Als je er stapelgek van wordt dat je altijd alles uitstelt

Mariëtte komt uitsluitend in actie als er een deadline nadert, of het nu iets met werk is of de sluitingstijd van de supermarkt. Dat moet natuurlijk anders, want ze wordt zelf gek van haar uitstelgedrag.

Lees ook: Uitstellen, uitstellen, geen zin, uitstellen;hoe zet je jezelf tot klusjes?

Het is donderdagavond 23.30 uur en zit nog steeds naar het scherm van mijn laptop te kijken. Net als gisteravond 23.30 uur en de avond ervoor. Niet dat ik een of andere onverwachte crisis moet oplossen of een spoedklus heb gekregen, ik moet iets afmaken waar ik net zo goed drie maanden geleden aan had kunnen beginnen maar dat heb ik niet gedaan en nu is de deadline ineens overmorgen en stel ik mezelf de vraag die ik mezelf een beetje te vaak stel: waarom gebeurt dit? Waarom heb ik me niet gewoon gehouden aan het overzichtelijke schema dat ik voor mezelf in elkaar had getimmerd en dat maakte dat ik dus niet vlak voor de deadline in de stress zou schieten en avond aan avond door moest buffelen (aan de voorbereiding lag het niet). Waarom voelde ik pas een week geleden de druk om nu eens echt heel hard te gaan trekken aan dit projectje, en niet pak-m-beet een paar maanden terug?

Het gaat trouwens niet alleen maar om artikelen of boeken die ik nog moet schrijven. Zo moet ik nog beginnen met mijn administratiemap van 2016 (16 ja, dit is geen typfout), zoek ik nogal vaak op ‘vandaag voor 23.59 uur besteld, morgen geleverd’ omdat ik probeer online nog even een verjaardagscadeau te scoren voor iemand die al vier weken geleden een uitnodiging stuurde (sommige mensen zijn namelijk wel enorm goed in vooruitplannen) en ben ik er nog nooit in geslaagd de kerstkaarten voor kerst op de bus te doen. Met die laatste ben ik dan ook maar gestopt. Ik heb 300 onbehandelde e-mails, de supermarkt sluitingstijd van 22 uur is voor mij gemaakt en moet ik zoiets simpels doen als de verzekering bellen, dan wacht ik daar rustig vier maanden mee. Waarom?

Lees ook: Waarom je afvalt van uitstellen

Het antwoord is: omdat uitstelgedrag mijn tweede natuur is. Geef me een krappe deadline en ik ga als een dolle, maar als ik tijd heb, gaat het mis. Dan ga ik eindeloos nupuntenellen, verlies ik me in heel lange en onzinnige app-converstaties of ga ik vakantiefoto’s kijken op mijn telefoon. Op een of andere manier heb ik pas motivatie als de tijd wegtikt en ik weet dat ik het allemaal heel krap gaat worden.

Dat zou je niet zeggen want ik kom heel georganiseerd over en ik ben ook heel goed in het maken van planningen en to do-lijstjes. Op dat laatste vlak ben ik extreem gespecialiseerd in het maken van elke keer een nieuw to do-lijstje met dezelfde items erop. Ik hou namelijk niet van lijstjes die wekenlang half afgestreept blijven liggen, dus maak ik dan een nieuwe. Ik kan natuurlijk ook gewoon doen wat erop staat, maar dat voelt dan niet urgent genoeg, dus laat ik het, waarna het ergens in mijn hoofd blijft rondzingen en dat is best vermoeiend.

Dit kan beter, lijkt me. Dit moet ook beter, want al die rondzingende taakjes gaan mijn hoofd niet uit. Die komen op de gekste momenten als mentale pop-ups tevoorschijn – voornamelijk als ik er even helemaal niets mee kan – en het kost allemaal energie om daar weer over na te denken. Dat is ook wat iedere zichzelf respecterende psycholoog te zeggen heeft over deze kwaal. Maar de oplossing ‘gewoon de koe bij de horens vatten’ is natuurlijk even simpel als onzinnig, want als het zo makkelijk was, stelde niemand ooit nog iets uit. Toch las ik laatst wel een analyse die op mij van toepassing is. Vaak krijg je de neiging om iets te stellen als de muur van werk te hoog is, en de tijdsdruk om die muur vandaag nog neer te halen ontbreekt. Dan ga je maar zitten wachten tot die tijdsdruk wel om de hoek komt kijken en zit je vervolgens in de stress. Beter is om elke dag één rij stenen af te breken, naast het werk wat je die dag móet doen. Niet minder, maar ook niet meer. Dat kost de ene dag een halfuur en de volgende dag misschien anderhalf uur, maar het is behapbaar. En behapbaar klinkt goed.

Dus dat ga ik doen: elke dag stenen neerhalen. Niet meer zoveel uitstellen. Ik begin er meteen mee. Of, nou ja, straks.

Lees ook: Nog heeeeeeel even;.tips voor uitstellers!

(Beeld: Unsplash)