Vroeg, laat, weinig, veel, hoe zit het nou met slapen?

We moeten iedere nacht acht uur slapen, of oh nee, juist niet, want echt succesvolle mensen slapen juist maar een luttele vier uurtjes. Een powernap is verkwikkend, of werd je daar nou juist alleen maar moeier van? Over slaap bestaan heel veel ideeën, (voor)oordelen en mythes. Maar de enige echte waarheid is dat slaap voor iedereen weer anders is.

Dat zegt Ysbrand van der Werf, auteur van het onlangs verschenen boek ‘Iedereen slaapt’. Van der Werf is slaaponderzoeker, verbonden aan het VUmc en het Nederlands Hersen-instituut en vindt het tijd dat de fabels over slaap eens ontkracht worden. Er worden namelijk nogal wat dingen geroepen over slaap en veel ervan is gewoon pertinent onwaar. Daarnaast is er nog heel veel onbekend. We brengen maar liefst eenderde van ons leven slapend door, maar desondanks weten we eigenlijk nog maar heel weinig over het fenomeen slaap, zegt Van der Werf. Maar wat we wél weten is dat slaap een ontzettend persoonlijk ding is. En dat wat voor jou werkt tussen de lakens, voor mij juist helemaal niks kan zijn.

Die hardnekkige bewering van acht uur per nacht moeten slapen bijvoorbeeld, dat is dus echt geen wet van Meden en Perzen. Over de hoeveelheid slaap die nodig is, kun je geen algemene uitspraken doen. Een vriendin van mij moet bijvoorbeeld tien uur per nacht slapen, anders voelt ze zich de hele dag een soort zombie. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ik dat dus stiekem altijd grote onzin vond, maar ‘Iedereen slaapt’ drukt me met mijn neus op de feiten: ik en mijn mainstream acht uur slaap zijn niet de maatstaf der dingen. Prima dat ík er genoeg aan heb, maar dat wil dus niet zeggen dat mensen die meer nodig hebben zich aanstellen. En als je maar vijf uur slaapt, heb je ook niet automatisch een probleem. Mijn man bijvoorbeeld, heeft aan vier, vijf uur meer dan genoeg. Het leek mij altijd bijzonder ongezond, zo weinig slaap, maar het is gewoon hartstikke normaal (en het betekent trouwens ook niet dat je een soort Einstein bent, zoals heel vaak wordt beweerd over mensen die weinig slaap nodig hebben).

Opvallend is dat bijna de helft van de Nederlanders ontevreden is over hun nachtrust. Sterker nog, veel mensen maken zich er zelfs zorgen over. Ze hebben last van (in)slaapproblemen, zijn chronisch moe, of vinden dat ze steevast te laat naar bed gaan. Dat is wel een probleem, zegt Van der Werf, want genoeg slaap (hoeveel dat voor jou persoonlijk ook is) is onontbeerlijk voor een goede gezondheid. We moeten af van het idee dat slapen een soort lastig ‘moetje’ is in een maatschappij waarin we eigenlijk helemaal geen tijd meer hebben om uren in ons bed te gaan liggen, of iets voor luie mensen met teveel tijd. Nee, slaap is een must. Wil je goed kunnen functioneren, dan moet er geslapen  worden. Druk, druk, druk, zal allemaal best. Maar slapen moet je. Anders ben je straks vooral ziek, ziek, ziek.

Is er dan helemaal geen gouden regel als het om slaap gaat? Jawel, zegt Van der Werf: discipline. Voorál voor mensen die kampen met slaapproblemen, is het belangrijk om vaste bed,- en wekkertijden in het leven te roepen. In het weekend tot twaalf uur in je nest liggen? Beter van niet. Je lichaam en je bioritme zijn namelijk gebaat bij zoveel mogelijk regelmaat. Dus hoewel het verleidelijk is om op vrijdagavond tot diep in de nacht te gaan zitten Netflixen, kun je waarschijnlijk beter lekker braaf om 22.00 uur je mandje in duiken en de volgende dag om 07.00 uur weer aan het ontbijt gaan zitten. Uiteindelijk word je daar gelukkiger van dan van nóg een aflevering van Narcos. Dus ik zeg: welterusten en morgen gezond weer op! Slaap lekker.

Lees ook: 10 Redenen waarom je steevast te laat naar bed gaat.