Waarom goede voornemens maken geen zin heeft

Ga een wandelingetje maken in een willekeurig park en je struikelt er deze maand zo ongeveer over: de rood aangelopen, in glimmend spandex gehulde joggende mensen, hijgend en puffend als lekke banden. De arme zielen die proberen de overtollige kilo’s van 2015 een kopje kleiner te maken. Omdat ze zich dat (weer) hebben voorgenomen. Want: nieuwe ronde, nieuwe kansen en in het nieuwe jaar gaan ze alles beter doen. Tja. The road to hell is paved with good intentions, luidt niet voor niets het spreekwoord. Het is daarom misschien beter om gewoon een andere afslag te nemen.

“Zo en wat zijn jouw goede voornemens dit jaar?” vroeg een collega mij vorige week bij de koffie-automaat. Hijzelf ging stoppen met roken. En meer sporten. Maar dit jaar écht. Ik nam maar eens een slok en knikte. Gelukkig rook ik niet, dus hoef ik er ook niet mee te stoppen. En aangezien ik drie keer per week een uur naar mijn werk fiets, vind ik dat ik die sportschool wel over kan slaan. Maar ook al had ik wél een nicotineverslaving en morbide obesitas, dan had ik me nog niet voorgenomen dat dit jaar in de kiem te smoren. Je kunt namelijk op je vingers dat je dan een half jaar later ipv aan de Marlboro aan de zware shag bent en bovendien nog een maat grotere broeken moet kopen dan op 1 januari.

Maar liefst de helft van de Nederlanders spreekt op de eerste dag van een nieuw jaar met zichzelf af het leven nu echt te gaan beteren. Mietert de peuken rigoureus de prullenbak in en gaat nieuwe fluorescerende sneakers kopen om op te ‘rennen met Evi’. Maar dan wordt het ‘Blue Monday’, de derde maandag in januari. En wordt al die hoop grof onderuit geschoffeld, omdat men moet toegeven dat ze na twee keer joggen zo ongeveer hartritmestoornissen kregen en dus maar in paniek een sigaret hebben opgestoken op een bankje in het park. Uit dat pakje dat ze toevallig nog in hun jaszak tegenkwamen. En dat het dus ook dit jaar wéér niet gelukt is. Wat een loser ben je dan.

Dat zeg ik niet hè, nee, dat zeg jij zelf. Want mensen met goede voornemens die ze niet hebben kunnen waarmaken zeggen al snel tegen zichzelf dat ze niet goed genoeg hun best hebben gedaan. Dat ze dus gefaald hebben. Net als vorig jaar. Maar hoe komt dat nou eigenlijk, dat we het keer op keer niet voor elkaar krijgen dat zwembandje eraf te trainen? Simpel: we doen net alsof de reëele hindernissen op de weg die je moet afleggen naar het bereiken van je doel niet bestaan. En omdat we niet realistisch zijn, verkleinen we de kans op succes. Zoals in zoveel gevallen zijn we op zoek naar snelle bevrediging: liever de instant euforie van het idee dat je straks vrijwel moeiteloos een killer body hebt vergaard, dan ons realiseren dat het eerst waarschijnlijk een redelijke hel wordt voordat er zicht is op een wasbordje. Als dat er überhaupt komt. Nee, liever válse hoop, dan helemaal geen hoop.

Volgens filosoof Coen Simon is een beetje valse hoop op zich niet erg, de mens wil tenslotte altijd meer dan mogelijk is, maar het is vooral zaak om het onderweg naar je (waarschijnlijk dus nogal onbereikbare) doel vooral zo leuk mogelijk te hebben. Het is prima om ergens naar te verlangen, maar we moeten niet de vergissing maken die verlangens vast te gaan leggen in schema’s en ‘doelen’. We moeten tegenwoordig altijd maar scoren, doelen bereiken. Iets wat vaker tot teleurstellingen leidt dan tot overwinningen. De oplossing? Meer bereiken, door juist minder te willen. Jaja, less is dus inderdaad nog altijd more.

De crux voor het bereiken van je nieuwjaarsdoelen is: een serieus idee, met weldoordachte stappen. Geen lukraak bedachte mijlpaal, zonder gedegen plan de campagne. En een flinke dosis realiteitszin. Geef dus vooral geen fortuin uit aan een lidmaatschap van die hippe gym, als je je nieuwjaarskater nog niet eens goed en wel te boven bent. Slaap er gewoon nog een nachtje over. Mijn collega zag ik vandaag alweer buiten in de regen een sigaretje staan weg te paffen. Zijn handdoek ligt duidelijk alweer in de ring. Het is tenslotte weer Blue Monday. Vandaag maar even naar het park. Ben benieuwd hoeveel lycra lekke banden er nog op het asfalt staan.