Wat je echt niet moet zeggen als je iemand wilt troosten

Er zijn zo een paar van die dooddoeners waar je echt geen bal aan hebt als je verdrietig bent. Sommige vriendinnen (of familieleden) hebben er een handje van om ze te zeggen. Dit zijn de dingen die je niet moet zeggen als je écht wilt troosten.

Empathisch reageren betekent dat je in staat bent je in te leven in de gevoelens van iemand anders, het kunnen begrijpen van het hoe en waarom van iemands emoties, zonder daar je eigen mening of manier van reageren op los te laten. Een vaak onmogelijke opgave voor veel mensen. Op zich niet onlogisch, omdat we eigenlijk altijd alles spiegelen aan onszelf en hoe wij met een bepaalde situatie zouden omgaan. Echter, weinig minder empathisch dan de gevoelens van een ander langs je eigen meetlat leggen. Want wat jij vindt, doet er simpelweg niet toe.

Wil jij voortaan empathisch reageren als iemand in jouw omgeving steun nodig heeft? Zeg dan vooral niet dit:

• “Ik weet precies hoe je je voelt. Been there, done that.”
  Misschien heb jij inderdaad in een soortgelijke situatie gezeten en ben je dus van mening dat je precies weet hoe de ander zich voelt. En ja, het is heel aardig dat je probeert je solidariteit met de ander ten toon te spreiden, maar tegelijkertijd ben je eigenlijk vrij egoïstisch bezig. Je bent namelijk bezig de situatie om jou en jouw ervaringen te laten draaien en daar gaat het dus gewoon niet om. Wat jij destijds hebt gevoeld is van jezelf en heeft niets te maken met waar de ander nu doorheen gaat. Door je eigen situatie aan iemand anders op te dringen marginaliseer je de situatie en ga je bovendien voorbij aan de eigenheid van de gevoelens van de ander.
• “Het kan altijd erger.”
  Tja, alles kan. Je kunt ook morgen onder een trein lopen. En dat is dan inderdaad naar alle waarschijnlijkheid erger dan wat er nu aan de hand is. Maar relativeren is niet altijd nodig. Zeker niet als iets net gebeurd is en iemand nog midden in z’n verdriet zit. Iemand met pijn vertellen dat het eigenlijk allemaal best wel meevalt is ronduit beledigend. Ja, het is fijn dat je vriendin ‘alleen maar’ ontslagen is en bijvoorbeeld geen kanker heeft. Maar omdat er altijd ergere dingen zijn, betekent dat nog niet dat je geen verdriet mag hebben van iets waar je misschien niet direct dood aan gaat
• “Misschien heeft het zo moeten zijn.”
  De grootste dooddoener aller tijden, waar iemand helemaal niks aan heeft. Als je al in zulke dingen gelooft, wat doet het er dan toe dat je blijkbaar voorbestemd was om iets vervelends mee te maken? Maakt dat het minder erg, minder pijnlijk? Nee, natuurlijk niet. Het ‘Life gave you lemons? Just make lemonade’ principe is een onrealistische utopie. Weinig mensen die iets naars meemaken zijn direct in staat dat te accepteren en er vrede mee te hebben. We vragen ons in dergelijke situaties allemaal af waarom deze rampspoed ons heeft moeten treffen en het duurt nou eenmaal even voor we nare ervaringen een plek hebben kunnen geven. Uiteindelijk zal het in de meeste gevallen inderdaad zo zijn dat een moeilijke ervaring iemand sterker maakt. Maar laat die persoon gewoon zelf op dat punt komen, het is niet jouw taak iemands halflege glas heel betweterig halfvol te maken.
• “Is het geen tijd om het achter je te laten?”
  Dat bepaal jij dus gewoon helemaal niet. Er staat geen vastgestelde tijd voor verdriet, pijn en rouw. Prima dat jij van mening bent dat iemand nu wel ergens overheen moet zijn, maar jij gaat niet over wat er in het hoofd en hart van iemand anders zit. Heb je geen zin meer om te luisteren, zeg dat dan eerlijk (met het risico de relatie op het spel te zetten), maar dring iemand niet jouw eigen standaarden op.

Ware empathie tonen is niet gemakkelijk en je moet er jezelf in hoge mate voor opzij zetten. Maar ben je ertoe in staat, dan kan het je in je relaties heel veel opleveren. En ben je heel erg waardevol voor anderen.