Waarom een burn-out niet door drukte komt (in tegendeel zelfs)

Van hard werken krijg je in principe geen burn-out. Die krijg je van een slechte baas, een onveilige sfeer en een te groot gevoel van verantwoordelijkheid. Maar vooral: van te weinig vrijheid. 

Lees ook: Levensles: de visser

Jaren geleden had ik een baan die niet echt een baan was. Ik zat ergens in een donker hoekje, met een vage taakomschrijving, ver beneden mijn niveau te werken. Al mijn collega’s mochten wel naar de wekelijkse vergadering, maar ik bleef steeds alleen achter omdat het alleen voor de collega’s in vaste dienst was. Als ze weer terug kwamen gingen ze druk aan de slag en ik zat daar maar als een soort machine mijn werk te doen.
Mijn leidinggevende had wel andere dingen aan haar hoofd dan nadenken over mijn toekomst. Er dreigden bezuinigingen, reorganisaties, ontslagen. Verder waren de mensen niet echt aardig voor me. Ze wisten gewoon dat ik er waarschijnlijk als eerste uit zou vliegen en ach, wat zouden ze tijd stoppen in de laagste in rang als ze niet eens zeker waren van hun eigen baan? Nee, echt gezellig was het niet. Elke dag ging ik met lood in de schoenen naar mijn werk. Al op zaterdagavond begon het te kriebelen: het leukste deel van het weekend was alweer achter de rug: nog even en dan moest ik er weer heen.
Ik had nog nooit zo weinig om handen gehad, en was nog nooit zo dicht bij een burn-out als toen.

Nu heb ik een eigen bedrijfje en kan ik alles zo inrichten als ik wil. Ik ben nog nooit zo druk geweest, ik slaap soms hele nachten niet, ik woel en pieker en ik kan niet vertellen hoe heftig dat is, maar een burn-out ga ik hier nooit krijgen. Er is niemand die mij uit onverwachte hoek kan ontslaan, de sfeer is goed en vooral: ik doe alles met plezier – ook de akelige dingen, omdat het onderdeel is van een groter plan.

Precies dat ontdekten onderzoekers van TNO. In een jaarlijks onderzoek stelden ze werknemers de volgende vragen, te kwalificeren met: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week, elke dag.

– Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg.
– Ik voel me moe als ik ’s morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
– Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
– Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.

Maar liefst 14 procent van de ondervraagden zat tegen een burn-out aan!

Dit zijn de oorzaken van een burn-out:

1. Spanningen
   Vervelende collega’s, reorganisaties, conflicten, slechte leidinggevenden. Dat alles leidt tot:
2. Een onveilig gevoel 
   Het idee dat je elk moment kunt worden ontslagen, of verplaatst en dat jouw positie er niet ect toe doet. Dat er hogere krachten werkzaam zijn die voor gaan.
3. Overdreven verantwoordelijkheidsgevoel
   Natuurlijk is loyaliteit goed. Maar als je het gaat overdrijven, kom je in de problemen. Je gaat je afzetten tegen mensen (vaak leidinggevenden) die in jouw ogen niet loyaal zijn. Je kunt het werk niet meer loslaten en blijft maar doorgaan en doorgaan, totdat je er bij neervalt.
4. Perfectionisme
   Dat je iets zo goed wilt doen, en dat je ook wel voelt dat de omstandigheden dat niet toelaten, dat je als het ware verlamt en alles juist minder goed gaat uitvoeren of helemaal niet meer omdat het nu eenmaal toch niet op jouw — perfecte — manier kan. Dan voel je het tussen je vingers door glippen.
5. Te weinig zelfwerkzaamheid
   Als je dingen niet op jouw eigen manier kan doen, maar op de manier die de traditie voorschrijft, of gewoon een slechte leidinggevende heeft verzonnen, dan raak je heel snel gefrustreerd. Als je dan ook nog eens niet de ruimte krijgt om het zelf vorm te geven, voel je je net een marionet in een slechte voorstelling.
6. Een geïsoleerde positie
   Als je niet op een duidelijke manier met je collega’s of medewerkers kunt communiceren dan zul je je steeds meer in je stulp terugtrekken en gaan piekeren. Je collega’s zullen zich daarop ook steeds meer van je verwijderen: je raakt besmet als iemand waar iets mee is – en als de organisatie toch al onveilig is, worden mensen daar bang van.

Dit zijn precies de dingen waar ik tegenaan liep en de overeen komen met de factoren die in de onderzoeken steeds weer naar voren komen: een burn-out komt dus niet door grote drukte, nee, het komt door verkeerde drukte. Herken je dit? Misschien is het tijd voor een nieuwe baan waarin je je wel kunt laten zien.