonlijke groei, dan mag je jezelf met recht een gezinsyogi noemen. En eigenlijk ontkom je daar bijna niet aan als je ouder bent, want vroeg of laat komen we onszelf allemaal tegen en worden we bijna gedwongen om de levenslessen te leren die onze kinderen ons bieden. Dáárom zijn alle ouders een soort boeddha’s. Of op zijn minst toch boeddha’s in wording.

Meer lezen? Opvoeden in het nu. Kinderen grootbrengen met rust en aandacht, Susan Stiffelman.

LEES OOK: Werkstress veroorzaakt burn-out? Nee, maar het ouderschap wel.

(Beeld: iStock)