Wat de relatie met je vader zegt over je liefdesleven

De relatie met je vader is één van de belangrijkste relaties in in je leven, en kan bepalend zijn voor de manier waarop je als volwassene naar potentiële liefdespartners kijkt. En dat geldt zowel voor mensen met een gezonde vaderband, als voor mensen die een afwezige of gebrekkige vaderband (hebben) ervaren.

Pappa. Pap. Pappie. Paps.
Iedereen heeft een vader. En in de meeste gevallen is hij de belangrijkste man in je leven, in ieder geval tijdens je kinderjaren. Maar niet iedereen heeft een aanwezige  vaderfiguur of een liefhebbende vader ervaren. En ook dan geldt dat deze relatie nog steeds een van de belangrijkste in je leven is, of was. Dat zit zo: uit onderzoeken blijkt dat de gehechtheid aan je vroegste verzorgers sterke invloed heeft op je latere romantische relaties. Sterker: de mate waarin je als kind of jong-volwassene bevestiging kreeg van je ouders heeft diepgewortelde gedachten achtergelaten over hoe je op latere leeftijd relaties en liefde vormgeeft.

Dat alles geldt voor je band met je moeder én je vader, maar dit artikel richt zich specifiek op de vaderband. Want het schijnt toch echt zo te zijn: vrouwen kiezen een romantische partner uit die op een bepaalde manier op hun ouder lijken, en vaders spelen daar een belangrijke rol in. Zo zouden vrouwen een man zoeken die psychisch, emotioneel of gedragsmatig op hun vader lijkt. Ook hebben vrouwen die een goede relatie hebben met hun vader de neiging om die vader op te hemelen tegenover hun liefdespartner. En de verklaring daarvoor is eenvoudig: we doen na wat we als voorbeeld kregen.

De Amerikaanse relatie-therapeut Harville Hendrix ging nog wat verder. Hij stelt dat we een man zoeken die op vader lijkt, omdat we op die manier jeugdtrauma’s of onopgeloste kwesties van vroeger proberen op te lossen. Want ouders zijn ook maar mensen, en omdat we als kind zo kwetsbaar en afhankelijk van ze zijn, leeft dat op oudere leeftijd verder. Simpelweg omdat het een zeer ingrijpende relatie was, en is.

In deze theorie ‘spelen’ volwassen vrouwen als het ware de relatie met hun vader na, en dat kan zowel nuttig als problematisch zijn. Want in het positieve geval kan je profiteren van de ondersteunende of emotioneel beschikbare rol die je vader speelde, en die vaardigheden meenemen in je huidige relaties. Maar als je in je jeugd voor je vader moest zorgen, of om zijn aandacht moest smeken, kan dat in volwassen relaties uitlopen op woede, relatiebreuken of emotionele uitputting. En dit geldt overigens ook voor mannen ten opzichte van hun vaders, omdat ze van hem een eerste rolmodel krijgen aangereikt van ‘mannelijkheid.’

Het goede nieuws is: bewustzijn is de sleutel. Hoe meer je in staat bent om je huidige gedrag letterlijk los te koppelen van gedragingen of overtuigingen uit je jeugd, hoe vrijer je jezelf kunt maken. Dus als je merkt dat je (te) sterk of zelfs vijandig reageert op je partner, kijk dan eens naar het ‘materiaal’ dat daarvoor in je jeugd werd gecreeërd. Was je vader er vaak niet terwijl je opgroeide? Het kan krachtige negatieve emoties bij je op hebben geroepen, zoals angst om verlaten te worden of gevoelens van onwaardigheid. De vraag is dan ook altijd over WIE je gevoelens precies gaan: over je man of over je vader? En tegelijkertijd: wat is er te eren en te koesteren aan de relatie met je vader? Welke gedragingen neem je graag bewust mee in je volwassen leven en welke laat je achter?

De eerste stap is om zelf te ontdekken op welke manier de band met jouw vader je leven heeft bepaald tot nu toe. En je bewust te worden of en zo ja wat je hiermee wilt. Kom je hier alleen niet uit? Therapie zoals familie-opstellingen of systeemtherapie kunnen je helpen om het plaatje (weer) helder te krijgen.  En misschien is het vast handig om te weten wat bepaalde (ver)houdingen kunnen zeggen over wat daar onder kan liggen. Op website 365dagensuccesvol.nl las ik dat er een paar relatieconstructies of overtuigingen over de liefde bestaan die erop kunnen duiden dat je misschien een keer goed naar je relatie met je vader mag kijken, zoals:

Het eeuwige beste maatje – voor mannen die geen veilige vaderrelatie kenden kan het op volwassenleeftijd lastig zijn zich als ‘man’ te gedragen, waardoor vrouwen hen eerder als beste vriend dan als partner zien;

Je zoekt je moeder – als de relatie niet zo goed was met je pa en je dat als kind hebt gecompenseerd met een goede band met je moeder, kan die (te) close band op volwassen leeftijd ombewust gaan concurreren met je liefdesrelaties;

Je wantrouwt mannen – als een meisje opgroeit met een afwezige of onveilige vader krijgt ze geen gezond beeld van ‘de man’ mee. En dat kan resulteren in overtuigingen als ‘mannen zijnniet te vertrouwen’ of ‘mannen zien me niet staan’ of ‘ik ben de liefde van een man niet waard.’ Allemaal enorm schadelijke gedachten én ze staan een verbinding in de weg. En echt: dat kan anders, als je stopt met geloven dat die gedachten waarheid zijn.

Je hebt geen man nodig – dus je zoekt het –bij gebrek aan een liefdevolle vader- of bij je moeder of vriendinnen, óf je ontwikkelt een stoere, zelfstandige en onafhankelijke persoonlijkheid die het lastig vind om kwetsbaar te zijn;

Je zoekt je vader – dochters die wél een fijne band hadden kunnen ook op zoek gaan naar een jongere variant. De vraag is dan of je echt een liefdesrelatie aangaat, of dat je de band uit je jeugd voortzet met je partner.

Stof tot nadenken, maar er bestaat gelukkig dus ook nog gewoon zoiets als de ideale situatie: mannen die een gezonde band hadden met hun vader en vrouwen die hun vader op tijd hebben losgelaten. Hierdoor kan zowel de mannelijkheid als de vrouwelijkheid zich op een volwassen manier ontwikkelen, waardoor je in staat bent om je met een ander te verbinden zonder ruis uit je jeugd. En dát is het ingrediënt voor een gelukkige en liefdevolle relatie! Niet herkenbaar? Geen paniek, met wat hulp kun je ook op latere leeftijd een goede relatie vinden en houden, zolang je je bewust bent van eventuele patronen die je van de vader meenam je volwassen leven in. Kijk bijvoorbeeld eens hier en hier.

Lees ook: Taboe: als je moeder niet van je houdt