Afscheid nemen bestaat wél. Zo wordt het iets ‘makkelijker’

Het kan zo moelijk zijn om van iets of iemand afscheid te (moeten) nemen, maar gelukkig zijn er manieren om te leren omgaan met (je angst voor) afscheid. En makkelijk wordt dat nooit, maar er bestaat wel zoiets als de kunst van de betere gedag zeggen.

Afscheid is overal, en hangt altijd wel ergens in de lucht. Of het nu gaat om een verhuizing, een nieuwe baan, een vriendschap die overgaat, een relatiebreuk of zelfs scheiding, of om de dood van een geliefd persoon. En niet alleen in je eigen leven, ook in het leven van je kinderen, je geliefde, familieleden en zelfs je huisdier kan van alles aan de hand zijn, waardoor een afscheid nadert.
Ik ken iemand, en ik noem geen namen maar ze heet Liesbeth Smit, die daar bijzonder slecht mee om kan gaan. Het slechtst –uiteraard- met afscheid dat wordt veroorzaakt door de dood, want die idioot richt natuurlijk niets dan ravage aan met z’n stomme kunstje en niet af en toe ofzo, maar gewoon elke dag en ook nog eens in levens die nog lang niet voltooid waren zoals dat van kinderen of ouders van (jonge) kinderen of jonge mensen of nouja, de dood is gewoon al-tijd een enorm emotionele klap in ieders gezicht denk ik, maar ik denk dat jullie het puntje dat ik hierover wilde maken inmiddels al wel hadden, dus ik ga even verder.

Want los van de dood en rouw, kan ik gewoon slecht tegen gedag zeggen. Ik stel het tegen beter weten uit als ik weet dat ik zelf de afscheidnemende partij ga zijn, en ben soms best een beetje bang voor de gedachte dat ik de ontvangende partij kan worden, met name in de liefde. Dat laatste is ook niet zo vreemd aangezien ik samenleef met de leukste man van Nederland, maar ook op minder ingrijpend niveau ‘ben’ ik nu eenmaal niet zo van het afscheid nemen. En nu kun je zeggen ja hallo, wie wel? En dan heb je nog gelijk ook. En we krijgen er allemaal wel eens mee te maken. Dus, hoe klein of groot een afscheid ook is, het hoort onvermijdelijk bij het leven. Waar het vooral om gaat is hoe we daar gedurende dat leven mee om (leren) gaan. En dat is nog wel eens ingewikkeld, want velen van ons hebben de juiste handvatten (nog) niet om dat om dat rustig en troostend te doen. En, best belangrijk om te weten, als je hier moeite mee hebt ben je niet de enige. Dat vooral.

En dat terwijl al van kinds af aan te maken krijgt met afscheid. Eigenlijk begint je eerste confrontatie met afscheid al bij je geboorte, om vervolgens via het alleen naar bed te worden gebracht, het naar school te moeten of de eerste keer een dood huisdier, over te gaan in ingrijpender afscheid zoals dat van een grootouder, eerste liefde of vriendschap. En wat te denken van een mogelijke echtscheiding, een verandering van baan, een kind dat het huis verlaat of net overlijden van een ouder? Allemaal momenten van afscheid, klein en groot, die ons confronteren met verandering, of je dat nu wilde of niet. Sterker; afscheid hoort bij het leven, je daar tegen verzetten is nutteloos, en maakt het onnodig zwaar.
Dus een ‘oplossing’ voor afscheid bestaat niet, maar wat wel bestaat is proberen om daar zo goed en ontspannen als mogelijk mee om te gaan, zegt psycholoog Diane Barth daarover in haar artikel ‘5 ways to make goodbyes less painful.’ En dat gaat er vooral over dat je leert om tegen de gevoelens van onrust, verdriet of gewoon verandering, ook bewust positieve ervaringen te zetten. Zo ging Barth in de periode dat haar zoon het huis uitging bewust op pianoles, een lang gekoesterde droom. Maar ook een nieuwe hobby, eindelijk eens dat nieuwe restaurant uitproberen of naar een mooie film gaan kunnen helpen bij je nieuwe fase. Daarnaast kan ook onderstaand lijstje behulpzaam zijn om te onthouden:

Gemengde gevoelens zijn NORMAAL
Je bent niet ‘gek’ als je zowel gevoelens van opwinding als angst voelt bij een (naderend) afscheid. Al geldt dit in de meeste gevallen natuurlijk niet voor de dood; in situaties als een nieuwe baan, een nieuwe woonplaats of een nieuwe levensfase zul je zowel opluchting en enthousiasme kunnen voelen, als melancholie over gedane zaken en het naderend afscheid. Laat al je gevoelens gewoon toe, ze accepteren zorgt dat je beter om kunt gaan met de negatieve gevoelens.

Angst voor de verandering betekent niet dat je verkeerd koos
Sterker: de meeste mensen hebben gemengde gevoelens over de beste beslissing van hun leven. Die ze vaak pas achteraf als zodanig kunnen herkennen. Vertrouw op wat je denkt en voelt, het is vreemder als je niet over je gemende gevoelens nadenkt, dan dat je dat wel doet.

Breng je gemengde gedachten onder woorden
Kortom: praat met mensen die je vertrouwt. En praat ze eerst wel even rustig bij over het feit dat je verschillende gevoelens hebt, zodat ze niet ineens denken dat je mentaal aan de rand van de afgrond staat. Zeg dus dat je probeert om je verschillende gevoelens te begrijpen en vraag hen om naar je te luisteren. Tenzij je iets belangrijks over het hoofd ziet waar die ander je op wijst, is het zelf uitspreken vaak het begin van het accepteren dat er iets aan het veranderen is in je leven, groot of klein.

Richt je gedachten op wat er WEL is of was
En dit klinkt altijd zo makkelijk, maar in ieder afscheid zitten altijd mooie herinneringen. Aan je leuke tijd met je collega’s, die nu ex-collega’s worden. Aan die eerste verliefdheid, toen alles nog goed was tussen jou en je soon to be ex-partner. Aan de mooie tijd die je had in je huis. Als je deze positieve gevoelens actief zoekt, zullen ze de onrust van wat je voelt over het naderend afscheid kunnen verzachten. Al geldt hier ook: loop niet weg voor wat minder was, of de reden van de verandering. Op die manier leg je als het ware een mentale weegschaal aan in je hoofd, die de verandering in evenwicht plaatst als het ware.

Lees ook: ‘Ik wens je genoeg’, prachtig verhaal over afscheid

Bron: o.a Pyschology Today