Waarom een béétje dwangmatigheid helemaal niet erg is

Schaam je je ook weleens omdat je je jezelf erop betrapt dat je iedere punt van het hek even moet aanraken, of alweer mensen in een spijkerbroek loopt te tellen? Zolang je er niet doodmoe, bang en ongelukkig van wordt, zitten er ook best wat voordelen aan een beetje dwangmatig handelen.

Als ik als bijrijder een autorit maak van een uur of langer ‘moet’ ik tien verschillende vogelsoorten spotten voor we op plaats van bestemming zijn. Niet dat er iets ergs gebeurt als dat niet zo is, maar ik ben wel opgelucht als ik het haal. M’n partner verklaart me voor gek als ik de hemel zit af te turen. Zelf betrap ik hem erop dat hij altijd moet controleren of de deuren wel op slot zijn, ook als hij volgens mij zeker weet dat dat het geval is. En onze zoon zie ik vaak de lijntjes van een stoeptegel vermijden. Zijn wij gek? Nee, dat geloof ik niet. Sterker nog, als je –de schroom voorbij- het er eens met iemand over hebt, blijkt vrijwel iedereen wel in meer of mindere mate zijn dwangmatige trekjes te hebben.

Alleen maar op de witte strepen van het zebrapad lopen. Groene/gele/rode auto’s tellen, en als je er tien hebt mag je een wens doen. Tellen hoeveel stappen het van je huis naar supermarkt/school/station is. Handdoeken of kleding op kleur in de kast leggen. Alleen maar vierkante/ronde spullen in je tas stoppen. Tien verschillende soorten vogels/honden/insecten tellen voordat je op je eindbestemming bent. Iedere derde trede overslaan. Drie keer kijken of de deur op slot is voor je weggaat. Niet op de lijntjes tussen de stoeptegels lopen.

Het zijn zomaar wat dingen die mensen van zichzelf moeten. Niet meteen omdat ze denken dat anders de wereld vergaat, maar gewoon omdat het een fijn gevoel geeft.
En dat is dus helemaal niks om je voor te schamen. Zolang je niet angstig of in paniek raakt als je je ‘target’ niet haalt en zolang je er niet te veel tijd mee kwijt bent, kan een beetje ‘dwangneurose’ geen kwaad.
Ervan uitgaande dat je op dat gebied gezond bent, komen hier de voordelen.

Grip op de wereld
Tellen, sorteren en controleren zorgen ervoor dat je grip op de wereld krijgt. Als alles wat je ziet, is in te delen in getallen of soorten wordt het leven een stuk overzichtelijker en begrijpelijker. En dat is voor mensen die veel ballen hoog moeten houden heel fijn.

Groter zelfvertrouwen
Een direct voordeel van grip op de wereld is een groter zelfvertrouwen. Als je hebt gehaald of gedaan wat je volgens jezelf moest halen met tellen of sorteren, voel je dat er nog veel meer mogelijk is. Je kunt je zelf een schouderklopje geven: het is gelukt.

Betere prestaties
Een groter zelfvertrouwen zorgt ervoor dat je beter presteert. Want als je met sorteren en tellen niet hebt gefaald, dan ga je dat met die echt belangrijke klus zo meteen ook niet doen. Je stijgt als het ware boven jezelf uit. En dat allemaal omdat je zojuist je eigen verzonnen wedstrijd hebt gewonnen!

Oog voor detail
Door iedere keer de focus te verleggen naar een andere dwangmatigheid trekt de wereld niet als een grijze brij aan je voorbij, maar krijg je oog voor detail. Zo weet jij als groene-auto-teller bijvoorbeeld dat er een veelheid aan witte en grijze auto’s is. En ben je een vogelteller, dan zul je veel meer zien vliegen dan iemand die maar wat uit het raam tuurt.

Verbeterde concentratie
Focussen op bepaalde elementen maakt dat je je veel beter leert concentreren. Want door die focus schakel je ruis uit en dat helpt niet alleen bij het stappen tellen, maar ook als je geconcentreerd moet zijn bij andere klussen.

Gelukkiger
Een beetje dwangmatigheid kan je een fijn geluksmoment bezorgen als je je doel hebt bereikt. Helemaal als je daaraan ook nog een positieve beloning overhoudt, zoals een opgeruimde kast waar alles op kleur ligt. Voorwaarde is wel dat je jezelf niet straft als je je doel níet hebt gehaald. Uiteindelijk is het maar een spelletje!

Speelser
Mensen die samen een beetje neurotisch doen, hebben maar weinig nodig om de wereld als een grote speelplaats te zien en ervaren. Want wat is er nu leuker om een wedstrijdje ‘vliegtuigen tellen’ te spelen met je partner of je kind. Een tocht naar een verre vakantiebestemming of een lange wandeling wordt een stuk uitdagender als je je speels overgeeft aan een dwangmatigheid.

Man, zoon en ik ontwikkelden met z’n drieën in de loop der tijd een gezamenlijke dwangmatigheid. Bij iedere trein die we zien, roepen we om het eerst: “Trein gewonnen.” Wie als eerste tien treinen heeft geteld, wint. Ik betrap mezelf erop dat ik de woorden ook murmel als ik in m’n eentje of ander gezelschap ben. En op de een of andere manier tovert dat altijd een grote lach op m’n gezicht. Laat mij maar een beetje gek zijn. Dat maakt de wereld een stuk leuker!

Lees ook: Deze dwanggedachtes hebben we allemaal wel eens (NEE, je bent niet gek!)