Waarom rust niet per definitie goed is voor een HSP-er

Regelmatig leest HSP-coach Saskia Klaaysen oordelen dat prikkelzoekende HSP-ers (‘Sensationseeker-HSS’) allerlei activiteiten en uitdagingen ondernemen, omdat ze eigenlijk bezig zijn om de leegte en eenzaamheid te vermijden. Dat rust nodig is. Dit zou betekenen dat activiteiten en uitdagingen per definitie energievretend en ongezond zijn, omdat je bezig bent met nare gevoelens vermijden. Alsof HSP-ers gedreven worden door leegte en eenzaamheid. Maar dat klopt toch echt niet.

De meeste prikkelzoekende HSP-ers genieten van activiteiten en uitdagingen omdat het zingeving, plezier en energie geeft! Die zijn niet bezig om een rotgevoel te vermijden. Die leven het leven met plezier en benaderen activiteiten omdat ze merken dat het bijdraagt aan een fit, waardevol, afwisselend en energiek leven. Laatst las ik zelfs dat je ‘pech’ hebt als je een prikkelzoeker bent, want dan zou je er nog meer last van hebben!

De tips van de schrijvers zijn dan om je aandacht naar binnen te verleggen en te zorgen dat de leegte en eenzaamheid er mag zijn. Dan komt er vanzelf ruimte om stil te gaan zitten en rust te nemen. Een boekje lezen op de bank zou dan voor een prikkelzoeker mogelijk worden. Hoezo? Veel prikkelzoekers lezen graag een interessant boek, regelmatig een paar tegelijk! Als er daarna wel weer een ander soort activiteit is.

Het is heel goed om de aandacht te verleggen naar binnen, maar niet als doel om stil te kunnen zitten. De uitkomst van naar binnen gaan, is te onderzoeken wat je drijft in het leven, wat jij in essentie belangrijk vindt, wat jou wel en niet energie geeft. Naar binnen gaan, gaat wat mij betreft over bewustwording. Bewustwording van jouw leven, je emoties en belemmerende gedachten, je grenzen, je behoeften en dat wat jou energie en blijheid geeft. En wat spiritueler geformuleerd: Naar binnen gaan gaat over in contact zijn met jezelf in verbinding met je hart en je missie op aarde. Het gaat over het vergroten van je bewustzijn. Zodat je een leven leeft dat bij jouw hele essentie past. Misschien kom jij er dan achter dat dit een ander leven is dan dat je leeft. Mogelijk heb jij je ongemerkt te veel aangepast aan de wensen van de omgeving. Wellicht doe jij de dingen waarvan jij denkt dat ze van je worden verwacht. Jouw conclusie kan zijn dat je juist meer of een andere actie nodig hebt!

Ik vraag me af of deze artikelen geschreven zijn door sensitieve schrijvers met een rustzoekend brein, zonder genoeg kennis van het prikkelzoekend brein. Het brein van een rustzoeker functioneert anders dan sensitieve personen met een prikkelzoekend brein. Ongeveer 70% van de HSP-ers is rustzoeker en ongeveer 30% is een prikkelzoeker (Sensationseeker-HSS). Prikkelzoekers kunnen finaal onderuit gaan bij te weinig prikkels, ze worden juist down, futloos en moe als er te weinig prikkels komen. Als dit te lang duurt voel je leegte en eenzaamheid. Er worden dan geen of te weinig gelukshormonen aangemaakt. Daar waar een rustzoeker rust nodig heeft om te ontspannen en gelukshormonen aan te maken, is een prikkelzoekend brein gebaat bij afwisseling en kan daardoor ontspannen. Rust is op dat moment juist funest! Neemt niet weg dat de kans op overprikkeling altijd op de loer ligt en is ontspanning wel noodzakelijk.

Een gezonde HSP-er met een prikkelzoekend brein voelt hoe zijn of haar prikkelbalans is. Die zorgt na de activiteit of uitdaging, voor ontspanning om van de overprikkeling te herstellen en springt vervolgens in het volgende waar hij of zij enthousiast van wordt. Voor een rustzoeker kan dit heel onrustig zijn, omdat het steeds wat anders is wat een prikkelzoeker wil doen. De ene keer is dat een uitdagend project, of een nieuwe hobby, maar het kan ook heel goed een interessant of meeslepend boek zijn. En vlak daarna komt er een plan voor een verbouwing omdat er ergens inspiratie is opgedaan en wil de prikkelzoeker direct op pad. Een rustzoeker kan dan nog wel eens denken en uitspreken: “neem eens rust, doe niet zo onrustig, wat ga je nu weer doen, jij wilt altijd wat anders, waar ben je naar op zoek, waar vlucht je van weg?”. Geloof me er is niets aan de hand. De behoefte is alleen verschillend.

Soms klopt het wel en ben je als prikkelzoeker chronisch onderprikkeld geraakt. Je rent als een kip zonder kop door het leven, doet van alles om bezig te blijven. Je merkt dat stilzitten de onderprikkeling verder voedt. Dan is er wel zeker sprake van leegte en eenzaamheid. Je onderneemt van alles wat juist geen energie geeft: te veel sleur, niet voedend of te veel gericht op het helpen van anderen. Dan heb je actie, maar niet de energiegevende actie. Op die momenten is het goed om stil te staan bij wat jou energie geeft, wat maakt jou blij? Vraag je af wat je echt drijft, wat bij je past, welk soort activiteiten daarbij horen en wat je belemmert om dit te gaan doen. De leegte en eenzaamheid is dan een signaal van chronische onderprikkeling.

Natuurlijk zijn er genoeg life-events die leegte en eenzaamheid veroorzaken, dat hoort bij het leven. Een deel van de HSP-ers ervaart dat heel intens en dan kan het belemmerend zijn op het functioneren, maar vaak is het niet anders dan hoe een niet HSP-er om kan gaan met emoties. De ene persoon rent er voor weg, de ander put er kracht uit, weer een ander gaat in de vechtstand of zakt in een moeras van ellende. Maar er zijn genoeg HSP-ers die emoties doorvoelen en doorleven. Zij geven emoties een gezonde plek in het leven. Het is niet per definitie zo dat een HSP-er voor nare emoties weg loopt.

Ik zeg altijd: het gaat niet om de balans tussen activiteit en stil zitten/stilstand. Maar om de balans tussen activiteit & ontspanning. Ontspanning vindt iedereen op zijn of haar eigen manier, afhankelijk van hoe jouw brein werkt en jouw energie wel bij vaart. Waar de een veel baat heeft bij een fijne yogasessie of meditatie heeft de ander juist baat bij fanatiek sporten, dansen of een inspirerend bezoek aan een festival. Het effect kan hetzelfde zijn. Stilzitten is niet per definitie ontspanning. Actie is niet per definitie iets om leegte en eenzaamheid te ontwijken. Ontspanning, de mate van activiteit en soort activiteit is maatwerk. Vind je persoonlijke balans.

www.hsptraining.nl
www.anahata-coaching.nl

Lees ook: Verhuizen voor HSP’ers’Na de euforie, komt het emotiespook aankloppen’

(Beeld: iStock)