Waarom positief denken niet het antwoord op alles is

‘Wel positief blijven hoor!’ We krijgen dat advies allemaal wel eens te horen. Je moet je richten op wat je wel hebt, in plaats van balen van wat je mist. Het gewoon proberen in plaats van denken: dat lukt toch niet. Met een flinke dosis optimisme kún je ook bergen verzetten. Het is alleen geen pleister die je overal op kunt plakken. Sterker nog: het kan zelfs ronduit ongezond zijn.

Lees ook: 24 eerlijke bekentenissen van een shopverslaafde

Stel, ik vertel iemand over een van de dingen waarmee ik worstel in het leven. En ik krijg te horen dat ik ‘gewoon positief moet zijn’. Dan weet ik in ieder geval zéker dat ik de rest van de dag stikchagerijnig ben. Want JA, dat zou ik ook wel willen, altijd positief zijn! Wie mij kan vertellen waar de on/off switch zit, mag mij bellen.

Naar mijn idee is de ‘blijf positief’-opmerking vaak een dooddoener. Zeggen mensen het omdat ze niet weten wat ze anders moeten zeggen. Met hun opmerking vegen ze de mogelijkheid van tafel om over zorgen te praten (want: ENG!). ‘Denk positief’ klinkt voor mij daarom vaak meer als: ‘Hou je mond, je moet niet zo zeuren’.

Lekker een potje balen op z’n tijd is heel normaal. Er zijn genoeg redenen dat je je blije gemoed even hebt ingeruild voor een donderwolkhoofd. Het is klote op je werk of in je relatie. Iemand in je omgeving is ernstig ziek, of misschien jij zelf wel. Dan kun je jezelf de dag doorslepen door te denken: Alles Komt Goed. De energie telkens weer uit je tenen trekken en maar blijven glimlachen. Maar je kunt ook gewoon even een flink potje huilen. Of schreeuwen. Dat lucht op, joh!

Misschien is er wel verandering nodig. Is de situatie waarin je zit helemaal niet goed voor je. Steeds als een mantra herhalen dat je positief moet denken, helpt dan geen klap. Je strijkt al je gevoelens glad en weet niet eens meer wat er eigenlijk aan de hand is. Je gaat noodzakelijke confrontaties uit de weg. Je neemt onnodige risico’s, omdat het ‘toch wel goed komt’. En als het misgaat, heb je helemaal geen plan b. Een positief beeld hebben over de toekomst is goed. Maar je moet wel de realiteit onder ogen zien om die toekomst te kunnen realiseren.

Het lijkt alsof de ruimte er niet meer is om op z’n minst te balen. Alsof je niet verdrietig of boos mag zijn. Zo creëren we angst voor negatieve emoties. Wat als positief denken niet lukt? Dan ben jij een loser! Wat als je positief hebt gedacht en de uitkomst is toch negatief? Dan is het je eigen schuld! Had je maar positiever moeten denken.

Negatieve gedachten zijn het probleem niet. De echte bottleneck zijn negatieve geloofsovertuigingen. Het probleem is niet dat je af en toe denkt: deze opdracht kan nooit goed gaan, maar wel het onderliggende gevoel: ik kan sowieso niks. Niet: hij houdt niet van me, maar: ik ben iemand van wie niet gehouden kan worden. Je kunt wel proberen de negatieve gedachten uit te schakelen, maar de onderliggende patronen gaan daarmee niet weg. De negatieve gedachten zijn reflecties daarvan. Een laag aan (onoprechte) positieve gedachten helpt daar niet tegen.

Dit betekent niet dat je vanaf nu in een hoekje moet gaan zitten mokken. Als er iets moeilijks op je pad komt, wat kun je dan beter doen dan jezelf opleggen ‘gewoon positief te denken’?

Voel
Ga niet in ontkenning. Om gebeurtenissen te verwerken en mentaal gezond te worden, heb je het nodig dat je voelt wat je voelt. Neem jezelf, jouw wensen en behoeften serieus. En die van anderen ook.

Deel en erken
Vertel je verhaal. Vraag om hulp. Veel mensen om je heen vinden het fijn om een steun te kunnen zijn. We doen al zoveel alleen in ons drukke, individualistische bestaan. Als je je open en kwetsbaar opstelt worden je relaties dieper en waardevoller. En hoe fijn is het als iemand echt naar je luistert en zegt: Dat ís ook een lastige situatie, wat naar voor je.

Wees eerlijk
Wat laat je toe wat eigenlijk ontoelaatbaar is? Is de situatie waarin je je bevindt niet onhoudbaar? Wat is er nodig voor verandering? Je kunt positief zijn wat je wil maar dat maakt een slechte relatie niet opeens goed.

Relativeer
Probeer niet zo negatief te kijken naar negativiteit. Je klote voelen is niet erg. Uiteindelijk gaat alles voorbij: de intensiteit van de situatie en jouw gevoelens daarover. Bedenk wat het ergste is dat er kan gebeuren. Dan valt het bijna altijd mee. En zo niet: ook dat kun jij aan.

Kom in actie
Het is niet het positieve denken wat het hem doet, het is de positieve actie. Word de kapitein op je schip. Ben je bang dat je ontslagen wordt bij een reorganisatie? Positief denken lost dat niet op. Ga praten met collega’s, bekijk vacatures, werk je cv bij.

Eigenlijk allemaal best positief toch? Het ‘denk positief’-dogma loslaten betekent niet dat je een azijnpisser hoeft te worden. Wat je doet is openstaan voor dingen die je moeilijk vindt. Je niet zomaar neerleggen bij situaties die niet werken. Als je je gevoelens toelaat, erkent en misschien ook deelt, worden ze op den duur zwakker. Dan komt het hoopvolle, het positieve gevoel vanzelf, op een natuurlijke manier.

Lees ook: Leef het leven dat je wilt leven (en niet waar je ongemerkt in bent gegleden!)

Gerelateerde artikelen

Back to top button