Waarom het ‘grotere plaatje’ zien gelukkiger maakt
Soms is het even nodig om een stapje naar achter te doen en een bepaalde situatie eens van een afstand te bekijken. Voor een fris perspectief, zullen we maar zeggen. Want het gaat soms beter dan je denkt. Je hoeft je alleen maar bewust te worden van je ‘hyperfocus.’
Ik weet het niet zeker maar volgens mij was het een scène in de film Gooische Vrouwen. Waarin een van die vrouwen even helemaal niet meer kon stoppen met klagen, haren uittrekken, jammeren en zichzelf al langzaam het graf inpraten waarop iemand, ik denk actrice Susan Visser want haar personage was mijn lievelings, uitriep: “Oke, STEP OUT OF IT!” Waarna het ook in een klap stil werd, en iedereen weer even nuchter was. En daar moest ik dus vreselijk om lachen. En het was maar een moment, maar het zette me toch aan het denken. Want soms is he nodig om even uit je verhaal te stappen, je perspectief te verplaatsen en dingen eens van een andere –nuchtere- kant te bekijken. Waarna je het grote plaatje weer kunt zien. Of in ieder geval: een ander plaatje. En ik denk dat dit op z’n tijd actief doen, gelukkiger maakt.
Daar ben ik trouwens niet alleen in. Ook psychologe Allison Carmy zegt dit. En daarvoor gebruikt zij ‘de analogie van de vuile vaat’ die heel grappig is en als volgt gaat. Stel je eens voor dat je een keuken inloopt waar op een aanrecht vuile, stinkende vaat staat. Daar baal je van misschien, of je wordt boos omdat je huisgenoten die vaat zouden doen, of je wordt al moe bij het vooruitzicht dat jij nu aan de bak moet terwijl je bijvoorbeeld net met je cashewnoten op de bank naar Een dubbeltje op z’n kant wilde kijken. Allemaal heel begrijpelijk MAAR: voordat je jezelf zuchtend en steunend naar een staat van complete ergernis brengt, kan het helpen om je eens af te vragen hoe vaak je je bewust bent geweest van het feit dat je een schone keuken inliep, waar de vaat al blinkend in de kast stond… Kortom, hoe vaak ben jij je keuken ingelopen, heb je de kasten opengedaan en heb jij je schone vaat bewonderd? Ik vermoed niet zo vaak. En toch zit hier het inzicht. Want je richten op het goede wat er vaak gewoon is, en je dus niet ziet omdat je je richt op de dingen die er niet zijn, dat noemt Carmy dus het grotere plaatje willen zien.
En die gedachte draait allemaal om hyper-focus: je teveel richten op negatieve details, en daardoor niet langer in staat zijn om aandacht te hebben voor het totaalplaatje van je leven. Zo bezien is die schone vaat dus een metafoor voor, ik noem maar wat, je gezondheid, je gezonde kinderen, je leuke collega’s (en dus niet die ene stomme wiens bloed je wel kunt drinken, nee de LEUKE dus), die fijne vakantie die je net hebt gehad en alle vakanties die hopelijk nog volgen (en dus niet dat je vandaag dus weer naar je werk moest), je snapt ‘m. Zodra je je focus weghaalt bij de kleine dingen in het leven die irriteren en je je openstelt voor het grotere plaatje, maak je ruimte voor schoonheid, en dankbaarheid, en gewoon geluk. Dat gaat verder dan optimisme en pessimisme, dat gaat over ALLE aspecten van je leven in de gaten houden, en ze erkennen. Zodra je daar oog voor krijgt ga je namelijk zien dat er veel meer goed gaat, dan niet. Nou en daar knap je dus stukken van op, kan ik je zeggen.
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je nu alles in je leven maar met een blije, verbeten lach hoeft te benaderen, er zal altijd nog steeds van alles tegenvallen, pijn doen, teleurstellen, irriteren of jeuken. De vraag is dan niet alleen hoe je daar mee omgaat, de vraag is vervolgens ook hoe die narigheid zich verhoudt tot de rest van je leven. Tot jouw schone vaat, zal ik maar zeggen. Want die is er, altijd. Aan jou om die keukenkastjes open te doen, en ‘ah’ en ‘oh’ te roepen. En vervolgens een afwasmachine aan te schaffen. En dat laatste was een gratis tip.
