Waarom het soms hoog tijd is voor een mentale detox

Een mentale detox: jezelf ontdoen van emotionele ballast, is net zo belangrijk als af en toe lichamelijk ‘ontgiften’ via een dieet of een periode van onthouding. Letterlijk. Want als je niet af en toe je ervaringen en emoties duidelijk plaatst en afsluit, kan je daar uiteindelijk lichamelijk last van krijgen.

We hebben er allemaal mee te maken, elke dag opnieuw. Emoties als woede, verdriet, teleurstelling, angst, ongeduld, schuld, ongeloof of onbegrip. En natuurlijk ook met fijne emoties die ons wat minder energie en moeite kosten, maar ik wil het hier even over de emoties hebben die er uiteindelijk voor kunnen zorgen dat je teveel mentale ballast bij je draagt. Die ballast, in het Engels ook wel ‘emotional toxins’ genoemd, kan er namelijk voor zorgen dat je allerhande lichamelijke en vaak vage klachten krijgt, en je zonder duidelijke reden steeds minder goed gaat functioneren. Omdat je zo moe bent de laatste tijd, of zo snel aangebrand. Omdat je ineens zoveel beren op de weg ziet, of je afvraagt hoe mensen achter je rug om over je praten. Omdat je de laatste tijd zo piekert over de toekomst, of onzeker bent geworden over wat je kunt, en wilt. Juist als je merkt dat je ‘anders’ bent of denkt dan normaal, en je niet precies weet wat daar de aanleiding van zou kunnen zijn, is het een idee om eens te gaan kijken naar je emotionele ballast. Want wat is er de afgelopen tijd in jouw leven gebeurd en heb je dat allemaal eigenlijk wel duidelijk (h)erkend? En vooral: hebben die ervaringen en gevoelens wel een heldere plek gekregen, en zijn ze wel goed afgesloten door jou? Misschien gaat het namelijk niet zozeer om je lichaam, maar is het je geest die je hier iets wil vertellen. En dat is dat het misschien hoog tijd wordt voor een mentale detox.

Ik geloof daar dus wel in. Niet in medisch opzicht, dat is simpelweg mijn expertise niet, maar wel als het gaat om je algehele gevoel van welzijn. Dat het dus zelfs zo kan zijn dat als je emotionele en mentale processen niet een bewuste plek geeft –en er soms zelfs duidelijk en hardop afscheid van neemt, je jezelf ergens niet helemaal serieus neemt. Alsof dat ‘gezond leven’ alleen een kwestie is van sporten, elke dag de schijf van vijf, veel water drinken en niet roken. Terwijl in ons hoofd natuurlijk ook allerlei krachten aan de gang zijn, elke dag opnieuw. En die krachten hebben net zo goed invloed op hoe je jezelf ervaart, en de wereld om je heen.
En dat geldt zeker bij belangrijke gebeurtenissen, of ingrijpende levensveranderingen die heftige of nare emoties oproepen. Van een ontslag tot een ruzie, van een scheiding tot een misverstand, van een afscheid tot een afwijzing: het nestelt zich allemaal in je gevoelsleven. En blijft daar zitten, dat vooral. Als jij er niet naar leert kijken dan he? Want als je dat wel durft (waarvoor applaus), kun je jezelf naar een andere, betere, rustigere en evenwichtigere plek krijgen. Een plek waar die emotionele toxins weliswaar in je leven zijn, maar niet onbewust de overhand hebben gekregen over jouw mentale welzijn. Maar hoe doe je dat? Ik vond wat leuke tips, komen ze!

Mediteer
Jajajaja. Ik weet het. Gáán we weer op de spiritour. Maar het is wat het is: meditatie is een van de snelste en effectiefste manieren om aandacht te geven aan wat er in jouw binnenwereld speelt. En het helpt je in het dagelijks leven om weerbaar te zijn in allerhande situaties, ook emotionele. Al is het maar omdat je rustig doorademt, en aandachtig leert te zijn. Niet zo gek ook dat veel mensen in eerste instantie huilbuien krijgen als ze gaan mediteren: soms komt er verdriet van jaren geleden voorbij, zonder dat ze wisten dat het (nog) bestond. Mocht dit jou overkomen: stop en schrijf op wat er gebeurde, zo krijg je inzicht en overzicht. Het is niet erg, het betekent dat je emotioneel gezond(er) aan het worden bent.

Neem verantwoordelijkheid
Deze wordt nogal eens als lastig ervaren (hoezo? Ik kan er toch niets aan doen dat iets me overkomt?) maar dit gaat over emotionele verantwoordelijkheid nemen. Want je kunt je emoties controleren, en hoe je besluit te reageren op een situatie is altijd aan jou. Als je negatief reageert op iets, zegt dat niets over de situatie maar wel over de verwachtingen die jij van de wereld, en dus van anderen hebt. Sterker: veel negatieve ‘toxins’ ontstaan doordat je de wereld door jouw bril en dus via jouw aanames bekijkt, niet zozeer op wat er feitelijk aan de hand is. En dat doen we allemaal, maar het geeft een enorme emotionele ruis. Ook als je wel in je recht staat trouwens, is het nog steeds essentieel om verantwoordelijk te zijn voor wat je voelt. En die gevoelens horen erbij en zijn niet ‘fout’, het gaat erom wat JIJ er vervolgens mee doet.

Loop niet weg
Niet letterlijk, maar figuurlijk. Ben je boos, woedend, verdrietig, gefrustreerd: kijk ernaar als het je overkomt en stop niets weg. Gevoelens horen bij in leven zijn, en ze zullen je blijven dwarszitten als je geen aandacht aan ze geeft. Voel dus even in je lichaam waar de emotie zich aandient (bij nare gevoelens zijn die vaak in je buik, spieren of hoofd te voelen) en geef aandacht, erken het. Stel jezelf dan deze vragen:

Wat voel ik?
Waar voel ik dat?
Waarom reageer ik zo?
Heb ik in eerdere situaties ook al eens zo gereageerd?
Kan ik anders reageren?

Terwijl je antwoord geeft hoef je jezelf niet te veroordelen. Het enige dat je doet is bewijsmateriaal vergaren, en de feiten op een rij zetten. Geef daarna aandacht aan de plek in je lichaam waar de emotie zit. Hoe meer aandacht je geeft, hoe sneller het zal verdwijnen.

Richt je op het proces, niet op het doel
We leven in een wereld die draait om meetbare resultaten. In werk, opleiding, in materieel opzicht, in hoe je als ouder bent, of als partner Maar een mentale detox gaat over iets heel anders, en kost vooral tijd. Je hebt je leven op een bepaalde manier ingericht, en daarmee ook je reacties en je gevoelsleven. Daar naar gaan kijken gaat niet over instant-resultaten, maar over langzaam inzicht krijgen in wie je bent als emotioneel mens, en daarmee leren spelen. Word je bewust van je eigen reacties, en hoe bepaalde mensen die kunnen triggeren. En wees vooral eerlijk naar jezelf. Als er iets gebeurd dat je eerder misschien had weggestopt, keer naar binnen en onderzoek naar wat het emotioneel met je doet. Iedere keer dat je dat durft, is goud waard. En een stapje verder in jouw mentale detox. Waarin je langzaam inzicht krijgt in wat er allemaal in jouw leven gebeurt, en hoe jij daar emotioneel op reageert. Nu nog elke dag een appel en niet roken, en de wereld ligt aan je voeten.

LEES OOK: Plof! Die psychische ballast mag vandaag nog overboord: wat doe jij weg?