Waarom ieder afscheid altijd een nieuw begin is

Afscheid nemen vindt niemand leuk, maar soms moet je wel of heb je niets te kiezen en dwingen de omstandigheden je ertoe. Dat is niet altijd erg; in ieder afscheid zit een nieuw begin besloten. En dat klinkt als een tegeltjeswijsheid, en dat is denk ik niet voor niets.

Er bestaat een uitspraak die mijn vriendin me ooit heeft geleerd: ‘als God ergens een deur sluit, zet hij ergens anders een raampje open.’ Nu is mij vriendin de dochter van een ex-priester dus daar zal die God vandaan komen, bovendien zegt ze dit altijd met een speciaal stemmetje, die het midden houdt tussen zuster Ursula en Geert Wilders, en dat maakt veel goed. Hoe dan ook: die deur en dat raampje dus. Die in ieders leven geregeld open en dicht worden gezet, of je dat nu wilt of niet. Soms beslist het leven het zelf voor je, bijvoorbeeld omdat iemand bij je weg gaat, of overlijdt, of ineens van mening veranderd, niet langer leuk is of niet langer goed bij je past. Maar je kunt het ook zelf besluiten. Dat iets of iemand mooi is geweest en dat het tijd wordt dat je afscheid neemt. Van een persoon, of van een situatie. Van een baan, of een huis, van een vriendschap of van een overtuiging over jezelf.

Dat kan spannend zijn, en zelfs vervelend aanvoelen. Als mensen iets eng en onwenselijk vinden is het namelijk veranderen, las ik. Het kan echt reëele stress veroorzaken als er iets verandert in een mensenleven, zeker als dat onverwacht en van buitenaf wordt opgelegd. Een ontslag bijvoorbeeld, is zoiets ingrijpends. Mensen kunnen daar echt maandenlang van slag van zijn. Omdat je dat natuurlijk niet wilt, het onzekerheid veroorzaakt, of het gevoel dat je niet goed of bijzonder genoeg was om wél bij te willen blijven, of om in te investeren. Nu maakte ik ooit een enorme ontslagronde mee waarin vrijwel al mijn collega’s werden bedankt. Dat was echt vreselijk om mee te maken, ik kan me de huilbuien en de boosheid nog goed herinneren. Toch, nu ik daar jaren later op terug kijk, is werkelijk iedereen van die groep uitstekend op zijn of haar pootjes terecht gekomen. Sommigen, je raadt het al, zijn er zelfs veel beter uitgekomen dan ze ooit hadden kunnen denken. Omdat ze door omstandigheden gedwongen werden om zichzelf opnieuw uit te vinden en nieuwe kansen te zoeken. Maar ook omdat ze daardoor nieuwe dingen aan zichzelf ontdekten en aanspraken, die ze op een andere plek brachten. En betere plek.

Zo gaat dat met afscheid: er komt altijd ruimte voor iets anders in de plaats. En dat kan ook al gebeuren in de voorbereidingstijd van dat afscheid, als je die tenminste hebt. En dat zijn situaties als ineens smoorverliefd op iemand anders worden terwijl je in een ingedutte of liefdeloze relatie zit. En ineens zeker weten dat je niet langer verder wilt, of kunt in de oude situatie. Zelfs in het geval van een sterfgeval is er, hoe verdrietig ook, altijd ook een nieuw begin. Al is het maar omdat wat was, nu een nieuwe werkelijkheid is geworden. Maar deze vind ik lastig, dus heb ik het liever over wat een vriendin van mij gebeurde laatst, die al een tijdje serieus bezig is om van carrière te veranderen. Laatst had ze eindelijk de moed om haar vaste baan op te zeggen. Ze creëerde liever even onzekerheid en leegte, dan haar aandacht en tijd nog langer te richten op een baan die haar uitputte en die ze domweg niet meer leuk vond. De dag na haar besluit werd ze uit het niets gebeld: of ze een mooie, freelance klus wilde doen. Dat was toeval, maar toeval bestaat niet en zeker niet als je je overkomt. Dus ineens wist ze het ook: als je een afscheid toelaat, maak je intussen ruimte voor iets anders. En daar mag je op vertrouwen, als je maar durft.

Dat vertrouwen in de nieuwe ronde, nieuwe kansen is niet iets dat je zomaar komt aanwaaien. En het heeft met zelfvertrouwen te maken, maar ook met goede timing. Ik geloof er wat dat betreft dan ook heilig in dat je vroeg of laat wel een ‘teken’ krijgt waarvan je weet dat je ernaar mag luisteren. Waarna je de deur dicht doet. Misschien dat het even onzeker of onduidelijk aanvoelt, misschien maakt het je onrustig of misschien was het niet jouw eigen keus maar overkomt het je toch. Dat is allemaal niet erg, want ergens is er allang een raam opengezet. Aan jou om dat te vinden. En dan je armen in de vensterbank te leggen, en eens diep adem te halen. Op nieuwe kansen. Op een nieuw begin.

LEES OOK: 20 megawijze gedachten voor op rotdagen (maar ze zijn altijd top)