10 misverstanden over ontspannen

Om te ontspannen heeft niet ieder mens hetzelfde nodig. Sterker nog: wat voor de een heel relaxed is, is voor de ander stressen. Misschien is dat wel de reden dat je je nooit ontspannen voelt! Bovendien, relaxen is niet altijd wat het lijkt…

Lees ook: Zijn extraverte mensen gelukkiger dan introverte mensen

Relaxen is stil zijn
Voor een beetje ontspanning hoef je echt geen klankschalenmuziek op te zetten. Sterker nog, klankschalenmuziek kan je soms danig op de zenuwen werken. Voor heel veel mensen werkt een fijne housedreun of hardrock heel ontstressend en mindful. En dat geldt ook voor bezig zijn: heel veel mensen raken opgefokt van stilzitten en juist heel ontspannen van dingen doen: strijken, tuinieren of foto’s plakken

Van sporten ontspan je
Ben jij wel eens na een rondje sportschool of hardlopen meteen in slaap gevallen? Natuurlijk niet! Sporten zet al je zintuigen (én je hersens!) op scherp. Sporten activeert het ‘flight-meganisme’ in je en zorgt dus dat je tot op je laatste zenuw gespannen bent. Je kunt moe zijn na het sporten, maar dan heb je echt eerst nog een coolling-down-periode nodig. Sporten is goed, maar niet als slaapverwekker.

Met mediteren maak je je hoofd leeg
Ooit geprobeerd te mediteren? Dan weet je dat je gedachten, helemaal als je net begint, over elkaar heen buitelen. Hoe leger je je hoofd probeert te maken, des te meer gedachten lijken er op te ploppen. En dat is niet erg. De kunst van mediteren is niet dat je je hoofd ‘leeg’ maakt, maar dat je je niet als een dolle laat leiden door die gedachten. Gedachten komen en gaan, als golfjes. Je hoeft je er niet door laten mee te sleuren, je hoeft ze alleen te zien aanspoelen en weer terugtrekken, terwijl jij je focust op je ademhaling.

Je moet minstens 8 uur slapen
Ben je echt moe na zes uur slaap of is alleen de gedachte dat je geen acht uur hebt geslapen vermoeiend? Net als over melk drinken heerst er een hardnekkig misverstand over dat acht uur slapen goed voor een mens is. Het aantal uren slaap dat een mens nodig heeft, blijkt een nogal persoonlijke behoefte. De een kan met vijf uur slaap toe, de ander heeft negen uur slaap nodig. Wil je weten wat voor jezelf de beste slaaptijd is? Kijk dan hoe je je overdag voelt. Ben je moe? Dan heb je te weinig geslapen.
Overigens is het wél van belang om vier tot vijf uur achtereen te hebben geslapen en dus niet in stukjes, omdat je lichaam dan echt in de diepe REM-slaap hebt kunnen ontspannen.

Relaxen is goed
Dat valt te betwijfelen. Natuurlijk hebben lichaam en geest tijd nodig om te ontspannen, maar van alleen maar chillen worden we lui. Als we te veel ontspannen en te weinig inspannen, breken ons spier- en hersenweefsel af. Ontspanning is dus alleen goed na inspanning.

Rust, reinheid en regelmaat is het beste medicijn
Dat je bij een flinke buikgriep dit oude adagium aanhaalt, is helemaal terecht. Maar voor burnouts, hernia’s en depressies geldt vooral dat je niet te veel rust moet nemen. Integendeel, actief zijn stimuleert lichaam en geest, of, om maar eens grappig te doen: als we gemaakt waren om aan de bank te kleven, dan hadden we wel zuignapjes gehad.

Lui voor de tv hangen, dat is pas ontspannen
Allereerst: lui hangen is geen ontspanning. Helemaal niks doen, zowel niet met je lichaam als niet met je geest, ontspant niet. Bij fysieke ontspanning, komt toch nog altijd een vorm van alertheid kijken. Want juist in de tegenstelling vind je de rust. Een tv met daarop allerlei snel bewegende beelden geeft ook al geen rust, onze hersens moeten al die (licht)prikkels verwerken en draaien overuren tijdens een avondje ‘ontspannen tv kijken’. Moet je dan rechtop voor je uit zitten staren om relaxed te worden? Dat kan, maar een warm bad, een fijne avondwandeling of luisteren naar muziek is minstens zo ontspannen.

De omstandigheden bepalen of je je relaxed voelt
Natuurlijk niet! Jijzelf bepaalt of je gestrest bent of niet. Je kunt op het topje van de wereld zitten met een prachtig uitzicht over de bergen, maar als je hoogtevrees hebt, zal je je dan niet echt ontspannen voelen. Stress en ontspannenheid zijn keuzes die je zelf kunt beïnvloeden, daar heb je alleen de juiste mindset bij nodig. Geen zin om gestrest te zijn? Wees het dan niet!

Een wijntje en een sigaret geven me een relaxed gevoel
Moeten we deze nog uitleggen?! Vooruit dan maar: van roken word je niet relaxed, al denk je dat wel. Maar weet je nog, die keer dat je was gestopt, en hoe het toen voelde toen je weer een trekje nam? Met een beetje mazzel voelde je alleen je hartslag versnellen, maar mogelijk ging je zelfs zweten en werd je misselijk. Een sigaret ontspant niet, het bevredigt alleen de verslaving.
Met alcohol is het anders. Dat ontspant in eerste zin inderdaad, totdat je gaat slapen en door de alcohol minder goed en lang in je diepe, gezonde slaap verblijft. Dan is alcohol ineens een stuk minder ontspannend.

Helemaal niets doen dat is relaxen
Relaxen heeft dus niets te maken met niets doen of stil zijn. Het heeft alles te maken met iets met aandacht doen. Of het nu mediteren is, stil zijn, naar muziek luisteren of een kopje thee drinken. Werkelijk zen raak je door in het hier en nu met aandacht bezig te zijn.

Lees ook: Waarom de moestuintjes van de AH goed voor je zijn