Altijd maar zo lief? Probeer assertief!

Bij Merel zit het ‘em in kleine dingen. Aan de buren vragen of de muziek wat zachter mag. Of de tandarts misschien niet zo hard op haar arm kan leunen bij het turen in haar mond. Vaak ondergaat ze het gewoon, de lijdensweg. Totaal onnodig. Tijd voor een spoedcursusje assertiviteit.  

Lees ook: Dit herkennen alleen mensen die altijd te aardig zijn

Wat voor type ben jij? Stel, die collega is wéér te laat voor een meeting en komt ook nog eens luidruchtig binnen. Wat doe jij? a) Je lacht schaapachtig, zegt niks en zit de rest van de dag woedend te bedenken wat voor bijdehands je had wíllen zeggen. b) Je maait al zijn documenten van tafel en gilt dat je het niet meer pikt. c) Je zegt, terwijl je de andere kant op kijkt: ‘Goh, je moet wel iets heel belangrijks te doen hebben, dat je steeds zo laat bent’. Of je geeft hem vanaf dat moment de silent treatment.

Herken je je ergens in? Dan ben je a) passief, b) agressief, c) passief-agressief (2x).

Ikzelf verval vaak in nummer 1. ‘Ja hoor’ zeggen en vervolgens knarsetandend in mijn bed liggen en boze gesprekken voeren. In mijn hoofd, ja. Waarom ik dat doe? Tja. Ik wil geen zeurpiet zijn. Mensen niet kwetsen. Zélf niet gekwetst worden. Alleen: problemen verdwijnen daardoor niet. Ze gaan liggen broeien en worden alleen maar erger. Als je altijd maar ja zegt terwijl je nee bedoelt, raak je verongelijkt en voor je het weet zit je in een hoekje te miepen: Er wordt ook nooit rekening met mij gehouden! Andere mensen gaan juist in de aanval. Ze voelen zich niet gehoord en denken dat ze alleen krijgen wat ze willen door het luidkeels te eisen. Maar als je agressief of defensief reageert, is de kans groot dat anderen ook in de aanval gaan, hun hakken in het zand zetten, of alleen maar slaafs opvolgen wat je zegt. Kan toch prettiger, zou je denken.

Assertiviteit is het sleutelwoord. Je gedachten en gevoelens uiten op een directe en gepaste manier. Het is niet makkelijk op de korte termijn, maar op de lange termijn levert het wel enorme winst op: een fijn gevoel over jezelf en daarnaast gezonde en gelijkwaardige relaties.

Maar hoe doe je dat dan, assertief zijn?

Denk anders over confrontaties
Confrontaties en conflicten zijn niet leuk. Behoorlijk eng zelfs. Maar het levert wel wat op. Wees niet bang om een potje te worstelen, daardoor leer je elkaar beter kennen en meer respecteren.

Kom op voor je eigen behoeften
Respecteer je eigen wensen en grenzen. Wacht niet tot anderen eindelijk eens in de gaten krijgen wat jij wilt of bedoelt. Zeg het. Vind je het vervelend als je vriendin steeds op het laatste moment afzegt, vertel het haar. Als je iets niet wilt of kunt doen, zeg dan geen ja. Stop met je verontschuldigen voor alles. Als je laat merken hoe jij je over iets voelt, zonder grof te worden, dan krijgen mensen alleen maar meer respect voor je.

In gesprek: spreek in de ik-vorm
Als je met iemand in discussie bent, beschrijf dan hoe je je voelt in de ik-vorm. Dus niet generaliseren en beschuldigen: ‘Jij praat altijd door me heen!’ Maar: ‘Ik voel me niet gerespecteerd als je me in de reden valt.’ Geef aan wat jij nodig hebt: ‘Als je iets wil zeggen, wacht dan even voor ik ben uitgepraat.’

Luister echt
Is de ander aan het woord? Wacht niet alleen tot diegene klaar is met praten zodat jij eindelijk je punt kunt maken. Luister echt en geef aan dat je hebt gehoord wat hij/zij zei. Horen wat de ander zegt geeft hem of haar het gevoel dat je hem of haar serieus neemt. Bovendien geeft het jou meer controle. In plaats van in het wilde weg te gaan schreeuwen kun je inhoudelijk op de punten ingaan.

Erken dat iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen gedrag
Als iemand boos reageert op jouw assertieve gedrag, probeer het je niet al te persoonlijk aan te trekken. Laat die boosheid bij de ander. Hij of zij heeft het recht om boos te zijn, net zoals jij het recht hebt om voor jezelf op te komen.

Ontvang kritiek en complimenten op een constructieve manier
Als iemand iets positiefs zegt, bedank hem of haar. En komt er kritiek, luister daar dan rustig naar. Jij maakt ook wel eens fouten. En als je het er niet mee eens bent mag je dat zeggen, maar reageer niet defensief of boos.

Ga niet om elk wissewasje de strijd aan
Als je weet hoe je assertief moet zijn, betekent dat niet dat je áltijd je punt hoeft te maken. Soms is het ook goed als je gewoon niks zegt. Nee, ook niet met je ogen rollen, láát het gewoon.

Geef het aan als je het even niet weet
In een heftig gesprek kan het gebeuren dat je even van je apropos bent, te emotioneel of in de war. In plaats van iemand te negeren of iets willekeurigs te roepen, kun je zeggen: ‘Ik schrik van wat je zegt. Ik weet even niet hoe ik moet reageren. Ik kom straks/vanavond/morgen bij je terug.’

Leg je erbij neer dat je niet iedereen ter wille kan zijn
Je hoeft niet steeds anderen te pleasen om een leuk persoon te zijn. Dat ben jij omdat je rekening houdt met anderen én met jezelf. Als je alleen maar bezig bent met pleasen, vinden anderen jou dan leuk om wat je bent of om wat je doet? Dan zijn je relaties niet gebaseerd op oprechtheid.

Je bent natuurlijk niet overnight een instant Boeddha. Het is oefenen, oefenen, oefenen, in kleine stapjes. En dan kun jij elk gesprek aan.

Lees ook: Aan dit advies van een monnik heb je echt wat (en het is nog grappig ook)