Zeg het met symbolen Communicatie 3.1
Het ziet ernaar uit dat we bezig zijn de volgende stap in de evolutie te zetten: van woorden naar symbolen. Een wankele stap, want woorden zijn zo makkelijk uitgesproken en geschreven. Maar kom op… Woorden zijn zó 2015!
Lees ook: Hiermee raakt hij in één klap totaal verslaafd aan je!
Een foto zegt meer dan duizend woorden. In kranten- en tijdschriftenland is het een gevleugelde uitspraak. Mensen zijn beelddenkers, hoe graag (wij) stukjesschrijvers ook willen geloven dat woorden net zo effectief kunnen zijn. En misschien is het maar beter ook. Want de praktijk laat zien dat woorden ‘alles’ vaak veel erger maken. Met Twitter als aanvoerder blijken fora en social media de bron van vuilspuiterij, waaruit een nooit-stoppende fontein aan commentaren en veroordelingen de wereld in wordt gespetterd.
Tienduizenden jaren nadat we ons spraakvermogen kregen, is het misschien wel tijd te erkennen dat woorden ook maar onderdeel van de evolutionaire ontwikkeling. Net als ons staartbeen en de verstandskies hebben we taal op den duur niet meer nodig omdat er wat beters is.
Zover is het nog niet helemaal, helaas…
Met alle communicatiemiddelen die ons ter beschikking staan van dien, lukt het ons nog steeds (of misschien wel steeds beter!) elkaar totaal mis te verstaan. En niet eens alleen als we lijnrecht tegenover elkaar staan in een pieten- of vluchtelingendiscussie, maar ook dichterbij aan de keukentafel als de vraag ‘wat doe je?’ niet wordt uitgelegd als ‘belangstellend’, maar ‘afkeurend’ of ‘bemoeizuchtig’.
Woorden polariseren, ze halen de nuance weg (helemaal als ze geschreven zijn) en wie woorden spreekt kan niet naar de woorden van anderen luisteren. Want daarin heeft de evolutie nog niet voorzien: dat we tegelijkertijd kunnen praten en luisteren, al denken veel mensen dat ze het wél kunnen. Soms is een half woord genoeg om een complete relatie onder spanning te zetten. En wie ook nog eens met een half oor luistert, kan de relationele ramp haast uittekenen.
In onze digitale, snelle wereld waar woorden vaak hard of verkeerd overkomen, is de behoefte aan symbolen groter dan ooit. Denk aan het beeld van de Eiffeltoren verwerkt in het internationale vredessymbool dat na de aanslagen van Parijs massaal de profielfoto overnam. Blijkbaar is zo’n symbool in staat door te dringen tot onze kern.
Dat komt, omdat symbolen alles goed doen wat woorden verzuimen. Waar woorden polariseren en meer kapotmaken dan ons lief is, zijn symbolen verbindend. Waar woorden negativiteit benadrukken, zijn symbolen positief. En waar woorden zorgen voor misverstanden, zorgen symbolen voor begrip.
Symbolen zorgen ervoor dat we onze eigen woorden kunnen vormen. We kunnen ze ons eigen gevoel meegeven. En gek genoeg veroorzaakt dat geen ruis tussen zender en ontvanger, integendeel, door beelden te zenden, neemt het wederzijdse begrip toe.
Een vriendin die een hartje appt, brengt een intenser gevoel teweeg dan wanneer ze ‘ik hou van jou’ typt. Want aan de woorden ‘ik hou van jou’, kleven meteen vragen als: Maar op welke manier dan? En hoe voelt dat dan? En moet ik nu ook zeggen dat ik van jou hou? Terwijl bij zo’n appje dat mooie hartje zo maar mijn hart binnenvliegt, zonder vragen, zonder oordeel.
Het Syrische dode jongetje op het strand, met z’n rode shirtje… Voordat iedereen dat beeld, dat symbool, ging duiden met woorden, voelde je alleen hoe verdrietig je ervan werd en dat gevoel leek universeel. Pas toen je dat verdriet ging verklaren met woorden, kwam de boosheid, de onmacht, de angst… De polarisatie. Ineens moest je een mening hebben. Een gevoel alleen was niet genoeg.
En misschien is dat wel waar het fout gaat met woorden. Waar symbolen een gevoel geven, vormen woorden al snel een mening. En waar meningen zijn, ontstaan verschillen. En waar verschillen ontstaan…
Als we nu eens een dag proberen (online) onze gevoelens uit te drukken in symbolen in plaats van woorden. Eén dagje op zoek naar de perfecte emoji om te zeggen hoe ons iets raakt. Zonder mening, zonder oordeel, zonder woorden. Wedden dat we elkaar dan een stuk beter begrijpen! Give it a try!
