Waarom zorgvuldig gekozen cadeautjes een prachtig ritueel zijn

Het kerstpakket: een standaardgeschenk dat voor iedereen hetzelfde is. Of kreeg je dit jaar een cadeaubon? Eigenlijk net zo erg. Dit soort presentjes ervaren we als een routine in plaats van een waardevol ritueel, wat een écht cadeau is! 

Kerst ligt net achter ons. En dus zijn er weer aardig wat kerstpakketten geschonken. Dit jaar waren cadeaubonnen een echte hype: je kon ‘zelf’ kiezen uit alles wat in de Nederlandse winkels en op webwinkels te koop was. Verassingsbonnen, Feestpakketjes die je zelf kon samenstellen, Cadeaubonnen, Pluimen en Veren. Leuk of niet leuk? Ik weet het niet.
Onze meerkeuzemaatschappij lijkt ons een hoop vrijheid te geven. En vrijheid, daar houden we wel van: ‘zelf’ bepalen wat je koopt, wanneer en waar. Maar er zit naar mijn idee ook een andere kant aan.

Ooit zijn er studies gedaan naar het fenomeen ‘schenken’. Schenken zoals wij dat kennen in de traditionele zin van het woord, werd al in de oudheid gedaan en onze voorouders deden het ook al, zelfs toen ze nog op 4 poten liepen. Schenken heeft een functie. Het betekent dat je als gever de relatie met de ontvanger wilt bevestigen en bestendigen. Let maar eens op als je iemand tegen het lijf loopt waarvan je denkt ‘Die vind ik leuk’ en dan niet in de zin van dat je er een relatie mee wilt, maar gewoon, er is een klik en het lijkt je leuk om een vriendschap te ontwikkelen. Vaak zie je dat mensen in het begin van vriendschapsrelaties elkaar cadeautjes geven. En op een gegeven moment stopt dat. Dan is de relatie stevig genoeg om het zonder te kunnen, afgezien van de ‘vaste’ momenten zoals verjaardagen.

Dus schenken heeft de functie van bevestigen en bestendigen. Dat doe je door iets aan te bieden wat de ontvanger zal waarderen. Althans dat vermoed de gevende partij. En om daar nou een beetje zeker van te zijn, wordt er aandacht en tijd besteed aan het vinden van het juiste cadeau. Er wordt Moeite voor gedaan. En dat is waar het om gaat: dat je ziet dat iemand een inspanning heeft gepleegd om iets te vinden dat perfect bij je past, wat je leuk vindt en waardeert en (ook al is het maar kort) je leven verrijkt. Sterker nog, je kunt soms gewoon voelen dat iemand aandacht heeft geschonken aan dat proces. Dan krijg je het met de nodige egards uitgereikt, zit het mooi verpakt en beland het niet tijdens een zwaai van een arm achteloos op je buro.

De tijd nemen om te geven in deze op hol geslagen samenleving is even stilstaan bij de ander. Dat is echte aandacht geven. De kunst van het ontvangen is net zo waardevol als de kunst van het geven. Je kunt geheel op de automatische piloot ‘Dank je wel zeggen,’ vervolgens in precies 2,5 seconde het papier er af scheuren, enthousiast ‘Leuk’ roepen en vervolgens tot de orde van de dag over gaan. De vraag is alleen of het dan ook een beetje beklijft.
Met aandacht stilstaan bij het moment van geven en ontvangen maakt het tot een ritueel in plaats van tot een routine. En daar dragen standaardcadeautjes of cadeaubonnen niets aan bij.