Ruziemaken kun je leren (Als je weet welk ruzietype je bent!)

Ruziemaken: niet dat we massaal aan het knokken moeten slaan, maar zou het soms niet heerlijk zijn om ruzie te maken zonder angst voor afwijzing? Inzicht in welk type je bent en wat de valkuilen zijn, kan daarbij helpen.

Ik kan geen ruziemaken. Nooit geleerd. De enige tegen wie ik echt boos durf te doen, is m’n partner. Tegenover anderen slik ik m’n woede en frustratie in. Niet dat ik gefrustreerd ben. Of bang. Ik probeer me alleen altijd in te leven in hun standpunt, en dan ebt de boosheid doorgaans vanzelf weg. Ondertussen lijkt het me best lekker af en toe eens flink te razen, gewoon omdat er nou eenmaal momenten in je leven zijn waarop je een streep wilt trekken: tot hier en niet verder. Dat kan dus door te leren wat voor type ruziemaker er in je schuilt, zo ontdekte ik. Maar vooral ook om te leren van de andere type ruziemakers die er zijn!

Er zijn 7 te onderscheiden en vaak switch je ertussen in verschillende ruzies.

Het Oude-koeien-type
Er is een meningsverschil en ineens heb je een de-ja-vu, waarbij een vorig conflict gaat opspelen en je uiteindelijk aan het jongleren bent met een hele sloot aan oude koeien. Zo’n conflict zal nooit tot een goed einde komen, maar eenmaal bezig ben je niet te stoppen. De enige oplossing: one conflict at a time. Houd je allebei bij het meningsverschil dat nu de aanleiding voor een ruzie is en parkeer die oude koeien elders. Benoem dat ook: ‘Daar hebben we het op een ander moment over’. Op deze manier neem je de ander serieus én is de kans groter dat er een oplossing komt voor het meningsverschil.

De Jankerd
Een typisch vrouwentype. Je bent zó boos dat je uit pure frustratie in huilen uitbarst. En dat maakt alles nog erger, vind je, omdat je nu hortend en stotend je standpunt naar voren probeert te brengen, terwijl je erg het gevoel krijgt dat je toch niet serieus wordt genomen. De jankerd is niet zo zeer in gevecht met de ander als wel met zichzelf. Het gevaar is dat een conflict niet wordt uitgepraat omdat het ondergeschikt raakt aan de huilbui.
Voor de jankerds: accepteer dat je je standpunt niet meteen perfect hoeft duidelijk te maken. Doe het in stapjes en wees niet te streng voor jezelf.
Voor degene die tegenover de jankerd staat: laat haar uithuilen en pak dan de draad van het meningsverschil ‘in alle rust’ op.

Het destructieve type
Ook wel eens wat kapot gegooid in het heetst van de strijd? Het destructieve type is van ‘het servies door de kamer’ of erger nog ‘een klap in het gezicht van de vijand’. Uit pure onmacht slaat het destructieve type aan het verwoesten, vooral omdat hetgeen wat haar/hem is aangedaan ook niet meer ‘heel gemaakt’ kan worden. Vaak is het in ruzies waarin de ander geen begrip toont of bekent ‘iets heel ergs’ te hebben gedaan. Het gevolg: onherstelbare schade bij beide partijen.
Je beperkt de schade door, als deze storm geluwd is, te weten dat er dingen gebeuren die heel naar zijn en waaraan je niets kunt veranderen. Soms is het beste wat je dan kunt doen, is de tijd nemen om te luisteren en na te denken. Het kost zelfdiscipline, maar Bedenk een volgende keer dat je eerst tot tien telt voordat je agressief gaat doen.

De vechter
De aanval is de beste verdediging, denkt de vechter. Dus als iemand boos dreigt te worden, zet de vechter meteen de tegenaanval in. En dat is lastig, want iedere vorm van kritiek escaleert daardoor in een patstelling, waarbij de vechter vaak van de tegenpartij eist het eerst de handdoek in de ring te gooien en terug te komen op zijn verwijt. Gebeurt dit niet, dan kan een slepende loopgravenoorlog ontstaan.
Als tegenpartij kun je niet heel veel doen tegen een vechter. Het belangrijkste is om bij het uiten van kritiek eerst te laten weten dat dat jullie relatie niet verandert. De vechter zelf moet leren accepteren dat een verwijt geen afwijzing is. Neem kritiek en verwijten in ontvangst als een cadeautje, pak het uit en besluit dan of je er iets van kunt leren of dat het in de prullenbak kan.

De ontwijker
Ze lijken het vredelievendst en makkelijkst, maar wie wel eens heeft geprobeerd een meningsverschil te beslechten met een ontwijker weet hoe lastig ze zijn. De ontwijker vindt ruzies vreselijk en verloochent nog liever zichzelf dan dat hij/zij de confrontatie aangaat. Lekker makkelijk, denk je, want dan kun je je zin doordrijven. Maar ondertussen staat er toch iets tussen jullie in te zeuren en komt er een moment dat die enorme mantel der liefde niet meer groot genoeg is voor alle pijn.
De ontwijker moet leren dat een ruzie niet het eind van de wereld, een relatie of de lieve vrede betekent. Je kunt hem/haar daarbij helpen door heel gestructureerd ongenoegens over en weer uit te spreken of op te schrijven zonder in de aanval of de verdediging te schieten. Maak een probleem klein en bespreek het altijd vanuit je eigen ervaring: ‘ik voel me zo als jij zus doet’.

De vluchter
Net als de ontwijker heeft de vluchter het helemáál niet op ruziemaken. Maar anders dan de ontwijker die net doet of er geen conflict is, gaat de vluchter er vandoor, de tegenpartij achterlatend als een lont in een kruitvat. Want waar moet die nu met al zijn boosheid naartoe?! Bovendien, als de vluchter terugkomt, dan is daar dat conflict nog steeds.
Het voordeel van de vluchter kán zijn, dat bij terugkomst de lucht een beetje is geklaard, zodat een fatsoenlijk gesprek mogelijk is. Is het weglopen chronisch (bij ieder conflict) dan is het zaak om voordat het heftig wordt, in alle rust met elkaar te praten of schrijven, zoals bij de ontwijker.

De opkropper
Je (her)kent het vast: voor je gevoel heb je al een hele tijd van alles lopen slikken van een ander en ineens reageer je buitenproportioneel op iets wat een ander zegt. In je woede en frustratie loop je helemaal leeg en kom je met verwijten als ‘ja maar’ en ‘je doet ook áltijd zo’. Ongenuanceerde scheldkanonnades zorgen ervoor dat de ander eigenlijk niets anders kan dan ook heel boos worden. En hup, daar donder je samen in de valkuil waar je maar moeilijk weer uitkrabbelt.
Heb je te maken met een opkropper? Laat hem/haar leeglopen, probeer vooral kalm te blijven en zet de tegenaanval niet in. Zonder tegenwerking komt de opkropper waarschijnlijk beschaamd tot zinnen waarna een gesprek mogelijk is.

Zelf een opkropper? Probeer frustraties te uiten voordat ze buitenproportioneel worden. Zit je iets dwars? Zeg het meteen, zodat de emoties niet te hoog oplopen.

Lees ook: Steeds ruzie over dezelfde dingen? Gooi het op Google vertalen!