Waarom jij je niet hoeft te schamen voor jouw littekens

Verberg jij je littekens – fysiek of mentaal – voor de buitenwereld? Dat hoeft niet. Merel leerde een belangrijke les over zelfacceptatie en veerkracht.

Soms ben ik bang dat het zichtbaar is op mijn cv. Het gat van bijna een jaar. Al kan ik het vrij makkelijk verdoezelen met de algemene omschrijving ‘freelancer sinds 2006’. Daaruit is niet op te maken dat ik in 2014 hyperventilerend thuis zat. Dat de laatste weken bij die ene klus een ramp waren, omdat ik simpelweg niet meer begreep wat mensen zeiden. Letterlijk. ‘Kun je het nog eens herhalen, maar dan wat rustiger?’ hoorde ik mezelf met vreemd kalme stem zeggen. ‘Alsof ik een kleuter ben?’ Ik was blij dat ik überhaupt nog wist wie ik voor me had.

Het jaar daaraan voorafgaand was ik elke minuut van de dag in de stress. Het was een leuk, maar ook enorm spannend en onoverzichtelijk project, wat keihard op mijn faalangst inspeelde. Even houd je zo’n staat van angst wel vol, maar op een gegeven moment vindt er toch echt kortsluiting plaats in je hersens. Lang schaamde ik me voor dit falen. De maanden waarin ik nauwelijks kon werken maar voornamelijk kinderfilms keek. Dat litteken op mijn cv, in mijn leven.

Laatst zou ik met een vriendin naar een feestje gaan. Ze stond in een nieuw jurkje voor de spiegel. ‘Kun je mijn litteken zien?’ vroeg ze bezorgd en trok aan haar mouw. De scherpe lijn over haar rechteronderarm hield ze over na een stom fietsongeluk. Ze vindt het een lelijk ding en bovendien herinnert het haar aan een traumatisch moment en de moeilijke periode daarna, waarin ze haar arm niet goed kon gebruiken. ‘Dat geeft toch niet?’ zei ik. ‘Een litteken, big deal. Het is juist cool. Het laat zien dat je iets hebt meegemaakt. En dat je er weer bovenop bent gekomen.’

En opeens realiseerde ik me dat precies hetzelfde geldt voor mentale littekens. Dat dat júist daarvoor geldt. Het litteken van een pijnlijke gebeurtenis laat zien dat je veerkrachtig genoeg was om zoiets heftigs te overleven. Dat dat je een sterker en wijzer persoon heeft gemaakt. En daar mag je eigenlijk best trots op zijn. Je littekens zijn als ware levensdiploma’s.

Al is het niet makkelijk de wereld weer in te gaan als je gehavend bent. Je littekens kunnen ervoor zorgen dat je in je eentje thuis wilt blijven, verstopt onder een dekentje. Of alleen gehuld in een jutenzak de straat op durft. Want zullen mensen je er niet om veroordelen? Zul je niet meteen weer allerlei nieuwe wonden krijgen, en daarmee nieuwe littekens? Bovendien kunnen je oude nog flink steken. Ze hebben zorg en liefde nodig. Hoe het litteken er uiteindelijk uitziet, ligt aan hoe jij ermee omgaat. Hoe jij het laat helen.

Littekens kunnen ook een zegen zijn. Soms heb je tegenslag nodig om de drive te voelen dingen anders aan te pakken. Moet je flink op je snufferd gaan om te realiseren dat je gewoon niet zo handig bezig was. Zo’n tegenslag kan je de kracht geven die je nodig hebt om te veranderen. Bovendien kan het anderen inspireren. Mensen die nog wat minder ver zijn in hun helingsproces. Jouw littekens vertellen een uniek overwinningsverhaal, ze vertellen over jouw tegenslagen en hoe jij die overwon. Jij kunt anderen laten zien dat ze er weer bovenop zullen komen. En dat de angst voor een nare gebeurtenis vaak het ergste is, niet de gebeurtenis zelf.

Fijn is het zeker niet, dat weet je ook best. Toen je relatie uit was heb je een behoorlijke tijd op de badkamervloer liggen huilen. Of die keer dat je je kwetsbaar opstelde op je werk en werd afgewezen, dat was behoorlijk horror. Je hebt geleerd, weet hoe je dingen beter kunt aanpakken. Ja, je bent wat beverig, als je de wereld weer instapt, verkreukeld en wel. Maar jij mag gewoon meedoen, met al die littekens in het volle zicht.

Je hoeft niet zo kritisch te zijn op jezelf en op je ervaringen. Jij bent prachtig. Je bent krachtig. Vallen is niet het probleem. Niet meer opstaan, dát is het probleem (al mag je best even – of lang – schreeuwend over de grond rollen, hoor). Je afvragen waarom nou juist jij moet rondlopen met deze littekens heeft geen zin. Je hebt ze. Laat ze zien. Zet ze in. Wees trots op ze. Het leven zou niet geleefd moeten worden in verborgenheid. Schaam je nooit voor je littekens. Het betekent slechts dat jij sterker bent dan wat jou eronder probeerde te krijgen. Misschien is het niet geheel zonder kleerscheuren, maar goed. Hier ben je.

Lees ook: Jezelf opnieuw uitvinden na tegenslag