Als je als volwassene nog steeds snakt naar de goedkeuring van je ouders

Als kind hielpen onze ouders ons bij het scheppen van een wereldbeeld, een zelfbeeld. Die afhankelijkheid wordt steeds kleiner. Als volwassene zijn we veel gelijkwaardiger aan ze. Maar wat onze ouders doen of niet doen, hoe ze zich naar ons toe gedragen, kan nog steeds een enorme impact hebben.

De relatie met mijn ouders is op zich heel goed. Daar heb ik geluk mee, veel mensen kunnen minder vanzelfsprekend terecht bij hun ouders. Toch was ik lange tijd standaard enigszins teleurgesteld als ik bij ze vandaan kwam. Terwijl ze overduidelijk blij waren dat ik er was en wilden weten hoe het met me ging, was er een mismatch tussen wat ik nodig had en wat zij te bieden hadden. Het waren geen grote dingen, het zat ‘em in lichtelijk ongepaste opmerkingen, in dingen weglachen, een gebrek aan doorvragen, te snel hun mening geven.

Automatisch betrok ik het op mezelf. Ik was vast niet interessant genoeg, of ze vonden zeker dat ik me aanstelde. Nu is het natuurlijk zo dat ik ook niet altijd top-entertainment ben. Soms kan ik nogal langdradige verhalen vertellen (heerlijk, al die details!) en ik trek me ook van alles nogal persoonlijk aan. Maar toen ik laatst met mijn vader zat te lunchen, nadat we elkaar een hele tijd niet hadden gezien, had ik opeens een eye opener.
Hij omhelsde me en zei: ‘Dat is lang geleden! Ik heb je gemist.’
Ik lachte en knikte. Waar zou ik eerst over vertellen, mijmerde ik, over die leuke werkopdracht, of over mijn nieuwe katjes, of mijn baby-plannen?
‘Want ja,’ zei hij toen, ‘ik wil toch ook wat aandacht op z’n tijd.’
Verrek, dacht ik. Hij zei niet: Want ik ben benieuwd hoe het met je is. Hij zei: Ik wil aandacht van jou, mijn dochter. Het was voor het eerst dat hij dit zo expliciet zei. Ik had me vaak een beetje gekwetst gevoeld als hij me nauwelijks liet uitpraten, als hij midden in mijn verhaal enthousiast over zichzelf begon te praten, of in ieder geval over zijn kijk op mijn verhaal. Maar o ja, hij wil gewoon aandacht. Net als ik. Net als iedereen. Hij is OOK EEN MENS! Shocking. En dat betekent niet dat hij niet óók wil weten hoe het met mij gaat.

Het heeft iets verwarrends. Wat kun je nou wel verwachten van je ouders als je dik boven de dertig bent en wat niet? Om heel eerlijk te zijn wil ik eigenlijk dat mijn ouders gewoon altijd klaarzitten met thee en koek en een luisterend oor als ik daar behoefte aan heb. Zij mogen ook heus wel iets vertellen. Maar wel nadat ik ben uitgepraat, thank you very much. Zijn die wensen onrealistisch? De behoefte kinderachtig? Heb ik me niet goed losgemaakt? Moet ik langdurig in therapie? Ja ja ja, waarschijnlijk.

Maar veel mensen hebben hier last van. Niet begrepen worden, niet krijgen waar ze behoefte aan hebben. Dat doet pijn. Al helemaal als het om je familie gaat. Die kunnen ook in je volwassen leven een grote invloed hebben op je zelfbeeld. Als kind waren we totaal afhankelijk van onze ouders. Hun liefde, warmte, bescherming, goedkeuring waren van cruciaal belang voor onze fysieke, sociale en emotionele ontwikkeling. Maar ja, dan ben je 18, 26, 39, 47 en trek je je eigenlijk nog steeds nogal veel aan van die ouwetjes. Wil je eigenlijk nog steeds constant hun steun en hun goedkeuring. Ook al run je overdag moeiteloos een bedrijf van honderd man.

Misschien bemoeien ze zich te veel met je, of te weinig. Hebben ze verwachtingen van je waar jij niet aan kunt voldoen. Hoe vaak je langsgaat, wat je met je leven doet. Misschien zijn ze bemoeizuchtig, kritisch, veeleisend, of voel je je niet serieus genomen of gesteund. Het kan best dat tijd doorbrengen met je ouders meer voelt als werk dan als vrije tijd. De verwachtingen die we hebben van ze, de oordelen en de teleurstellingen die we voelen, kunnen ons enorm tegenwerken in het leven.

Maar weet je. Het ligt niet aan jou. Hoe je ouders met jou omgaan, ligt voor een groot deel aan hun eigen geschiedenis, hun eigen jeugd, hun eigen dilemma’s, hun eigen demonen. Het kan enorm verhelderend zijn om je in te leven in hun situatie, waar zij vandaan komen. Want dan kun je zien dat hun gedrag, hun reactie op jou weinig met jou te maken heeft. Misschien zijn ze zo pushy wat betreft studie en werk, omdat ze zelf lakse ouders hadden of de kans niet zichzelf te ontwikkelen. Vragen ze enorm veel aandacht omdat ze dat zelf vroeger thuis niet kregen. Veel ouders compenseren voor de dingen die ze zelf misten als kind. Dat besef is mind boggling. Het gaat helemaal niet over jou. Dus dan hoef je je ook niet steeds zo opgejaagd of afgewezen te voelen.

Wat kunnen we hier praktisch mee? Hoe herdefiniëren we de relatie met onze ouders? Wat ideeën:

• Stop met jezelf de schuld te geven voor wat je niet krijgt. Het is niet jouw schuld, je hebt niets fout gedaan. Je hebt gewoon pech. Stop met hen te verwijten dat ze je niet geven wat je nodig hebt. Nee, het is misschien niet eerlijk, maar dat is het leven ook niet.
• Praat met je ouders over je gevoelens. Geef aan waar je behoefte aan hebt. Misschien hadden ze geen idee en willen het graag proberen te geven. Misschien staan ze er helemaal niet voor open, maar ook in dat geval is het goed om het minstens een keer gezegd te hebben.
• Als dat weinig oplevert is het goed je verwachtingen bij te stellen. Je ouders een andere rol te geven in je leven. Als je maar steeds niet de aandacht en erkenning krijgt die je wil, dan is het misschien slimmer niet meer naar ze toe te gaan voor emotionele steun. Ze kúnnen het gewoon niet. Het kan helpen als je jezelf minder in een afhankelijke kindrol plaatst. Je ouders gewoon als mensen ziet, met hun irritante gewoonten, de onhandige manier waarop ze hun liefde uiten. Vorm een sociaal netwerk van mensen waar je wél bij terecht kunt.

Wat je ouders zeggen of doen hoeft niet langer je wereld te bepalen, zoals ze deden toen je een kind was. Jij bent nu je eigen persoon. En jij beslist wat voor relatie je met ze hebt.

Lees ook: Wat de relatie met je vader zegt over je liefdesleven