Waarom Jennifer Lawrence misschien beter een jas aan had kunnen trekken

“Het was mijn eigen keuze deze jurk te dragen” aldus Jennifer Lawrence, nadat er ophef ontstond over een foto waarop zij, samen met vier zeer winters geklede (lees: bedekte) mannen te zien was in een jurk die bijzonder weinig aan de verbeelding overliet. Maar Vala vraagt zich af: is dat wel echt zo?

Je hebt hem vast wel voorbij zien komen, die foto ter promotie van Lawrence’ nieuwste film Red Sparrow. Samen met vier mannelijke castleden van de film poseerde ze in de ijzige winterkou op een Londens dakterras. De mannen zagen er dus ook allemaal zo uit: alsof het koud was. Met truien en winterjassen. Lawrence daarentegen had een heel wat luchtiger ensemble aan: een zwarte Versace jurk met diep decolleté en een grote split aan de zijkant. Een outfit die, op z’n zachtst gezegd, niet veel te raden overliet. Ik kon in ieder geval alleen maar kijken naar haar borsten, die als rijpe perziken tentoongesteld lagen. En ik was niet de enige. De ene helft van de wereld wilde na het zien van die foto naar alle waarschijnlijkheid graag over haar heen gaan, terwijl de andere helft over haar heen viel. Want: hoe seksistisch en misplaatst was dit? ‘Give Jennifer Lawrence a dang coat’ kopte feministisch magazine Jezebel verontwaardigd en al gauw werd de actrice neergezet als de zoveelste ‘poster child’ voor seksuele intimidatie en vrouwenonderdrukking. Tegen wil en dank van Lawrence zelf, want ze reageerde al snel op de commotie door te zeggen dat al die ophef belachelijk en bovendien juist seksistisch en anti-feministisch was. Want: laat vrouwen lekker sexy zijn als ze dat willen. Die jurk was haar eigen keuze geweest. En ik geloof haar best. Maar toch kan ik niet anders dan me afvragen, waarom ze die keus gemaakt heeft. En of ze dat zelf eigenlijk wel weet.

Even vooropgesteld: het was inderdaad een mooie jurk. En laten we eerlijk zijn, ze kan het hebben. Bovendien is er helemaal niks mis met een mooie vrouw in een mooie jurk. Maar ook ik zag de foto en vroeg me af: waarom? Het is namelijk gewoon best wel een rare foto. Vier volledig geklede mannen op een koude winterdag en een halfblote dame. Persoonlijk zou ik me op dat moment, in die setting, in die compositie, niet zo willen profileren. Want het enige dat Lawrence nu uitstraalt op deze foto is: kijk mij eens even ongelooflijk geil zijn. Ikzelf, of mijn film for that matter, doet er niet toe, het gaat om mijn lijf. Kijk, ik heb mooie borsten en mooie benen. Wat inderdaad ook gewoon waar is. Jennifer Lawrence is een mooie vrouw, met mooie borsten en mooie benen. En het is ook prima om daar blij mee te zijn. Je hoeft een mooi lijf echt niet te verbergen. Maar een groepsfoto maken waarop jij de enige bent die als lustobject wordt neergezet, waarom zou je daarvoor kiezen? Want, hoe mooi die jurk ook is, is dat niet gewoon een degradatie van jezelf?

Wat is de reden dat Jennifer Lawrence er op dat moment voor kiest om zich aan de hele wereld te laten zien in een dergelijke jurk? Naar eigen zeggen simpelweg omdat ze de jurk mooi vond en ze de kans om zoiets te dragen niet ging laten liggen. Maar desondanks kan ik het gevoel niet van me afschudden dat ze het toch ook doet omdat ze ergens het gevoel heeft dat ze aan een bepaald beeld moet voldoen. Aan dat beeld inderdaad, dat beeld waar nu al een tijd zoveel ophef over is. Dat beeld van de vrouw die vooral sexy en begeerlijk moet zijn. Omdat dat de gratie is waarbij zij mag bestaan. Dat haar belangrijkste kwaliteit is. Misschien heeft ze dat niet eens door, want dat is nou precies het probleem: dat beeld zit zo diep ingebed inonze maatschappij dat wij als vrouwen zelf vaak helemaal niet meer door hebben dat we daar constant aan proberen te voldoen. Want zou je ook je hele hebben en houden zo aan Jan en alleman tentoonstellen als het je echt niks kon schelen hoe mensen je zien? Ik waag het te betwijfelen. Vrouwen, en zeker vrouwen die publieke figuren zijn, bestaan nog steeds voor een groot deel bij de gratie van hun uiterlijk. En daar zijn we ons, weliswaar misschien onbewust, toch allemaal heel erg van bewust. We voelen ergens diep van binnen dat we sexy en ‘lekker’ moeten zijn het is heel erg moeilijk om aan dergelijke indoctrinatie het hoofd te bieden. Zelfs als je een sterke, onafhankelijke en bovendien activistisch-feministische vrouw bent zoals Jennifer Lawrence. Want dat is namelijk het ding met indoctrinatie: je hebt zelf heel vaak niet eens door dat je geïndoctrineerd bent.

Begrijp me niet verkeerd, ik ben absoluut niet van mening dat vrouwen zichzelf niet zouden mogen laten zien. Dat ze hun seksualiteit niet mogen uitdragen. En met trots zijn op een mooi lijf is helemaal niks mis. Ik houd zelf ook van hoge hakken en bij tijd en wijle een kort rokje, of een jurkje dat mijn vormen goed doet uitkomen, dus dat draag ik dan ook gewoon. En die vrijheid zouden alle vrouwen moeten kunnen nemen, zonder gelijk achterna gelopen en in hun kont geknepen te worden door een stel likkebaardende mannen. Maar als je jezelf als stoeipoes laat portretteren tussen een groep gedistingeerde heren, vraag ik me toch af in hoeverre dat een keus is, ipv een keurslijf waarin je, nogal letterlijk dus in dit geval gezien het feit dat deze jurk weinig bewegingsruimte geboden zal hebben, vastgesnoerd zit. In hoeverre dat met emancipatie en met keuzevrijheid te maken heeft. Want ook ik, en ik durf mezelf net zoals Jennifer Lawrence toch echt wel een feminist te noemen, denk bij het zien van deze foto eigenlijk alleen maar: och meisje, trek toch een jas aan. Dan ben je net zo mooi en sexy.

Lees ook: En hoe gaan we nu verder? Na #metoo?